Του Ian Bond Όταν συναντηθούν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ στην Ουαλία το Σεπτέμβριο, θα πρέπει
να κάνουν περισσότερα από το να προβούν σε δηλώσεις και να υιοθετήσουν
διακηρύξεις που αποτελούνται από καλά στιλβωμένα κλισέ. Ο κόσμος δεν
χρειάζεται να ακούσει πόσο σημαντική είναι η άμυνα για τους συμμάχους
(αν και οι περισσότεροι ξοδεύουν πολύ λιγότερο από το 2% του ΑΕΠ τους σε
αυτήν), το πόσο ζωτικής σημασίας εξακολουθεί να είναι το ΝΑΤΟ σε ένα
δύσκολο διεθνές περιβάλλον (αν και τα μέλη αποφεύγουν τη χρήση των
εργαλείων του ΝΑΤΟ, ακόμα και όταν αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν), ή το
πως η πόρτα του ΝΑΤΟ παραμένει ανοικτή σε νέα μέλη (εκτός από εκείνους
που θέλουν να συμμετάσχουν).Σε κάποιο σημείο, η ενότητα στην κενότητα κάνει περισσότερο κακό παρά
καλό για την Ευρωπαϊκή ασφάλεια. Είναι καλύτερο να έχουμε μια σωστή
άποψη για το μέλλον του ΝΑΤΟ. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να
εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία για να καταλήξουν σε μιαν απόφαση
ιδιωτικά για τρία βασικά ζητήματα. Αυτά είναι το τί να κάνουν, με ποιον
να το κάνουν και πώς να το κάνουν.
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αντιμετωπίζουν ένα τεράστιο φάσμα προβλημάτων
ασφάλειας, αλλά σε γενικές γραμμές στρέφονται σε άλλους οργανισμούς και
όχι στο ΝΑΤΟ, για λύσεις. Μετά το Αφγανιστάν, ουδείς σύμμαχος φαίνεται
πρόθυμος για τη διεξαγωγή μεγάλης κλίμακας εκστρατευτικού πολέμου υπό το
πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και της
Γαλλίας, το ΝΑΤΟ επενέβη στη Λιβύη το 2011, αλλά έκανε ελάχιστα για να
αντιμετωπίσει το επακόλουθο χάος. Στη Συρία, παρά όλες τις θηριωδίες, το
ΝΑΤΟ παρέμεινε στο περιθώριο. Οι σύμμαχοι έστειλαν πυραύλους αεράμυνας
Patriot για την προστασία της Τουρκίας, αλλά στράφηκαν προς τον ΟΗΕ για
την επίλυση της σύγκρουσης της Συρίας και προς την ΕΕ για την
αντιμετώπιση των προσφύγων σε γειτονικές χώρες. Καθώς βίαιοι
τζιχαντιστές προέλαυναν στο Ιράκ, οι ΗΠΑ έστειλαν 300 συμβούλους για να
βοηθήσουν την κυβέρνηση, αλλά ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Anders Fogh
Rasmussen, δήλωσε ότι δεν βλέπει κάποιο ρόλο τον οποίο θα μπορούσε να
διαδραματίσει εκεί η συμμαχία (έστω και αν το Ιράκ συνορεύει με την
Τουρκία).Πιο μακριά, τα οικονομικά συμφέροντα των μελών του ΝΑΤΟ είναι βέβαιο ότι θα υποστούν ζημιές από τις εδαφικές συγκρούσεις στη Νότια ή την Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Οι περισσότερες Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ωστόσο, είναι χαρούμενες είτε να αφήσουν τις ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της Ασίας, είτε να δουν την ήπια ισχύ της ΕΕ ως τη συμβολή τους στην περιοχή. Οι δυνατότητες του ΝΑΤΟ δεν αποτελούν μέρος της εργαλειοθήκης τους για την Ασία.
Η περιοχή στην οποία το ΝΑΤΟ θα πρέπει να διαδραματίσει αναμφισβήτητα έναν ρόλο, είναι αυτή της εδαφικής άμυνας. Η Ρωσία έχει τοποθετήσει την ευρωπαϊκή γεωπολιτική και πάλι στην ατζέντα, με την προσάρτηση της Κριμαίας, με την παρέμβασή της στην Ανατολική Ουκρανία και σχεδόν σίγουρα με την παροχή των πυραύλων που κατέρριψαν την πτήση MH17 των μαλαισιανών αερογραμμών. Η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας, Ursula von der Leyen, είπε στη Der Spiegel στις 11 Ιουνίου: «Δεν μπορεί να επιτραπεί το να γίνει η Ρωσία ο αντίπαλός μας». Αλλά ο Rasmussen πιστεύει ορθώς ότι αν η Ρωσία θέλει να συμπεριφέρεται ως αντίπαλος, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι έτοιμο να ανταποκριθεί ομοίως: η συμμαχία δεν μπορεί να προστατεύσει τα μέλη της με το να προσποιείται ότι η Ρωσία είναι επί του παρόντος, ένας φίλος.
