Τελικά, 35 χρόνια είναι πολλά και μπορούν να αλλάξουν πολλά. Ειδικά σε μια χώρα στην οποία σχεδόν ο ένας στους δύο από τα 80 εκατομμύρια των κατοίκων της είναι κάτω των 25 ετών και δεν διαθέτει προσωπικά βιώματα από την ηρωική περίοδο της Επανάστασης του 1979 και της ανατροπής του Σάχη ή της κατάληψης της αμερικανικής πρεσβείας που ακολούθησε. Και πολύ περισσότερο, εάν η συμπλήρωσή τους συμπίπτει με μια περίοδο που η κρίση έχει κλονίσει συθέμελα την παγκόσμια οικονομία και αναγκάζει τους παλιούς εχθρούς και φίλους να ξανασκεφτούν και, ενδεχομένως, να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους.
Ετσι, αν και η ταχεία βελτίωση που παρατηρείται στις σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ και συνολικά τη Δύση μετά τον περασμένο Ιούνιο, όταν ο Χασάν Ρουχανί εξελέγη στην προεδρία επικρατώντας ανέλπιστα όλων των άλλων, σκληροπυρηνικών υποψηφίων, μπορεί να μην είναι ακριβώς αναμενόμενη, όπως δεν είναι ούτε ανεξήγητη.Αναμφίβολα δε, στους επτά μήνες που έχουν μεσολαβήσει, δύο είναι οι «σταθμοί» που αναδεικνύουν τη διαφορετική πορεία: Ο ένας είναι η προκαταρκτική συμφωνία με την «Ομάδα των 6» για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, που επετεύχθη πέρυσι -και ενώ ήταν ακόμη νωπές οι πολεμικές κραυγές του Ισραήλ και των πανίσχυρων συμμάχων του στην Ουάσιγκτον. Μια συμφωνία, η οποία οδήγησε στην άρση μερικών από τις πολύ σκληρές κυρώσεις της Δύσης, που απειλούσαν να οδηγήσουν σε κατάρρευση την οικονομία της χώρας.
Μιλώντας στους επικεφαλής της ENI, της Total, της BP, της Rosneft, της Lukoil και άλλων (ενδεχομένως να υπήρχαν και «παρατηρητές» των αμερικανικών Chevron και ExxonMobil), ο Ρουχανί τους κάλεσε να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και να επενδύσουν στον ενεργειακό τομέα του Ιράν. Δεσμεύτηκε, μάλιστα, ότι μέχρι το τέλος του έτους και εφόσον δεν μεσολαβήσει κάποια μεγάλη ανατροπή (όπως μια νέα ρήξη με τη Δύση γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα ή ένα «θερμό επεισόδιο»), θα έχει εγκριθεί ένας νέος νόμος, που θα είναι ιδιαιτέρως ευνοϊκός για τις επιχειρήσεις τους.
Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν τη βήμα προς βήμα επιστροφή του Ιράν στη διεθνή πολιτική και οικονομική σκηνή και την αναβάθμιση του ρόλου του στη Μέση Ανατολή, η οποία είναι και ο όρος που έχει θέσει η Τεχεράνη προκειμένου να συνεχίσει τη στροφή της. Αυτή ακριβώς η εξέλιξη, όμως, είναι που προκαλεί την μήνιν άλλων δυνάμεων της περιοχής και παραδοσιακών συμμάχων των Αμερικανών, που διαισθάνονται ότι κινδυνεύουν να χάσουν την πρωτοκαθεδρία τους. Πρόκειται, πρωτίστως, για τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, που έχουν συμπήξει μια «παρά φύση» συμμαχία απέναντι στην Τεχεράνη και θα κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να εκτροχιάσουν την προσέγγισή της με τη Δύση και ειδικότερα με τις ΗΠΑ.
