10 Αυγούστου 2014

Τα δύσκολα διλήμματα του Ισραήλ

Του Μάριου Δημητρίου

Michael Harari: Προειδοποιούμε τους αμάχους, πριν από κάποιο στρατιωτικό κτύπημα.Μια εκ βαθέων συνέντευξη του Ισραηλινού Πρέσβη στη Λευκωσία, για τη στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα και τις καταγγελίες για «εγκλήματα πολέμου»
Ναι, θέλω να μας ασκήσετε κριτική, αλλά την ίδια στιγμή πραγματικά εύχομαι να καταλάβετε την απίστευτη θέση στην οποία βρισκόμαστε…

Ήταν η πρώτη ερώτηση που μου ήρθε στο μυαλό να κάνω στον Ισραηλινό πρέσβη στη Λευκωσία Michael Harari, όταν με δέχτηκε στο γραφείο του την περασμένη Τετάρτη, ένα σχεδόν μήνα μετά την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ, στη Λωρίδα της Γάζας, «Προστατευτική Αιχμή», που άφησε πίσω της νεκρούς 1.800 Παλαιστίνιους αμάχους (οι 400 από τους οποίους παιδιά) και σχεδόν 70 Ισραηλινούς στρατιώτες, και που ακολούθησε την απαγωγή και δολοφονία τριών εφήβων Ισραηλινών στη Χεβρώνα, τον Ιούνιο:

-Ποια θα ήταν η πιο δύσκολη ερώτηση για εσάς, αυτές τις μέρες;
-Ασφαλώς η ερώτηση που αφορά τον θάνατο τόσο πολλών άμαχων Παλαιστινίων και κατά πόσο η αντίδρασή μας, δηλαδή του ισραηλινού στρατού, υπήρξε δυσανάλογη, ή όχι.

-Την κάνετε και στον εαυτό σας;
-Ναι… Χθες είχα μια μεγάλη συζήτηση με τη 17χρονη κόρη μου Nipzan, πάνω σ’ αυτό. Να σας πω ότι ζει μαζί μας εδώ στην Κύπρο, αλλά βρισκόταν για τρεις βδομάδες στο Ισραήλ, στη διάρκεια της επιχείρησης στη Γάζα… κι επέστρεψε, φυσικά, επηρεασμένη από τα γεγονότα. Μου έλεγε «πώς μπορούμε να ανεχόμαστε αυτά τα πράγματα, θα έπρεπε να αντιδράσουμε όσο πιο έντονα γίνεται»…
Της είπα ότι η κυβέρνησή μας κάνει ό,τι μπορεί για να προστατεύσει τον λαό μας… και συζητήσαμε το θέμα των αμάχων… και της είπα ότι όποτε ανοίξω την τηλεόραση και δω τόσα πολλά ανατιναγμένα σπίτια και τόσους πολλούς σκοτωμένους πολίτες, είναι δύσκολο να εξηγήσω… δεν είναι αρκετό να πούμε ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε.Ασφαλώς κάνουμε ό,τι μπορούμε… και γι’ αυτό προειδοποιούμε τους αμάχους πριν από κάποιο στρατιωτικό κτύπημα, να φύγουν από το σπίτι τους και την περιοχή τους. Κάνουμε προσπάθεια να πιέσουμε τους ανθρώπους της Χαμάς να μη χρησιμοποιούν αυτού του είδους τους χώρους, μέσα στις κατοικημένες περιοχές, για να εκτοξεύουν ρουκέτες.

Παλαιστίνιοι σε ισραηλινά νοσοκομεία

-Τι κάνετε εσείς, για να αποτρέψετε την ανθρωπιστική κρίση;

Μερικοί Ισραηλινοί παραπονιούνται γιατί ο κόσμος δεν επικρίνει άλλους τόσο δραματικά, όταν κάνουν το ίδιο πράγμα… Επισημαίνω πάνω σ’ αυτό, ότι δεν θέλω να μας συγκρίνουν με άλλους. Ναι, θέλω να μας ασκήσετε κριτική, αλλά την ίδια στιγμή πραγματικά εύχομαι να καταλάβετε την απίστευτη θέση στην οποία βρισκόμαστε.Γνωρίζετε ότι οι περισσότερες πόλεις και τα κιμπούτς στα σύνορα με τη Λωρίδα της Γάζας έχουν εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους τους; Πώς μπορούν να μείνουν εκεί; Μπορεί να ξυπνήσεις μέσα στη νύχτα και να πεταχτεί μπροστά σου κάποιος μασκοφόρος από ένα τούνελ, δίπλα στο σπίτι σου!