Έτσι, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να ξεκινήσουν συμφωνώντας ότι θα πρέπει να είναι σε θέση να εξαπολύσουν μια αποτελεσματική άμυνα των εδαφών των μελών, ακόμα και εναντίον της Ρωσίας. Αλλά θα πρέπει επίσης να συμφωνήσουν ότι σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, όχι μόνον οι απειλές για την παγκόσμια ασφάλεια μπορεί να προκύψουν από τη χώρα της διπλανής πόρτας, αλλά και ότι οι δυνατότητες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου η δράση αυτή είναι ο καλύτερος τρόπος για να συμβάλει στην ασφάλεια των συμμάχων.
Με ποιον θα πρέπει το ΝΑΤΟ να πραγματοποιεί τις αποστολές του; Η ΕΕ είναι μια προφανής υποψήφια: το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν 22 κοινά μέλη (από το σύνολο των 28 και στους δύο οργανισμούς). Η συνεργασία, όμως, δεν επαρκεί. Η αντιπαράθεση μεταξύ της Τουρκίας και της Κύπρου είναι ένα σοβαρό εμπόδιο. Η σύνοδος κορυφής θα πρέπει να συμφωνήσει το ότι αν και οι 34 χώρες στους δύο οργανισμούς συμφωνούν με τους στόχους, θα πρέπει στη συνέχεια να κάνουν αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των δυνατοτήτων, όχι να επιδιώκουν διοργανικές ή διμερείς αντιπαλότητες. Μερικές φορές, η διεξαγωγή μιας ενιαίας, υπό την ηγεσία της ΕΕ, επιχείρησης με στοιχεία στρατιωτικής και ανθρωπιστικής ενίσχυσης και ανάπτυξης είναι λογικό, αλλά μερικές φορές η ΕΕ και το ΝΑΤΟ θα πρέπει να διεξάγουν ξεχωριστές, αλλά συμπληρωματικές επιχειρήσεις.
Η σύνοδος κορυφής θα πρέπει επίσης να αποφασίσει το τί θα πρέπει να κάνει όσον αφορά τη διεύρυνση. Τον Ιούνιο του 2014, οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ συμφώνησαν ότι «η πόρτα του ΝΑΤΟ παραμένει ανοικτή και ουδεμία άλλη χώρα διαθέτει δικαίωμα βέτο έναντι της διεύρυνσής του». Αλλά τα τελευταία νέα μέλη που προσχώρησαν στη συμμαχία ήταν η Αλβανία και η Κροατία το 2009 και καμία από τις υπόλοιπες υποψήφιες χώρες έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο.
Το ενδεχόμενο ένταξης των τριών Βαλκανικών υποψηφίων, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, των Σκοπίων και του Μαυροβουνίου, θα έχει μικρό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η Γεωργία και η Ουκρανία είναι διαφορετικές. Ο συμβιβασμός που επινοήθηκε το 2008 μεταξύ υποστηρικτών και αντιπάλων να τις αφήσουν να ενταχθούν, ήταν ο χειρότερος δυνατός: το ΝΑΤΟ, δήλωσε ότι οι δύο χώρες θα γίνουν μέλη, χωρίς όμως να έχουν κάποια προθεσμία ή κάποιο Σχέδιο Δράσης για την Ένταξή τους (MAP). Η αντίδραση της Ρωσίας ήταν να εισβάλει στη Γεωργία και να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των αποσχισθεισών περιφερειών της, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Από τη μια πλευρά, αυτό απέδειξε την τρέλα της επέκτασης του Άρθρου 5 της εγγύησης άμυνας του ΝΑΤΟ σε χώρες που δεν μπορούσαν να ελέγξουν το έδαφός τους και στις οποίες θα μπορούσε να εισβάλλει η Ρωσία, ενώ από την άλλη, άλλοι υποστήριξαν ότι εάν η Γεωργία ήταν ήδη μέλος του ΝΑΤΟ, τότε η εισβολή δε θα είχε συμβεί ποτέ.
