«Οικονομικά ασύμφορες οι επαρχίες που ίσως προσαρτηθούν στη Ρωσία»
Αν ο Πούτιν
προσπαθήσει να προσαρτήσει, μετά την Κριμαία, και άλλες, ρωσόφωνες
νοτιοανατολικές, περιοχές της Ουκρανίας, θα ανακαλύψει γρήγορα ότι θα
έχει στην κατοχή του οικονομικά ασύμφορες επαρχίες της λεγόμενης «ζώνης
της βιομηχανικής σκουριάς».Αυτές δεν θα μπορούν να επιβιώσουν χωρίς δισεκατομμύρια ρούβλια από το κρατικό ταμείο της Ρωσίας, λέει στο ΒΗΜΑ ο Αλεξάντερ Μότιλ, Ουκρανοαμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Rutgers στις ΗΠΑ.
Μέχρι το τέλος αυτού του μήνα, είναι πιθανό ότι η Ρωσία του Βλαντίμιρ
Πούτιν θα ελέγχει πλήρως την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας. Και αν
επιδιώξει περισσότερα;
«Τότε θα πρέπει να φανταστούμε αυτό που κάποτε φαινόταν αδύνατο: Ο
Πούτιν προσαρτά, μετά την Κριμαία, είτε με τα όπλα, είτε με υποδαύλιση
απόσχισης και προσάρτησης, τις νοτιοανατολικές επαρχίες τής Ουκρανίας,
Ντόνετσκ, Χερσώνα, Λουχάνσκ, Μικολάϊβ και Ζαπορίζια, οι οποίες περιέχουν
μεγάλο μέρος τού εθνοτικού ρωσικού πληθυσμού και σχηματίζουν τόξο κατά
μήκος της Μαύρης και της Αζοφικής Θάλασσας.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι αρχικές απώλειες της Ουκρανίας θα ήταν
προφανείς: ήττα, παράδοση εδαφών και πληθυσμών, και θυσία στην βία για
χιλιάδες - ίσως και δεκάδες χιλιάδες - Ουκρανών.
Αλλά μετά, η Ουκρανία μπορεί να βγει πιο συμπαγής, πιο ομοιογενής
και προσηλωμένη προς την Δύση. Ως αποτέλεσμα, η νέα κυβέρνηση της
Ουκρανίας θα μπορούσε να προχωρήσει σε πρόγραμμα πολιτικής και
οικονομικής μεταρρύθμισης. Ενας πιο αλληλέγγυος πληθυσμός θα είναι πιο
πιθανό να δεχτεί οδυνηρό σφίξιμο της ζώνης που συνεπάγονται τα δάνεια
από ΕΕ και ΔΝΤ, λέει ο Μότιλ.
Απαλλαγμένη από μερικούς από τους πιο ασύμφορους βιομηχανικούς
τομείς της «ζώνης της σκουριάς» (σσ τα απαρχαιωμένα εργοστάσια της πρώην
Σοβιετίας), η οικονομία της Ουκρανίας θα μπορούσε να είναι πιο ανοικτή
σε ξένες άμεσες επενδύσεις και στην ανάπτυξη.
Τα κέρδη της Ρωσίας θα ήταν επίσης προφανή: η νίκη και η προσάρτηση
εδαφών. Αλλά η εθνικιστική μέθη που παράγεται από εδαφική επέκταση θα
μπορούσε σύντομα να εξασθενίσει, όταν οι Ρώσοι θα συνειδητοποιήσουν
ακριβώς ποιούς και τι έχουν προσαρτήσει, εκτιμά.
Στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τον έλεγχο, οι Ρώσοι θα
ανακάλυπταν γρήγορα ότι θα είχαν στην κατοχή τους οικονομικά ασύμφορες
επαρχίες, που δεν θα μπορούν να επιβιώσουν χωρίς μαζικές ενισχύσεις με
ρούβλια.
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Το 2014, η Ρωσία αναμένει τα έσοδα
του προϋπολογισμού της να είναι περί τα 13,6 τρισ. ρούβλια (περίπου 375
δισ. δολάρια). Οι δαπάνες αναμένεται να φθάσουν συνολικά τα 14 τρισ.
ρούβλια. Αυτό ισοδυναμεί με έλλειμμα 11 δισ. δολαρίων.
Ακόμη και χωρίς επιπλέον κονδύλια για ανάπτυξη ή το κόστος μιας
κατοχής, η προσάρτηση των νοτιοανατολικών περιφερειών της Ουκρανίας
μπορεί να αυξήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας κατά 45%.
Οι επαρχίες Λουχάνσκ και Ντόνετσκ είναι η καρδιά της ζημιογόνου
βιομηχανίας άνθρακα της Ουκρανίας. Το Κίεβο ξοδεύει γύρω στο 1- 1,5 δισ.
δολάρια ετησίως για να υποστηρίξει αυτά τα ορυχεία.
«Οπως γνωρίζει το Κίεβο από την εμπειρία του, η απόλυση χιλιάδων
ανθρακωρύχων θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστια πολιτική αναταραχή. Η
Μόσχα θα πρέπει, επίσης, να πληρώνει τους μισθούς στην ώρα τους. Το
2013, οι καθυστερούμενοι μισθοί ανήλθαν συνολικά σε 15 εκατομμύρια
δολάρια σε αυτές τις περιοχές.
Αυτοί οι καταθλιπτικοί αριθμοί μπορεί να μην είχαν σημασία αν δεν
υπήρχε η προοπτική ότι η ρωσική οικονομία αναμένεται να δει χαμηλές
αποδόσεις κατά τις επόμενες δεκαετίες. Μετά από σχεδόν μια δεκαετία
έντονης αύξησης του ΑΕΠ, αναμένεται να αναπτυχθεί κατά μόλις 2,5% το
2014 και 2,8% το 2015.
Ακόμη χειρότερα, το Υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας αναθεώρησε τις
μακροπρόθεσμες προβλέψεις του για την ανάπτυξη, προβλέποντας μόνο 2,5%
αύξηση του ΑΕΠ σε ετήσια βάση μέχρι το 2030. Το παγκόσμιο ποσοστό
αναμένεται να είναι περίπου 3,5%. Η αυτοκρατορική «επέκταση» μπορεί
γρήγορα να μετατραπεί σε αυτοκρατορική «κατάρρευση» αν λείψουν τα
λεφτά», καταλήγει ο Μότιλ.
ΒΗΜΑ
