Του ΔΙΟΝΥΣΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥΜέσα από τις εκτεταμένες δηλώσεις του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν που έγιναν στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην Κύπρο μπορεί να διακρίνει κανείς πολλά μηνύματα με διάφορους παραλήπτες. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος ως έμπειρος πολιτικός ήταν επικοινωνιακά άψογος διαχέοντας την αμερικανική πολιτική σε τέσσερα, ταυτόχρονα, ακροατήρια:
α) Στο σημαντικό ακροατήριο των Ελληνοαμερικανών στις ΗΠΑ που είναι απογοητευμένο με τον Μπαράκ Ομπάμα, αλλά από το 1973 πορεύεται με τον κ. Μπάιντεν σε όλες τις εκλογικές του αναμετρήσεις και μάλλον θα πορευθεί και σε μια τελευταία πολύ πιο σημαντική, αυτήν των προεδρικών,
β) Σε ένα ελληνικό ακροατήριο στην Κύπρο και στην Ελλάδα που είναι μονίμως καχύποπτο απέναντι στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, το οποίο φρόντισε να καθησυχάσει υπερτονίζοντας την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία,
γ) Στο ακροατήριο των Τουρκοκυπρίων και της Τουρκίας που αν κρίνουμε από την αξιολόγηση Νταβούτογλου δεν στάθηκαν στις δηλώσεις αλλά στην περαιτέρω πολιτική αναβάθμιση των Τ/Κ, την οποία και πήραν,
δ) σε ένα ελίτ ακροατήριο στον υπόλοιπο κόσμο -και κυρίως σε ώτα ακουόντων στην Εγγύς Ανατολή, στην ΕΕ και τη Ρωσία- ότι οι ΗΠΑ είναι η κυρίαρχη δύναμη και ο ρυθμιστής των εξελίξεων στην περιοχή.
Ο κ. Μπάιντεν δεν είναι ένας τυπικός Αμερικανός αντιπρόεδρος, που λειτουργεί ως διακοσμητική φιγούρα στο αμερικανικό πολιτειακό σύστημα. Ξελάσπωσε τον Μπαράκ Ομπάμα στη μάχη με το Κογκρέσο άπειρες φορές λόγω της 37ης παρουσίας του σε αυτό, ενώ ως πρώην πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων της Γερουσίας όταν μιλά για διεθνή θέματα μπορεί να εμπνέει σεβασμό. Ας δούμε λοιπόν τι μηνύματα έστειλε σε σχέση με την Κύπρο.
• Η Κύπρος λόγω των υδρογονανθράκων στην περιοχή μπορεί να λειτουργήσει ως στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ και παίκτης-κλειδί στην Ανατολική Μεσόγειο για τη μεταφορά φυσικού αερίου.
• Η Κύπρος για να αναλάβει αυτόν τον ρόλο και να γίνει ενεργειακός κόμβος θα πρέπει να μην έχει προβλήματα με τους γείτονές της. Οπότε πρέπει να λύσει το κυπριακό πρόβλημα.
• Το Κυπριακό δεν θα το λύσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες αλλά οι Κύπριοι μεταξύ τους στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Η ε/κ πολιτική ηγεσία επιχείρησε και επιχειρεί αυτές τις προεκλογικές μέρες να εκμεταλλευτεί αλά καρτ τα έργα και τις ημέρες του κ. Μπάιντεν στην Κύπρο: η κυβέρνηση και ο ΔΗΣΥ εμφανίζουν τη χώρα μας ως τον ομφαλό της γης που επέλεξε η υπερδύναμη ως στρατηγικό της εταίρο. Η αντιπολίτευση επιχειρεί να καταδείξει τα αρνητικά που προέκυψαν από την επίσκεψη Μπάιντεν στα κατεχόμενα.
Το σίγουρο είναι ότι η επίσκεψη του Αμερικανού αντιπροέδρου θα συζητηθεί και μετεκλογικά, γιατί αν μη τι άλλο διά των τοποθετήσεών του κατάφερε να ανοίξει το παράθυρο προς έναν εξωστρεφή προβληματισμό δίνοντας σε όλους μας ερεθίσματα να επιχειρήσουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα.