Παρά την σημαντική συμβολή της Γεωργίας στο Αφγανιστάν, οι υπουργοί Εξωτερικών αποφάσισαν και πάλι τον Ιούνιο να μην δώσουν στη Γεωργία ένα ΜΑΡ, αλλά μια «ουσιαστική δέσμη μέτρων ... η οποία θα τη βοηθήσει να έρθει πιο κοντά στο ΝΑΤΟ». Οι φιλοδοξίες ένταξης της Ουκρανίας δεν αναφέρθηκαν καθόλου. Πράγματι, ο Πρόεδρος Obama δήλωσε το Μάρτιο ότι ούτε η Γεωργία ούτε η Ουκρανία βρισκόταν «επί του παρόντος σε πορεία προς ένταξη στο ΝΑΤΟ». Αυτό επαναλαμβάνει τα λάθη του 2008. Αντί να δεχτεί το γεγονός ότι η Ρωσία μπορεί να ασκήσει βέτο την ένταξη στο ΝΑΤΟ για τους γείτονές της, εισβάλλοντας σε αυτούς, η συμμαχία θα πρέπει να προσκαλέσει τη Γεωργία, στην οποία υπάρχει συντριπτική λαϊκή υποστήριξη προς το ενδεχόμενο της προσχώρησης, να ενταχθεί.
Η περίπτωση της Ουκρανίας είναι πιο δύσκολη. Αν και η υποστήριξη της ένταξης αυξάνεται, δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη εθνική πλειοψηφία υπέρ της. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ πρέπει να αποφασίσουν το αν θα ακολουθήσουν τη συμβουλή τουZbigniew Brzezinski και να συμφωνήσουν με τη Ρωσία ότι η Ουκρανία θα εξακολουθήσει να έχει εθνική κυριαρχία, αλλά θα είναι ουδέτερη, ανεξάρτητα από το τί θέλει ο Ουκρανικός λαός, ή το αν θα συνεργαστούν με το Κίεβο για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, εάν αυτή είναι η λαϊκή βούληση. Όμως, το να αφήσουν την τελική κατάσταση της Ουκρανίας ως ένα θέμα το οποίο πρέπει να επιλυθεί με τη διεξαγωγή πολέμου, το μόνο που θα κάνει θα είναι να βλάψει την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Μόνον αφού αποφασίσουν τι να κάνουν και με ποιους να το κάνουν, θα πρέπει οι ηγέτες να μιλήσουν σχετικά με τις δυνατότητες και τις μεθόδους που χρειάζεται το ΝΑΤΟ. Οι περισσότεροι σύμμαχοι, εκτός από τις ΗΠΑ, θα πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα για την άμυνα. Αλλά απλά η σπατάλη του 2% του ΑΕΠ, χωρίς να γίνει ανάλυση των απαιτήσεων, δεν θα είναι αρκετή. Η ανάπτυξη περισσότερων δυνάμεων στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής θα τους προσφέρει χρήσιμη διαβεβαίωση. Αλλά το νέο στυλ πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, που κάνει χρήση ειδικών δυνάμεων, τοπικών πολιτοφυλακών και μυστικών προμηθειών όπλων, που υποστηρίζεται από μια αδυσώπητη προπαγάνδα που έχει ως στόχο της εγχώρια και διεθνή ακροατήρια, θα πρέπει να κάνει το ΝΑΤΟ να σκεφτεί. Πριν εγκαταλείψει τις δεξιότητες στην αντιμετώπιση εξεγέρσεων που κέρδισε στο Αφγανιστάν, θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο του αν 500 «μικρά πράσινα ανθρωπάκια» του Putin θα μπορούσαν πραγματικά να «τελειώσουν την ύπαρξη της Λετονίας ως ένα ενιαίο κράτος», όπως ισχυρίστηκε ένας Ρώσος σχολιαστής. Θα μπορούσε το ΝΑΤΟ να πολεμήσει, πόσο μάλλον να κερδίσει, ένα πόλεμο πληροφοριών ομοίου είδους με αυτόν που έχει ξεκινήσει η Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας; Το πολυβόλο έκανε την επίθεση με ξιφολόγχη παρωχημένη, το αεροπλανοφόρο εκτόπισε το θωρηκτό σε έναν ενισχυτικό ρόλο. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα πρέπει να περάσουν το χρόνο τους τον Σεπτέμβριο σκεπτόμενοι το τί θα μπορεί να είναι το επόμενο γεγονός που θα αλλάξει το παιχνίδι και το πώς μπορούν να διασφαλίσουν το ότι θα διαταράξει τους αντιπάλους του ΝΑΤΟ περισσότερο απ’ όσο τους ίδιους του τους συμμάχους.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.cer.org.uk/publications/archive/bulletin-article/2014/three-things-nato-think-about
Πηγή:www.capital.gr
