14 Μαΐου 2014

Προς μια «Νέα Ρωσία»;

15Της Μαργαρίτας Βεργολιά
 Με ποσοστά… Κριμαίας επικράτησε τελικά το «ναι» στα δημοψηφίσματα για την αυτοδιάθεση του Λουγκάνσκ (96,2%) και του Ντονέτσκ (89,7%), σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσαν οι ηγεσίες των ρωσόφωνων αυτονομιστών στα ανατολικά της Ουκρανίας. Κι έτσι, με συνοπτικές διαδικασίες, ανακήρυξαν από χθες την ανεξαρτησία αμφότερων των «Λαϊκών Δημοκρατιών» τους, ξεκαθαρίζοντας ότι πλέον δεν υφίσταται καν θέμα συμμετοχής των περιοχών τους στις ουκρανικές προεδρικές εκλογές της μεθεπόμενης Κυριακής.

Κινούμενες πάντως με διαφορετικές ταχύτητες, η «Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ» λέει πως εξετάζει ακόμη το ενδεχόμενο άμεσης διεξαγωγής ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, αυτή τη φορά με το ερώτημα για ένωση με τη Ρωσική Ομοσπονδία.


Το Ντονέτσκ, αντίθετα, ανακοίνωσε ότι αιτήθηκε ήδη στη Μόσχα τη δική του εισδοχή «ώστε να αποκατασταθεί η ιστορική δικαιοσύνη», όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Ντενίς Πουσίλιν, εκ των ηγετών των ντόπιων ρωσοφώνων.

Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο αυτοανακηρυχθείς δήμαρχος του Σλαβιάνσκ, Βιατσεσλάβ Πονομαριόφ, διακήρυξε χθες πως «χρειαζόμαστε ρωσικά στρατεύματα για να εξασφαλίσουν σταθερότητα και ειρήνη». Ενώ «μιλώντας στο δίκτυο Russian TV», γράφει ο ανταποκριτής του BBC στη Μόσχα, Στίβεν Ρόζενμπεργκ, «επιφανής φιλορώσος Ουκρανός πρότεινε να ενωθούν οι ανατολικές και νότιες περιφέρειες της Ουκρανίας σε ένα ενιαίο ανεξάρτητο κράτος, που θα το ονομάσουν Νέα Ρωσία» -προφανώς ως μία «ιστορική αποκατάσταση» των εδαφών που ήλεγχε το πάλαι ποτέ η ρωσική αυτοκρατορία μέχρι που ξέσπασε η επανάσταση των Μπολσεβίκων, το 1917.

«Ενα τέτοιο “κράτος” θα ήταν αναπόφευκτα πιστό στη Μόσχα», σχολιάζει ο Ρόζενμπεργκ. «Είναι λοιπόν η «Νέα Ρωσία» μέρος του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού του Κρεμλίνου για τη διατήρηση της επιρροής του σε ένα μεγάλο μέρος της Ουκρανίας;».

Το ερώτημα μάλλον θα αργήσει να απαντηθεί. Σε κάθε περίπτωση, ο Ουκρανός μεταβατικός (μη εκλεγμένος) πρόεδρος Τουρτσίνοφ κατηγόρησε χθες ανοιχτά τη Μόσχα ότι επιχειρεί να ανατρέψει τη νόμιμη (επίσης μεταβατική) κυβέρνηση της χώρας και να βάλει φρένο στις κρίσιμες προεδρικές εκλογές της 25ης Μαΐου.

Αινιγματική σιωπή

Από την ντάτσα του στο Σότσι -όπου βρίσκεται- ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν επέλεξε να τηρήσει αινιγματική σιωπή. Αντ’ αυτού μίλησαν χθες ο εκπρόσωπός του, το ρωσικό ΥΠΕΞ και ο ίδιος ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, στέλνοντας διπλής ανάγνωσης μηνύματα. Αποφεύγοντας να αναγνωρίσει άμεσα τις γειτονικές «Λαϊκές Δημοκρατίες» και χωρίς να πει κουβέντα για το ενδεχόμενο προσάρτησης, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε πως «στη Μόσχα σεβόμαστε τη θέληση του λαού των περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ».

Τόνισε ότι «η πρακτική εφαρμογή του αποτελέσματος θα πρέπει να γίνει με πολιτισμένο τρόπο, χωρίς επανάληψη της βίας, μέσω του διαλόγου ανάμεσα στους εκπροσώπους του Κιέβου, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ», ως ισότιμων εταίρων δηλαδή. Κι υπογράμμισε ότι «κάθε προσπάθεια μεσολάβησης είναι ευπρόσδεκτη για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου διαλόγου, περιλαμβανομένου του πλαισίου του ΟΑΣΕ». Αργά το βράδυ, μάλιστα, υπήρξε και σχετική τηλεφωνική επικοινωνία του Πούτιν με τον προεδρεύοντα του διεθνούς οργανισμού, Ντιντιέ Μπουρκχάλτερ…

Τώρα δεν είναι η ώρα για νέες διεθνείς διαβουλεύσεις για την ουκρανική κρίση, είχε ήδη διαμηνύσει ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ.

Τώρα, ανέφερε, είναι η ώρα να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι οι αντίπαλες πλευρές στην Ουκρανία. Και με αυτήν ακριβώς την αποστολή καταφτάνει σήμερα στο Κίεβο ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ, την ώρα που όλα δείχνουν ότι το Βερολίνο βάζει «φουλ τις μηχανές» για την αποκλιμάκωση της κρίσης.

Μεσολαβητής

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, ο εκπρόσωπος της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ, Στέφεν Ζάιμπερτ, προανήγγειλε την αυριανή έναρξη «συζήτησης στρογγυλής τραπέζης» στο Κίεβο μεταξύ Ουκρανών πολιτικών και ομάδων πολιτών -χωρίς να τις κατονομάσει- με αντικείμενο «κρίσιμα ζητήματα, όπως την αποκέντρωση εξουσιών, τη συνταγματική τροποποίηση και άλλα συναφή ζητήματα». Στο μεσοδιάστημα, ορίστηκε ειδικός μεσολαβητής του ΟΑΣΕ στο Ουκρανικό ο Γερμανός διπλωμάτης Βόλφγκανγκ Ισινγκερ.

«Εχουμε φτάσει σε μία κρίσιμη καμπή της κρίσης, τόσο στην Ουκρανία όσο και στην Ευρώπη», τόνισε χθες στους Ευρωπαίους ΥΠΕΞ αυτοπροσώπως ο Ντιντιέ Μπουρκχάλτερ, καθώς τους παρουσίαζε τον «οδικό χάρτη» του ΟΑΣΕ ως βάση για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης, με την οποία έχει ήδη συμφωνήσει η Ρωσία. «Το παράθυρο ευκαιρίας», προειδοποίησε, «μάλλον δεν θα μείνει για πολύ ανοιχτό»…