Υδρογονάνθρακες
Σαφέστατα η Κύπρος θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κύριο παίκτη για το φυσικό αέριο. Αυτός είναι βέβαια ένας μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος στόχος που θα αρχίσει να υλοποιείται γύρω στο 2023/5. Οι πρώτες ποσότητες των 4 τρισ. κυβικών μέτρων στο οικόπεδο 12 έβαλαν την Κύπρο στον χάρτη, αλλά δεν είναι ικανοποιητικές για να μπορέσει η χώρα μας να έχει βαρύνουσα θέση σε πολυμερείς διαπραγματεύσεις (βλέπε και σχετικό άρθρο του Χρύσανθου Μανώλη στη σελίδα 4).
Προς το παρόν αυτός που έχει σήμερα φυσικό αέριο στην περιοχή είναι το Ισραήλ, με τις εταιρείες που το διαχειρίζονται (Noble – Delek – Avner) να έχουν στραφεί σε πρώτη φάση (και μετά την αποχώρηση της Woodside που ειδικεύεται στο LNG) στην κατασκευή αγωγών για αποκόμιση γρήγορων πωλήσεων και κερδών. Ήδη οι εν λόγω εταιρείες έχουν προπωλήσει ποσότητες αερίου στην Παλαιστινιακή Αρχή, στην Ιορδανία, ενώ διαβουλεύονται σοβαρά για την κατασκευή αγωγών προς την Αίγυπτο και την Τουρκία από τα κοιτάσματα Ταμάρ και Λεβιάθαν. Ρεαλιστικά λοιπόν ομιλούντες, εάν θέλουμε να μπούμε άμεσα στις αγορές και να διαδραματίσουμε σήμερα κάποιον ρόλο, θα πρέπει να διαθέσουμε τα 4 τρισ. του οικοπέδου 12 στους σχεδιασμούς της Noble, η οποία ήδη συζητά με εταιρείες στην Αίγυπτο και την Τουρκία για την κατασκευή αγωγών με δικά τους έξοδα. Αν αφεθεί η λήψη μιας καθαρά εμπορικής απόφασης, το πιο πιθανόν είναι ότι θα προκριθεί η Αίγυπτος, αφού είναι ευκολότερη η κατασκευή αγωγού και υπάρχει ήδη έτοιμο τερματικό. Αν στην όδευση των αγωγών εισαχθεί και γεωπολιτική προοπτική, στο παιχνίδι μπαίνει πιο δυναμικά και η Τουρκία. Παράπλευρα από το παιχνίδι αυτό άρχισε να ωφελείται και η Κύπρος, αφού άρχισε να μετατρέπεται σε κέντρο εγκατάστασης εταιρειών φυσικού αερίου με κάποιους κολοσσούς όπως η Halliburton να μεταφέρουν τα περιφερειακά τους γραφεία στο έδαφός της. Στα επόμενα χρόνια στην ευρωπαϊκή Κύπρο θα εγκατασταθούν εκατοντάδες εταιρίες εργοδοτώντας χιλιάδες τεχνοκράτες και άλλο προσωπικό για να διαχειρίζονται το φυσικό αέριο της Αιγύπτου του Λιβάνου, της Συρίας και του Ισραήλ.
Η λύση του Κυπριακού
Εν ολίγοις, και με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, εκτός κι αν ο Έιμος Χοκστάιν, ο βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών για την ενεργειακή διπλωματία των ΗΠΑ που συνόδευε τον κ. Μπάιντεν, μας πρόσφερε κάποιες άλλες μαγικές λύσεις πίσω από τις κλειστές πόρτες των συνομιλιών, η Κύπρος πρέπει να μπει στη λογική των εμπορικών λύσεων ποντάροντας δυναμικά στη λύση του Κυπριακού. Είναι κατανοητό ότι για να περάσει αγωγός προς την Τουρκία πρέπει να συγκατατεθεί η Κύπρος είτε για χρήση της ΑΟΖ της είτε μέσω του εδάφους της. Η Κύπρος θα μπορούσε να παρακαμφθεί μέσω της κατασκευής FLNG ή CNG στα ισραηλινά κοιτάσματα, κάτι όμως που δεν πρέπει να εύχεται γιατί ουσιαστικά βγαίνει βραχυπρόθεσμα εκτός παιχνιδιού από τους ευρύτερους σχεδιασμούς της περιοχής.
