Όλοι όσοι σε περίοδο ευρωεκλογών αναμένουν «εξαγωγή της κρίσης που
υπάρχει στο εσωτερικό της Τουρκίας» και μία κλιμάκωση της έντασης στα
ελληνοτουρκικά με αφορμή την τουρκική εξαγγελία περί έρευνας
υδρογονανθράκων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στο Βόρειο Αιγαίο κατά τη
διάρκεια της μεγάλης τουρκικής αεροναυτικής άσκησης «Beyaz Firtina
2014», πλανώνται οικτρά.
Οι τούρκοι δεν είναι ανόητοι και κυρίως δεν
μετρούν τον χρόνο με τα ελληνικά μέτρα και σταθμά. Στις κινήσεις τους
λειτουργούν με ορίζοντα δεκαετίας, ακόμη και εικοσαετίας,
προετοιμάζοντας προσεκτικά το έδαφος των διεκδικήσεών τους, με
συγκεκριμένη στόχευση και κατάλληλο σχεδιασμό. 
Το πιθανότερο είναι ότι όπως τόσες φορές στο παρελθόν έτσι και τώρα η έξοδος του, γνωστού σε όλους μας, υδρογραφικού σκάφους «Πίρι Ρέις», θα ματαιωθεί. Στην χειρότερη άντε να βγει για μερικές ώρες στο Αιγαίο, να κάνει μία μικρή βόλτα, ενδεχομένως ούτε καν μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, για να επιστρέψει και πάλι στη βάση του. Εξάλλου το εν λόγω σκάφος είναι τόσο παλιό που ελάχιστα πράγματα μπορεί να συνεισφέρει πάνω στην αποστολή του. Όσο για τη συγκεκριμένη- ευρείας κλίμακας αφού σε αυτήν συμμετέχουν περισσότερα από 50 πλοία- αεροναυτική άσκηση, στην πραγματικότητα, παρά τη σημαντική κινητοποίηση του τουρκικού στόλου, δεν αναμένεται να διαταράξει σημαντικά την ηρεμία στην περιοχή.
Συνοπτικά οι λόγοι είναι οι εξής: α) οι κινήσεις των πλοίων δεν «προστατεύονται» από ανάλογες αεροπορικές δυνάμεις β) δεν υπάρχει αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα ή μετακίνηση δυνάμεων στην ξηρά γ) την τελευταία ημέρα της άσκησης έχουν κληθεί να παρακολουθήσουν παρατηρητές απ’ όλο τον κόσμο, κάτι που σημαίνει ότι εφόσον θα υπάρχουν και «τρίτοι στην παρέα» αν μη τι άλλο η Άγκυρα θα κρατήσει τα προσχήματα.
Επί της ουσίας εκείνο που ενδιαφέρει την Τουρκία δεν είναι να προκαλέσει άμεσα κάποιο «θερμό επεισόδιο» με την Ελλάδα και μάλιστα σε περίοδο πανευρωπαϊκών εκλογών. Οι πραγματικοί της στόχοι είναι δύο. Πρώτον να τεστάρει την ετοιμότητα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, καταγράφοντας ταυτόχρονα τον τρόπο, τις μεθόδους αντίδρασης και την απάντηση της ελληνικής πλευράς και κυρίως των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, σε εσωτερικό, διμερές και διεθνές επίπεδο. Ο δεύτερος στόχος που εξυπηρετείται από το σύνολο σχεδόν των ασκήσεων που πραγματοποιούν οι τούρκοι στο Αιγαίο και όχι μόνο από τη συγκεκριμένη, έχει να κάνει με τη διαρκή «συντήρηση» και «εξοικείωση» των ξένων δυνάμεων με τις πάγιες διεκδικήσεις τους στο ελληνικό αρχιπέλαγος. Σκοπός των Τούρκων είναι να καταδείξουν στον ξένο παράγοντα, ότι το Αιγαίο δεν είναι μια αμιγώς ελληνική θάλασσα, αλλά πως και οι ίδιοι διατηρούν συμφέροντα, ώστε αν οποιαδήποτε στιγμή θέσουν ζήτημα κυριότητας σε μία θαλάσσια περιοχή οι τρίτες χώρες και οργανισμοί να μην αναρωτηθούν «τι γυρεύουν αυτοί εκεί».
Εν αντιθέσει με τη δική μας πολιτική, οι τούρκοι ούτε βιάζονται ούτε αυτοσχεδιάζουν. Ιδιαίτερα η εξωτερική τους πολιτική διακρίνεται από συνέπεια και συνέχεια, αλλά κυρίως από υπομονή. Χαρακτηριστική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η περίπτωση των Ιμίων. Σχεδίασαν μια επιχείρηση και την εκτέλεσαν μέσα σε λίγες μόλις ημέρες, εγκαινιάζοντας έτσι μία πολιτική «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο η οποία εξακολουθεί να υφίσταται σε πλήρη εξέλιξη σχεδόν 20 χρόνια μετά. Αυτή τη φορά όμως οι τούρκοι μοιάζουν έτοιμοι να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα, βάζοντας στο στόχαστρό τους τα πετρέλαια του Αιγαίου. Στο πλαίσιο αυτό εξηγείται άλλωστε ότι σχεδόν κάθε φορά που εξαγγέλλουν κάποια άσκηση στο Αιγαίο ανακοινώνουν και την έξοδο κάποιου υδρογραφικού σκάφους για έρευνες υδρογονανθράκων. Πότε το «Cubuklu», πότε το «Cesme», πότε το «Μπαρμπαρός» και πότε «Πίρι Ρέις». Στην πραγματικότητα ωστόσο και σε ότι αφορά τον συγκεκριμένο τομέα, τα «όργανα» για τη χώρα μας δεν έχουν αρχίσει να χτυπούν ακόμη. Σύντομα όμως το συγκεκριμένο δεδομένο πρόκειται να αλλάξει. Δύο παράγοντες συγκλίνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Καταρχήν η εξαγγελία από το τουρκικό Υπουργείο Ενέργειας κατασκευής μίας «εθνικής» εξέδρας πετρελαίου κόστους 1,5 δις δολαρίων, για την οποία υπάρχουν σκέψεις να τοποθετηθεί στην Ν.Α Μεσόγειο σε συνεργασία με τη Shell. Κατά δεύτερον, η κατασκευή εντός 2 ετών ενός εγχώριου σεισμικού πλοίου, αξίας 90 εκατ. δολαρίων, το οποίο η Άγκυρα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει στις έρευνες πετρελαίου στο Αιγαίο, στη Μεσόγειο και στη Μαύρη Θάλασσα.
Γίνεται κατανοητό έτσι πως μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια, η χώρα μας θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία διαφορετικής φύσεως απειλή, στο επίκεντρο της οποίας δεν θα είναι μόνο η αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά η δυναμική πλέον διεκδίκηση των ενεργειακών πόρων που ενδεχομένως κρύβονται στο ελληνικό αρχιπέλαγος. Πρόκειται για κάτι το οποίο σε στρατιωτικό επίπεδο πρόκειται να μεταφραστεί σε αναβάθμιση της τουρκικής πίεσης στο Αιγαίο, τόσο σε ποσοτικό όσο και ποιοτικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό σύντομα και για πολλοστή φορά κατά τα τελευταία 40 χρόνια, η ελληνική πολιτική ηγεσία θα κληθεί να λάβει θέση στο αέναο ερώτημα: «κανόνια ή βούτυρο». Η απάντηση, όπως καταλαβαίνεται, θα είναι περίπου προφανής…
Γιώργος Διονυσόπουλος
