Το ιρακινό Κουρδιστάν στην ενεργειακή αγορά

Χαρίτος Πάνος

Συμφωνία Ερντογάν - Μπαρζάνι για τα πετρέλαια.Όταν, πριν από πέντε χρόνια, ο πρόεδρος του ιρακινού Κουρδιστάν έκανε λόγο πρώτη φορά για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν, σίγουρα δεν φανταζόταν ότι η σχέση του με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν θα έφτανε στο σημείο, που βρίσκεται σήμερα κατόπιν των δηλώσεων αυτών.

Ο Μασούντ Μπαρζανί, όταν εκείνη την περίοδο έστελνε τον ανιψιό του να συναντήσει τους απεσταλμένους της Άγκυρας, που ενοχλημένοι από τη ρητορική του επιχειρούσαν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για μια ειρηνευτική συμφωνία που θα γινόταν αποδεκτή και από το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), σίγουρα δεν πίστευε πως τον Ιούνιο του 2014 θα πραγματοποιούσε την πρώτη εξαγωγή πετρελαίου του Ερμπίλ και μάλιστα από το τουρκικό λιμάνι του Τσεϊχάν.

Εδώ και αρκετό καιρό υπήρχαν φήμες που ήθελαν το ιρακινό Κουρδιστάν να έχει ξεκινήσει ανεπίσημα εξαγωγές πετρελαίου παρακάμπτοντας την κεντρική εξουσία της Βαγδάτης.
Ακούγονταν μάλιστα και δυο συγκεκριμένες χώρες, οι οποίες φέρονταν ως οι πρώτοι αγοραστές. Επισήμως δεν προέκυψε κάτι και οι φήμες δεν επιβεβαιώθηκαν. Την εβδομάδα που πέρασε ένα φορτηγό πλοίο φόρτωσε κουρδικό πετρέλαιο από το λιμάνι του Τσεϊχάν στην Τουρκία και κατόπιν ταξίδεψε μέχρι το Μαρόκο. Το γεγονός επιβεβαιώθηκε και από τις τρεις χώρες και προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Βαγδάτης.

Η χρονική στιγμή που συνέβη αυτό δεν είναι τυχαία. Η Βαγδάτη κατόπιν των εκλογών βρίσκεται εν μέσω μιας χαοτικής πολιτικής διαπραγμάτευσης για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.
Η Τουρκία οδεύει προς τις προεδρικές τον ερχόμενο Αύγουστο κι ο Ερντογάν ευελπιστεί πως, εφόσον ολοκληρώσει μια ειρηνευτική συμφωνία με τους Κούρδους, θα μπορεί ακόμα και να διεκδικήσει την ψήφο τους.

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία εντείνουν την ενεργειακή ανασφάλεια της Άγκυρας λόγω της εξάρτησής της από τη Ρωσία.Επίσης το Ιράν, επιθυμώντας να διατηρήσει ικανοποιημένους τους Κούρδους της περιοχής -κυρίως λόγω Συρίας μιας και οι Κούρδοι πολεμούν τους ισλαμιστές στο βόρειο και ανατολικό τμήμα της χώρας- προσέφερε τους δικούς του αγωγούς στον Μπαρζανί εφόσον επιθυμεί δίαυλο στις διεθνείς αγορές.Μέχρι εδώ, όλα καλά και βεβαίως... χαράς ευαγγέλια για τον Μπαρζανί.
Το ιρακινό Κουρδιστάν, ωστόσο, γνωρίζει πως η Βαγδάτη έχει πολλούς μοχλούς για να μεταπείσει όσους γοητεύονται από την ιδέα των αυτόνομων εξαγωγών από το Ερμπίλ.
* Πρώτον, ήδη έχει περιορίσει τον περιορισμό της οικονομικής αποζημίωσης της περιοχής στο πλαίσιο που ίσχυε.
* Δεύτερον, αναφορικά με την Τουρκία, η Άγκυρα γνωρίζει πως η Βαγδάτη θα μπορούσε να εξοπλίσει ομάδες του κουρδικού τομέα που δεν συμφωνούν με την εκεχειρία κάτι που θα υποδαύλιζε τις προσπάθειες της Άγκυρας για ειρήνευση.
* Τρίτον, η Άγκυρα κατανοεί ότι δεν μπορεί να μπει σε μια τέτοια αντιπαράθεση με τη Βαγδάτη και κυρίως δεν μπορεί να δώσει τις εγγυήσεις που ο Μπαρζανί επιζητεί για να διατηρήσει μονομερώς τις εξαγωγές πετρελαίου.

Επίσης η Άγκυρα, αν εξακολουθήσει να παρέχει δίαυλο προώθησης του κουρδικού πετρελαίου, θα έρθει σε ρίξει με τη Μόσχα απέναντι στην οποία βρίσκεται σε δεινή θέση, λόγω του υπέρογκου χρέους της για την αγορά αερίου όλο το προηγούμενο διάστημα.Κάπως έτσι, λοιπόν, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι ο πρόεδρος του ιρακινού Κουρδιστάν επιχειρεί να πιέσει, μέσα από κάποιες λίγες εξαγωγές που θα πραγματοποιήσει την κυβέρνηση της Βαγδάτης ώστε να ξεκινήσει έναν διάλογο για την οριστική λύση του κουρδικού ενεργειακού ζητήματος και μια συνθηκολόγηση μεταξύ των δυο πλευρών επ' αυτού.Μια διαδικασία που αναμένεται μακρά και που για πρώτη φορά οι συνθήκες δείχνουν ώριμες για ουσιαστική και συνολική διαπραγμάτευση.