Με λίγα λόγια, εάν η Κύπρος επιθυμεί να δει τη μεγάλη εικόνα όπως ζήτησε επιτακτικά ο Τζο Μπάιντεν και να γίνει στρατηγικός εταίρος και παίκτης-κλειδί στην περιοχή θα πρέπει να μπει δυναμικά στο παιχνίδι των αγωγών, χωρίς να απεμπολεί την κατασκευή τερματικού, το οποίο όμως ίσως θα πρέπει να περάσει στους σχεδιασμούς της δεύτερης φάσης εφόσον προκύψουν νέα κοιτάσματα. Βάζοντας στο τραπέζι τα 4 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου στο οικόπεδο 12 γίνεται μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού στον αναδυόμενο χάρτη των αγωγών στην περιοχή σε συνεργασία με το Ισραήλ (αναμένοντας τις δικές της νέες γεωτρήσεις αλλά και τις πρώτες γεωτρήσεις στον Λίβανο και στα ανοικτά της Αιγύπτου). Επιπλέον θα έχει τη δυνατότητα να συζητήσει ταυτόχρονα και με αξιοπιστία μια ικανοποιητική λύση του Κυπριακού, αν η Τουρκία μέσα από την ουκρανική κρίση πάρει τα σωστά μηνύματα. Ένα μήνυμα, σύμφωνα με διπλωματική πηγή, είναι ότι η χώρα έχει να κερδίσει αν διεκδικήσει μεγαλύτερο οικονομικό ρόλο στην περιοχή μέσα από την οικοδόμηση μιας αξιόπιστης σχέσης με τους δυτικούς θεσμούς. Βεβαίως υπάρχουν και τα γεράκια που θεωρούν ότι η Τουρκία μπορεί λόγω Ουκρανίας να κερδίσει τον παλιό ψυχροπολεμικό της ρόλο. Ίσως όμως η από πολλούς προεξοφλούμενη εξομάλυνση των σχέσεων ΕΕ – Ρωσίας τη διαψεύσει οικτρά, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Οι δύο κοινότητες
Ο κ. Μπάιντεν στην τρίτη διαπίστωσή του, και για να αποφορτίσει την καταλυτική παρουσία της υπερδύναμης, ανέφερε ότι η λύση θα προέλθει μόνο μέσα από συνομιλίες των δύο πλευρών. Αυτό θα ήταν το ιδανικό σενάριο, εάν στην παρούσα φάση οι Τουρκοκύπριοι μπορούσαν να δουν τη μεγάλη εικόνα στην περιοχή. Η σημερινή τους ηγεσία δυστυχώς σκέφτεται ακόμα κοινοτικά και επαρχιώτικα και με όρους της δεκαετίας του 1960 σε πλήρη συμπόρευση με κάποια ε/κ μικρά κόμματα του Κέντρου. Τα οποία, όπως και ο κ. Έρογλου, διεκδικούν ρόλο σε μια μίζερη, φοβική και προβληματική Κύπρο, αδυνατώντας να αφεθούν στα μεγάλα ρίσκα και τις μεγάλες ευκαιρίες που αναδύονται μέσα από τα έγκατα της Ανατολικής Μεσογείου. Διαθέτει άραγε μεγάλους ηγέτες η μικρή Κύπρος, ώστε να μπορέσει να συλλάβει τα μηνύματα που μας έρχονται από το μέλλον;
ΠΗΓΗ: Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ της Κύπρου, http://www.politis-news.com