 Μπορεί κανείς να καταλάβει πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι; Αυτό που συχνά με λυπεί, είναι γιατί γίνονται συγκρίσεις, για το ποιος υποφέρει περισσότερο και ποιος είναι πιο φτωχός. Και υποθέτω ότι σε αυτήν τη σύγκριση και τον συναγωνισμό, εμείς οι Ισραηλινοί δεν νικούμε - και δεν θέλουμε να νικήσουμε. Εννοώ ότι η κατάσταση στη Γάζα είναι δύσκολη από μόνη της. Θα μπορούσε να είναι διαφορετική; Οπωσδήποτε! Μπορούμε εμείς ως Ισραήλ να βοηθήσουμε να αλλάξει; Φυσικά.
Αλλά λέω, επιτρέψτε μας να κάνουμε τη διαφορά, με ανθρωπιστική και πολιτική στήριξη και βοήθεια, όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Είναι ευκολότερο να γίνει αυτό σε συνθήκες κατάπαυσης του πυρός, έτσι δεν είναι; Γνωρίζετε ότι στη διάρκεια αυτού του πολέμου, Παλαιστίνιοι πολίτες της Γάζας κατέφυγαν σε ισραηλινά νοσοκομεία; Μπορείτε να το φανταστείτε αυτό; Κι όμως έγινε! Κάθε μέρα και ενώ συνεχίζονταν οι συγκρούσεις, 100-400 φορτηγά αυτοκίνητα περνούσαν από το Ισραήλ στη Γάζα με βενζίνη, τρόφιμα και κουβέρτες, γιατί το ζητούσαν οι Παλαιστίνιοι και οι άνθρωποι των Ηνωμένων Εθνών.

-Πρώτη φορά ακούω κάτι τέτοιο…
-Είναι πολύ δύσκολο να σε ακούσουν οι άλλοι, όταν τους λες ότι συμβαίνει και κάτι άλλο, πέρα από αυτό που συνήθως ακούν. Μήπως οι πληροφορίες που φτάνουν από τη Γάζα είναι ακριβείς; Μερικοί Δυτικοί δημοσιογράφοι προσπάθησαν να στείλουν πιο ακριβείς πληροφορίες και απειλήθηκαν από τη Χαμάς. Έχω ένα βίντεο ευρωπαϊκού καναλιού, οι δημοσιογράφοι του οποίου δεν μπορούσαν να κάνουν ρεπορτάζ. Στέκονταν δίπλα σε ένα σχολείο απ' όπου εκτοξεύονταν ρουκέτες, δύο μέτρα από αυτούς. Αλλά κανένας δεν το είδε στην τηλεόραση αυτό…. Δεν το μετέδωσαν, για να μείνουν εκεί ζωντανοί…

Σύμφωνα με τους όρους του πολέμου
-Σας κατηγορούν οι Παλαιστίνιοι, αλλά και διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στη Γάζα…

-Εδώ υπάρχουν δύο διαφορετικά ζητήματα, το πολιτικό και το ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Ισραήλ επανέλαβε πολλές φορές ότι θέλει να συνεργαστεί με τη διεθνή κοινότητα, αφού ό,τι κάναμε, ήταν σύμφωνα με τους όρους του πολέμου. Όμως δεν υπήρξε καθόλου προσπάθεια να πεισθεί να συνεργαστεί η παλαιστινιακή πλευρά. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει κανείς την πραγματικότητα στο έδαφος. Γιατί δεν είδαμε ποτέ στην τηλεόραση, στη διάρκεια αυτών των τεσσάρων εβδομάδων, ένα μέλος της Χαμάς να εκτοξεύει ρουκέτες; Και μάλιστα να τις εκτοξεύει από σπίτια και κατοικημένες περιοχές;

