Ο ενεργειακός οργασμός που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας
είναι ίσως πρώιμος και χαρακτηρίζεται από τη γνώριμη ελληνική υπερβολή.
Αυτή, κατ’ επέκταση, δημιουργεί τεράστιες προσδοκίες για τις οποίες
ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να μην ικανοποιηθούν. Υπάρχουν, πάντως,
ελπίδες ότι οι αρχικές εκτιμήσεις, από τις μέχρι τώρα έρευνες, για
σημαντικές ποσότητες πηγών ενέργειας εντός της ελληνικής επικράτειας, θα
επιβεβαιωθούν. Αλλά αυτό είναι μόνο το πρώτο στάδιο. Τα πιο ουσιαστικά
ακολουθούν.
Το δεύτερο αφορά την επιλογή των εταιρειών, την παραχώρηση των
οικοπέδων, και τις οικονομικές συμφωνίες που θα υπογραφούν, και το
τρίτο, την οικοδόμηση των τεχνικά πολύπλοκων, χρονοβόρων, και λόγω της
δύσκολης γεωλογίας της περιοχής, πανάκριβων γεωτρήσεων για την εξόρυξη
και μεταφορά των όποιων ποσοτήτων αερίου και πετρελαίου εντοπισθούν.
Σε αυτή τη στήλη θα εστιάσω στο δεύτερο στάδιο, το οποίο συχνά «χάνεται» μπροστά στον ενθουσιασμό που προκαλεί το πρώτο, και τις προοπτικές που γεννά το τρίτο. Οι εκπρόσωποι των εταιρειών στα κλειστά ραντεβού που πραγματοποιήθηκαν πριν από λίγες ημέρες στο Λονδίνο ζήτησαν από την ελληνική πλευρά «ακριβές χρονοδιάγραμμα, σαφείς όρους και διαφανές σύστημα αξιολόγησης». Τα σχετικά αιτήματα δεν εκπλήσσουν. Είναι αυτονόητα και αναμενόμενα. Η επιμονή των ξένων εταιρειών απλά επιβεβαιώνει το πρόβλημα που έχουμε ως χώρα στα θέματα της διαφάνειας. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε ικανά και ηθικά στελέχη να «τρέξουν» από την πλευρά του ελληνικού Δημοσίου τις ευαίσθητες και πολύπλοκες διαδικασίες.
Πρέπει να αναζητούμε και να προσελκύουμε σε νευραλγικούς οργανισμούς που αφορούν τη διαχείριση των ενεργειακών πόρων, στελέχη που έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους. Οχι να τα απομακρύνουμε. Οπως συνέβη, για παράδειγμα, πριν από μερικούς μήνες με την αδικαιολόγητη αλλαγή της ηγεσίας του ΔΕΣΦΑ. Αν αντικαθιστούμε τους λίγους ηθικούς και ικανούς που έχουμε, και οι οποίοι είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που έχουν επιτύχει φιλόδοξους στόχους, δεν θα πάμε πουθενά. Δεν ξέρω αν επρόκειτο για προσωπικές ή κομματικές εξυπηρετήσεις, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει την πολυτέλεια να στερείται τους λίγους που διαθέτουν γνώσεις, εμπειρία και αποδεδειγμένες ικανότητες.
Σε κάθε περίπτωση οι ξένοι «έρχονται» και τους επόμενους μήνες, αλλά και χρόνια, θα υπάρξουν πολλές και δύσκολες διαπραγματεύσεις όπου χρειαζόμαστε τους καλύτερους. Οπως τόνιζε πρόσφατα αρμόδιος δυτικός αξιωματούχος, οι αποφάσεις των εταιρειών ενέργειας θα βασίζονται στα οικονομικά δεδομένα. Εάν κάνεις μια συμφωνία ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ ως απόρροια αποκλειστικά και μόνο πολιτικών προτεραιοτήτων (ή και διαπλοκής, θα πρόσθετα εγώ) και όχι υγιών οικονομικών υπολογισμών, η συμφωνία θα αποτύχει. Πρόσθεσε, δε, με νόημα ότι η Ελλάδα πρέπει να θεσπίσει τους σωστούς μηχανισμούς και να διαχειρισθεί τα θέματα αυτά με διαφάνεια ώστε να διασφαλίσει ότι τα έσοδα θα είναι επ’ ωφελεία του ελληνικού λαού.
Σε ανάλογο πνεύμα κινήθηκε και η Αμερικανίδα υπουργός Εμπορίου, Πένι Πρίτζκερ, η οποία κατά την περυσινή επίσκεψή της στην Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον κ. Σαμαρά και στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης, εκτόξευσε αιχμές για τις ατασθαλίες που παρατηρούνται στον χώρο των κρατικών προμηθειών κάνοντας ευθέως έκκληση για μεγαλύτερη διαφάνεια ώστε ο ανταγωνισμός σε σημαντικούς τομείς, μεταξύ αυτών και της ενέργειας, να αναπτύσσεται επί ίσοις όροις. Και υπογράμμισε ότι οι διαφανείς διαδικασίες θα βελτιώσουν το επενδυτικό περιβάλλον, θα διευκολύνουν αμερικανικές εταιρείες να λάβουν μέρος σε διαγωνισμούς, και θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να αποκομίσει οφέλη από καλύτερες υπηρεσίες και χαμηλότερες τιμές.