Ο αποκλεισμός του Ιράν από το νέο γύρο συνομιλιών για τη Συρία που διεξάγεται στη Γενεύη αποδεικνύει ότι οι αντίπαλοί του έχουν πολλά όπλα στη φαρέτρα τους και δεν θα διστάσουν να τα χρησιμοποιήσουν. Ωστόσο, είναι φανερό ότι καμία βιώσιμη διευθέτηση δεν μπορεί να γίνει όχι μόνο στη Συρία, αλλά συνολικά στο «καμίνι» της Μέσης Ανατολής, χωρίς την άμεση εμπλοκή του Ιράν και την εκχώρηση σε αυτό σημαντικών ανταλλαγμάτων. Εκτός και αν ορισμένοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η νέα τάξη πραγμάτων θα δημιουργηθεί. αφού πρώτα περάσει από εκεί η πυρκαγιά ενός καταστροφικού και απρόβλεπτου πολέμου...
Μια ισχυρή δύναμη
- 80 εκατ. ο πληθυσμός του Ιράν, με τον ένα στους δύο να είναι κάτω των 25 ετών.
- 525 δισ. δολ. εκτιμάται το ΑΕΠ για το 2013, μετά τη συρρίκνωση κατά 5%, κυρίως λόγω των διεθνών κυρώσεων.
- 20% του ΑΕΠ ήταν μόλις το δημόσιο χρέος το 2012.
- 150 δισ. βαρέλια είναι τα διαπιστωμένα αποθέματα πετρελαίου, τα τέταρτα μεγαλύτερα παγκοσμίως.
- 33 τρισ. κυβικά μέτρα είναι τα διαπιστωμένα αποθέματα φυσικού αερίου, φέροντας το Ιράν στη δεύτερη θέση.
- 545.000 άνδρες και γυναίκες στις ένοπλες δυνάμεις και 1,8 εκατ. οι εφεδρείες. Οι στρατιωτικές δαπάνες αντιστοιχούν επισήμως στο 1,8% του ΑΕΠ.
1953
CIA και Βρετανοί ανατρέπουν τον πρωθυπουργό του Ιράν, Μοχάμεντ Μοσαντέκ, που προσπαθεί να ελέγξει τον πετρελαϊκό πλούτο και είναι φίλος της ΕΣΣΔ. Απόλυτος μονάρχης ο Σάχης.
1957
Συμφωνία ΗΠΑ - Ιράν για ειρηνική χρήση της ατομικής ενέργειας. Το 1968, το Ιράν υπογράφει τη Συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.
1979
Ιρανική Επανάσταση και ανατροπή του Σάχη. Η εξουσία στα χέρια του Αγιατολάχ Χομεϊνί. 444 όμηροι στην πρεσβεία των ΗΠΑ, ως τον Ιανουάριο του 1981. Εθνικοποίηση του πετρελαίου και πετρελαϊκό εμπάργκο από τον Τζίμι Κάρτερ.
1980
Το Ιράκ εισβάλλει στο Ιράν. Ξεκινά οκταετής πόλεμος, με ένα εκατ. νεκρούς.
1986
Σκάνδαλο «Κόντρα-γκέιτ». Οι ΗΠΑ πουλούσαν μυστικά όπλα στο Ιράν και τα χρήματα πήγαιναν στους αντάρτες Κόντρας της Νικαράγουα, που μάχονταν τους Σαντινίστας.
1987
Οι ΗΠΑ καταφέρνουν πλήγματα το Ιράν. Το 1988, καταρρίπτουν επιβατικό αεροπλάνο -290 νεκροί.
1995
Σύμφωνο πυρηνικής συνεργασίας Τεχεράνης - Μόσχας.
2002
Ο Τζ. Μπους χαρακτηρίζει «Άξονα του Κακού» Ιράν, Ιράκ και Β. Κορέα.
2005
Πρόεδρος του Ιράν ο «σκληρός» Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Επιταχύνει το πυρηνικό πρόγραμμα.
2006-2013
Διαρκείς κυρώσεις κατά του Ιράν. Οι εξαγωγές πετρελαίου μειώνονται. Ηλεκτρονικός πόλεμος από ΗΠΑ - Ισραήλ. Ο ιός Stuxnet, το 2010, καταστρέφει το ένα πέμπτο των φυγοκεντριστών.
2013
Εκλογή-έκπληξη του μεταρρυθμιστή Χασάν Ρουχανί στην προεδρία. Η Δύση κάνει στροφή και προχωρεί σε συμφωνία για τα πυρηνικά.