-Πώς απαντάτε σε αυτήν την ερώτηση;
-Γιατί οι δημοσιογράφοι που βρίσκονταν στη Γάζα, δεν ήθελαν να μεταδώσουν μια τέτοια εικόνα… και οι περισσότερες εικόνες μεταδόθηκαν από το αραβικό κανάλι Αλ Τζαζίρα. Ναι, υπήρχαν δημοσιογράφοι του BBC και του CNN στη Γάζα, αλλά, αν ήθελαν να συνεχίσουν να είναι εκεί, ήταν αναγκασμένοι να κάνουν υποκειμενικά και όχι αντικειμενικά ρεπορτάζ. Δεν είδαμε ούτε μια εκτόξευση, μιας ρουκέτας! Γιατί; Από την άλλη, ο κόσμος είδε Ισραηλινούς στρατιώτες σε δράση, να πυροβολούν, να προελαύνουν με τα τανκ… είδε ακόμα και πώς δουλεύει ο Σιδερένιος Θόλος μας, για αναχαίτιση των ρουκετών της Χαμάς…Το πολιτικό θέμα είναι διαφορετικό. Νομίζω ότι η Παλαιστινιακή Αρχή καταλαβαίνει καλά ότι, αν θέλουμε να προχωρήσουμε και να ανανεώσουμε τις συνομιλίες μεταξύ μας, θα πρέπει να σταθεροποιηθεί η κατάσταση στη Γάζα. Με τους Παλαιστινίους στη Δυτική Όχθη, κτίζουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ μας… δεν έχουμε πετύχει ακόμα μια συμφωνία, αλλά είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό - ενώ στη Γάζα με τη Χαμάς, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη.

Υπάρχει μόνο πολιτική λύση

-Είναι δυνατόν για εσάς να συνεχίσετε να επιδιώκετε συμφωνία με την Παλαιστινιακή Αρχή;

-Πρέπει! Δεν υπάρχει στρατιωτική λύση, μόνο πολιτική λύση, η οποία επιτυγχάνεται μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων. Συζητούμε με την Παλαιστινιακή Αρχή τα τελευταία δύο χρόνια, είχαμε κάποια πρόοδο και ελπίζω αυτές τις μέρες να καταλάβουν οι Παλαιστίνιοι πόσο σημαντικά είναι τα μέτρα ασφαλείας και για τις δύο πλευρές και όχι μόνο για το Ισραήλ.

Ένα από τα μεγάλα προβλήματα, επαναλαμβάνω, είναι η ασυμμετρία. Σίγουρα το Ισραήλ είναι ισχυρότερο στρατιωτικά, αλλά αυτό δεν είναι σχετικό, σε ό,τι αφορά την κατάσταση στη Γάζα. Θα μπορούσαμε εύκολα να επανακαταλάβουμε τη Γάζα και δεν το κάναμε. Γιατί; Γιατί καταλαβαίνουμε ότι εκεί υπάρχει ένας πληθυσμός σχεδόν δύο εκατομμυρίων, που είναι όμηρος 15 χιλιάδων ανθρώπων. Έτσι, η ασυμμετρία είναι, με πολλούς τρόπους, άσχετη. Δεν αμφισβητώ το γεγονός ότι ο παλαιστινιακός λαός υποφέρει.

Αλλά… τι θα κάνατε εσείς, αν ήσασταν στη θέση μας; Δεν το ρωτάω γιατί θέλω να συμφωνήσετε μαζί μου εκατόν τοις εκατόν, όμως, σας παρακαλώ, προσπαθήστε να κατανοήσετε καλύτερα την κατάσταση. Αυτό μόνο. Ναι, μπορούμε εμείς να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας πιο αποτελεσματικά, φτιάχνοντας καταφύγια, δημιουργώντας τον Σιδερένιο Θόλο… ενώ τους επόμενους μήνες θα αναπτύξουμε πολύ καλύτερους τρόπους, τεχνικούς, τεχνολογικούς και φυσικούς, για να αντιμετωπίσουμε την απειλή των υπόγειων σηράγγων της Χαμάς.

Δίπλα δίπλα, με αξιοπρέπεια
-Πώς, νομίζετε, νιώθει ο λαός της Γάζας για το Ισραήλ;

-Δεν περιμένω φυσικά, μετά από την πρόσφατη σύγκρουση, οι πολίτες της Γάζας να νιώθουν θετικά απέναντι στο Ισραήλ. Πιστεύω όμως ότι πολλοί άνθρωποι εκεί, βασικά, αυτό που θέλουν είναι να ζουν σε ειρήνη και να έχουν ευημερία. Τα τελευταία χρόνια δεν μπορούν να εργαστούν στο Ισραήλ όπως παλαιότερα, ή δεν έχουν εργασίες ούτε στη Γάζα.Ας είμαστε ειλικρινείς, δεν περιμένω τώρα από τον λαό της Γάζας να διάκειται φιλικά προς το Ισραήλ, αλλά πιστεύω ότι βαθιά μέσα τους καταλαβαίνουν ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος από του να ζήσουν μαζί μας, δίπλα-δίπλα. Και για να γίνει αυτό, δεν είναι απαραίτητο να έχουμε μια ιστορία αγάπης μεταξύ μας, αλλά είναι απαραίτητο να έχουμε περισσότερη καλή θέληση, που θα επιτρέψει και σε εκείνους και σ' εμάς να πετύχουμε περισσότερη ηρεμία και αξιοπρεπείς όρους διαβίωσης.

