Οταν στην Ανατολική Ευρώπη επικρατούσε ο υπαρκτός σοσιαλισμός, τα σύνορα της Ευρώπης ήταν εύκολο να προσδιοριστούν με πολιτικούς και ιδεολογικούς όρους. Σήμερα, οι πολιτικές και ιδεολογικές διαφορές είναι δυσδιάκριτες μεταξύ ευρωπαϊκής Δύσης και ευρωπαϊκής Ανατολής. Μπορούν να αναχθούν στο ζήτημα του τρόπου διακυβέρνησης, που έχει τις ρίζες του στις διαφορετικές ιστορικές παραδόσεις κάθε περιοχής της Ευρώπης.
Στην ευρωπαϊκή Δύση τα δημοκρατικά συστήματα διακυβέρνησης αποτελούν τον κανόνα. Αντίθετα, στην ευρωπαϊκή Ανατολή τα αυταρχικά συστήματα διακυβέρνησης κυριαρχούσαν μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα και ρίχνουν βαριά τη σκιά τους ακόμη και σήμερα.
Διαφορές μπορούν να βρεθούν και στον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας τους. Στην ευρωπαϊκή Δύση κυριαρχεί περισσότερο ο φιλελεύθερος καπιταλισμός, όπου το κράτος έχει περισσότερο διακριτό και ρυθμιστικό ρόλο, ενώ στην ευρωπαϊκή Ανατολή κυριαρχεί ένας «ιδιότυπος» καπιταλισμός με μεγαλύτερη ανάμιξη του κράτους στα ιδιωτικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Και αυτή η διαφορά είναι αποτέλεσμα της ιστορικής πορείας των χωρών της ευρωπαϊκής Ανατολής.
Είναι οι παραπάνω διαφορές αρκετές για να δικαιολογήσουν και να εξηγήσουν την αιματηρή σύγκρουση στην Ουκρανία, μεταξύ αυτών που προτιμούν την ευρωπαϊκή Δύση και αυτών που προτιμούν την ευρωπαϊκή Ανατολή; Θα μπορούσε η σύγκρουση αυτή να χαρακτηριστεί «εμφύλιος ευρωπαϊκός πόλεμος», καθώς οι αντίπαλοι συγκρούονται γιατί έχουν διαφορετική αντίληψη για την
ευρωπαϊκή ταυτότητα.
Στην Ουκρανία συνυπήρχαν αυτές οι δύο αντιλήψεις, ειρηνικά, συγκεκαλυμμένες κάτω από τη σοβιετική εξουσία. Η αποδόμηση της Σοβιετικής Ενωσης έδωσε ελευθερία στην έκφραση των δύο αυτών διαφορετικών αντιλήψεων.
Τα γεωπολιτικά συμφέροντα των, εκτός Ουκρανίας, δυνάμεων φαίνεται ότι κατόρθωσαν να αξιοποιήσουν αυτή τη διαφορά προς όφελός τους. Χρησιμοποιώντας εγχώριους παράγοντες, φαίνεται να ωθούν προς τη διχοτόμηση μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Ουκρανίας, ενώ θα μπορούσε να δοκιμασθεί μια σύνθεση μεταξύ των διαφορετικών ευρωπαϊκών παραδόσεων, οι οποίες, εξίσου, αποτελούν μέρος της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μια ευρωπαϊκή χώρα δοκιμάζεται από εμφύλιους πολέμους, όμως είναι η πρώτη φορά που η σύγκρουση δεν γίνεται για θρησκευτικούς ή για ιδεολογικούς λόγους, ούτε για την αλλαγή κοινωνικοπολιτικού καθεστώτος. Η σύγκρουση γίνεται για μια διαφορετική αντίληψη της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ταυτότητας μεταξύ δυτικής φιλελεύθερης και ανατολικής «δεσποτικής» Ευρώπης, πίσω από την οποία στοιχίζονται, προφανώς, κάθε μορφής πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.
Η συνύπαρξη και η σύνθεση των δύο αντιλήψεων, μετά την ανοιχτή σύγκρουση, προοιωνίζεται δύσκολη, καθώς και οι εξωτερικές δυνάμεις, για δικό τους όφελος, θα συντηρούν και θα οξύνουν τη διαμάχη, προκειμένου τα σύνορα της Ευρώπης να συμπίπτουν με τα γεωπολιτικά συμφέροντά τους.
ENET.GR