Καθώς η χώρα εισέρχεται σταδιακά στον ενεργειακό χάρτη και αρχίζει να καθίσταται ελκυστική σε ξένους επενδυτές, το ζήτημα της διαφάνειας αποκτά αυξημένη σημασία. Ο «θολός» τρόπος που λειτουργούσαν τα πράγματα κατά το παρελθόν δεν μπορεί να συνεχισθεί. Για να αποφέρει τα μέγιστα δυνατά οφέλη η εμπλοκή των ξένων ενεργειακών κολοσσών, πρέπει να περιορισθεί η ανικανότητα και να εκλείψουν οι ατασθαλίες και οι εξυπηρετήσεις ημετέρων σε θέσεις ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Σε αυτή τη στήλη θα εστιάσω στο δεύτερο στάδιο, το οποίο συχνά «χάνεται» μπροστά στον ενθουσιασμό που προκαλεί το πρώτο, και τις προοπτικές που γεννά το τρίτο. Οι εκπρόσωποι των εταιρειών στα κλειστά ραντεβού που πραγματοποιήθηκαν πριν από λίγες ημέρες στο Λονδίνο ζήτησαν από την ελληνική πλευρά «ακριβές χρονοδιάγραμμα, σαφείς όρους και διαφανές σύστημα αξιολόγησης». Τα σχετικά αιτήματα δεν εκπλήσσουν. Είναι αυτονόητα και αναμενόμενα. Η επιμονή των ξένων εταιρειών απλά επιβεβαιώνει το πρόβλημα που έχουμε ως χώρα στα θέματα της διαφάνειας. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε ικανά και ηθικά στελέχη να «τρέξουν» από την πλευρά του ελληνικού Δημοσίου τις ευαίσθητες και πολύπλοκες διαδικασίες.
Πρέπει να αναζητούμε και να προσελκύουμε σε νευραλγικούς οργανισμούς που αφορούν τη διαχείριση των ενεργειακών πόρων, στελέχη που έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους. Οχι να τα απομακρύνουμε. Οπως συνέβη, για παράδειγμα, πριν από μερικούς μήνες με την αδικαιολόγητη αλλαγή της ηγεσίας του ΔΕΣΦΑ. Αν αντικαθιστούμε τους λίγους ηθικούς και ικανούς που έχουμε, και οι οποίοι είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που έχουν επιτύχει φιλόδοξους στόχους, δεν θα πάμε πουθενά. Δεν ξέρω αν επρόκειτο για προσωπικές ή κομματικές εξυπηρετήσεις, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει την πολυτέλεια να στερείται τους λίγους που διαθέτουν γνώσεις, εμπειρία και αποδεδειγμένες ικανότητες.
Σε κάθε περίπτωση οι ξένοι «έρχονται» και τους επόμενους μήνες, αλλά και χρόνια, θα υπάρξουν πολλές και δύσκολες διαπραγματεύσεις όπου χρειαζόμαστε τους καλύτερους. Οπως τόνιζε πρόσφατα αρμόδιος δυτικός αξιωματούχος, οι αποφάσεις των εταιρειών ενέργειας θα βασίζονται στα οικονομικά δεδομένα. Εάν κάνεις μια συμφωνία ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ ως απόρροια αποκλειστικά και μόνο πολιτικών προτεραιοτήτων (ή και διαπλοκής, θα πρόσθετα εγώ) και όχι υγιών οικονομικών υπολογισμών, η συμφωνία θα αποτύχει. Πρόσθεσε, δε, με νόημα ότι η Ελλάδα πρέπει να θεσπίσει τους σωστούς μηχανισμούς και να διαχειρισθεί τα θέματα αυτά με διαφάνεια ώστε να διασφαλίσει ότι τα έσοδα θα είναι επ’ ωφελεία του ελληνικού λαού.
Σε ανάλογο πνεύμα κινήθηκε και η Αμερικανίδα υπουργός Εμπορίου, Πένι Πρίτζκερ, η οποία κατά την περυσινή επίσκεψή της στην Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον κ. Σαμαρά και στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης, εκτόξευσε αιχμές για τις ατασθαλίες που παρατηρούνται στον χώρο των κρατικών προμηθειών κάνοντας ευθέως έκκληση για μεγαλύτερη διαφάνεια ώστε ο ανταγωνισμός σε σημαντικούς τομείς, μεταξύ αυτών και της ενέργειας, να αναπτύσσεται επί ίσοις όροις. Και υπογράμμισε ότι οι διαφανείς διαδικασίες θα βελτιώσουν το επενδυτικό περιβάλλον, θα διευκολύνουν αμερικανικές εταιρείες να λάβουν μέρος σε διαγωνισμούς, και θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να αποκομίσει οφέλη από καλύτερες υπηρεσίες και χαμηλότερες τιμές.
Καθώς η χώρα εισέρχεται σταδιακά στον ενεργειακό χάρτη και αρχίζει να καθίσταται ελκυστική σε ξένους επενδυτές, το ζήτημα της διαφάνειας αποκτά αυξημένη σημασία. Ο «θολός» τρόπος που λειτουργούσαν τα πράγματα κατά το παρελθόν δεν μπορεί να συνεχισθεί. Για να αποφέρει τα μέγιστα δυνατά οφέλη η εμπλοκή των ξένων ενεργειακών κολοσσών, πρέπει να περιορισθεί η ανικανότητα και να εκλείψουν οι ατασθαλίες και οι εξυπηρετήσεις ημετέρων σε θέσεις ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