-Είναι δυνατό να γίνει αυτό με τη Χαμάς να κυβερνά τη Γάζα;
-Δεν νομίζω. Η Χαμάς, για να γίνει αξιόπιστος παίκτης, πρέπει να αποδεχθεί τρία κριτήρια που τέθηκαν στο τραπέζι, όχι από το Ισραήλ, αλλά από τη διεθνή κοινότητα: Να αποκηρύξει τη βία, να αποδεχθεί προηγούμενες συμφωνίες μεταξύ της παλαιστινιακής ηγεσίας και του Ισραήλ, και να αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ. Μέχρι τώρα δεν το έχουν κάνει. Είναι συνεπώς πολύ σημαντικό, τις επόμενες βδομάδες και μήνες, η διεθνής κοινότητα να προσπαθήσει να πείσει τη Χαμάς και τις άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις στη Γάζα να αφοπλιστούν.Δεν είμαι αφελής, δεν πιστεύω ότι θα γίνει εύκολα. Πριν από 2-3 χρόνια, αν με ρωτούσες και αν σε ρωτούσα, αν είναι δυνατό να απομακρυνθεί το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας, θα απαντούσαμε όλοι αρνητικά. Κι όμως έγινε! Ναι, είναι μια διαδικασία που προϋποθέτει ότι πρέπει πρώτα να πείσουμε τους εαυτούς μας και άλλους, ότι ο αφοπλισμός των ενόπλων στη Γάζα είναι εξαιρετικά σημαντικός, και μετά να πιέσουμε για εφαρμογή του. Και μετά να πείσουμε τον λαό της Γάζας να σκεφτεί, ότι αυτή είναι μια πρακτική προϋπόθεση για να προχωρήσει μπροστά.

Για την ανοικοδόμηση της Γάζας
-Τι σκέφτεστε για την προοπτική να βοηθήσει το Ισραήλ να να ξανακτιστεί η Γάζα;

-Αν είναι δυνατόν το Ισραήλ να συμμετάσχει στην προσπάθεια ανοικοδόμησης της Γάζας, πιστεύω θα το κάνει. Αλλά πρέπει να είμαστε πρακτικοί και όχι αφελείς, γιατί ειλικρινά πιστεύω ότι ο λαός της Γάζας δεν νιώθει θετικά για το Ισραήλ. Πρέπει όμως να επιτρέψουμε σε μια διαδικασία σταθεροποίησης της κατάπαυσης του πυρός και έναρξης διαδικασίας αφοπλισμού και διαδικασίας ανοικοδόμησης της Λωρίδας της Γάζας. Και το Ισραήλ επιθυμεί να συμμετάσχει σε αυτήν τη διαδικασία.Αν μας θέλουν φυσικά… γιατί δεν αγνοώ τα αισθήματα που τρέφουν τώρα στη Γάζα, για το Ισραήλ. Όμως το Ισραήλ το έκανε στο παρελθόν κι επιθυμεί πολύ να βοηθήσει… και έτσι να αναπτυχθεί περισσότερη εμπιστοσύνη. Ξέρετε… ένα μέρος της κοινής γνώμης στο Ισραήλ είναι επικριτικό απέναντι στην κυβέρνηση, γιατί σταμάτησε τώρα την επιχείρηση, γιατί δεν «τέλειωσε» τη δουλειά. Υποστηρίζουν ότι καμιά κυβέρνηση δεν μπορούσε να ανεχθεί μια κατάσταση, κατά την οποία τα τελευταία 12-13 χρόνια ρουκέτες εκτοξεύονταν απρόκλητα, εναντίον αθώων Ισραηλινών πολιτών....Κάθε σοβαρή κυβέρνηση που έχει τη στήριξη του λαού, πρέπει να κτίσει ένα επίπεδο εμπιστοσύνης - κι αυτό θα γίνει αν σταθεροποιήσουμε την κατάσταση, αν αρχίσει σοβαρή πολιτική διαδικασία για τον αφοπλισμό και την ανοικοδόμηση.
sigmalive.com