05 Απριλίου 2014

Καχυποψία και παράνοια

Ενα βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου 1945-1947 που προηγήθηκε της έναρξης του Ψυχρού Πολέμου ήταν η καχυποψία της Δύσης (ΗΠΑ και Βρετανίας) για κάθε κίνηση της ΕΣΣΔ, και η ταυτόχρονη παράνοια της Μόσχας που έβλεπε συνεχώς μπροστά της το φόβητρο μιας νέας επίθεσης.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό που παρά την ανοικτή γραμμή Ομπάμα - Πούτιν και Κέρι ?Λαβρόφ, παρά τις αμοιβαίες διαβεβαιώσεις σε επίπεδο κορυφής ότι οι ΗΠΑ δεν προωθούν ένταξη στο ΝΑΤΟ της Ουκρανίας και της Γεωργίας και τη διαβεβαίωση ότι η Ρωσία δεν έχει πρόθεση απόσπασης πέραν της Κριμαίας άλλων εδαφών από τον έλεγχο του Κιέβου, στο επίπεδο των συγκεκριμένων επί τόπου μέτρων κυριαρχούν η καχυποψία και η παράνοια και μάλιστα όχι για λόγους ουσίας αλλά για συμβολικούς λόγους:

Η πολυσυζητημένη απομάκρυνση των ρωσικών στρατευμάτων από τη μεθόριο της Ουκρανίας δεν αλλάζει τους πραγματικούς συσχετισμούς και δεδομένα, της συντριπτικής δηλαδή ρωσικής υπεροχής με την επιστροφή των μονάδων στις βάσεις τους να έχει συμβολικό και όχι επιχειρησιακό χαρακτήρα. Επιπλέον, δεν είναι δύσκολο στη Μόσχα να κυριαρχήσει η παράνοια ότι το ΝΑΤΟ αμφισβητεί το κυρίαρχο δικαίωμα μιας χώρας ως προς τη διάταξη των στρατιωτικών της δυνάμεων εντός συνόρων.

Η εξίσου πολυσυζητημένη ενίσχυση της παρουσίας δυνάμεων του ΝΑΤΟ στις Βαλτικές, την Πολωνία και την Ρουμανία, ακόμη και αν υλοποιηθεί, θα έχει με τα σημερινά δεδομένα συμβολικό χαρακτήρα που ούτε κατά διάνοια δημιουργεί προβλήματα ασφαλείας στη Μόσχα: Λίγα μαχητικά F16, μετρημένα στα δάκτυλα του χεριού, συμμετοχή των ανδρών της Luftwaffe στα AWACS που θα περιπολούν πάνω από τις τρεις βαλτικές χώρες, εκπαιδευτές, και κάποιες κοινές αεροναυτικές ασκήσεις που κανείς σήμερα δεν γνωρίζει αν από την αναγγελία τους θα φθάσουν στην πραγματοποίησή τους.

Το σκηνικό είναι ξεκάθαρο: Ουάσιγκτον και Μόσχα έχουν διαμηνύσει δημόσια και προφανώς με μεγαλύτερη έμφαση στις κατ' ιδίαν συνομιλίες κορυφής ότι σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμούν μια ανεξέλεγκτη ψυχροπολεμική κλιμάκωση, έχουν κάνει τοποθετήσεις για το μέλλον της Ουκρανίας που δείχνουν ότι μια συμβιβαστική λύση είναι ρεαλιστική και ταυτόχρονα στο πεδίο των κινήσεων στρατιωτικών δυνάμεων και των δύο πλευρών επικρατεί μια αναντίστοιχη καχυποψία και παράνοια.

Οταν ο Ομπάμα ξεκαθαρίζει στον Πούτιν ότι δεν επιθυμεί διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην πρώην ΕΣΣΔ, και όταν ο δεύτερος εγγυάται ότι δεν έχει την πρόθεση για περαιτέρω στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, οι δύο τοποθετήσεις αθροιστικά δείχνουν ότι καμιά πλευρά δεν επιχείρησε συνειδητά να ανατρέψει το status quo που είχε διαμορφωθεί για τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες το 2008, μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι και λίγους μήνες αργότερα τον πόλεμο Ρωσίας -Γεωργίας στον Καύκασο.

Είναι φανερό ότι η σύγκρουση των ολιγαρχών με τον Γιανουκόβιτς ήταν η στιγμή της κρίσης στην Ουκρανία, όπου ΗΠΑ, Γερμανία και Ρωσία έχασαν τον έλεγχο των εξελίξεων.Με τα σημερινά μέχρι στιγμής δεδομένα μόνον η συνέχιση της διπλωματικής διαπραγμάτευσης κορυφής ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και το Κρεμλίνο μπορεί να εγγυηθεί τον έλεγχο της κρίσης από τις δύο πυρηνικές υπερδυνάμεις, καθώς δυστυχώς οι πρόθυμοι για μια περαιτέρω κλιμάκωση είναι πολλοί και κυρίως από την πλευρά της Δύσης: Οι εξτρεμιστές στο Κίεβο και τη Δυτική Ουκρανία, οι μεγαλοϊδεάτες εθνικιστές και οι παθολογικά ρωσόφοβοι στη Βαρσοβία που νοσταλγούν τον Μεσοπόλεμο, όταν η χώρα ήταν το προπύργιο κατά της ΕΣΣΔ.

Ούτε οι ΗΠΑ του Ομπάμα είναι οι ΗΠΑ του Τρούμαν, ούτε η Ρωσία του Πούτιν είναι η ΕΣΣΔ του Στάλιν. Ομπάμα και Πούτιν έχουν κάθε λόγο να εμποδίσουν τη διολίσθηση σε μια αντιπαράθεση που δεν την επιθυμούν.
 
Συμβολική κίνηση
Η πολυσυζητημένη απομάκρυνση των ρωσικών στρατευμά-των από τη μεθόριο της Ουκρανίας δεν αλλάζει τους πραγματικούς συσχετισμούς και δεδομένα, της συντριπτικής δηλαδή ρωσικής υπεροχής, με την επιστροφή των μονάδων στις βάσεις τους να έχει συμβολικό και όχι επιχειρησιακό χαρακτήρα.Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
kapopoulos@pegasus.gr