Επί σειρά ετών μιλούσαμε για καπνό,
τώρα πλέον αποδείχθηκε ότι υπήρχε και φωτιά. Οι αποκαλύψεις για τις
μίζες στα εξοπλιστικά προγράμματα δεν επιβεβαιώνουν μόνο ότι πρόσωπα σε
θέσεις ευθύνης έβαζαν το «δάχτυλο στο μέλι», αλλά και ότι το σύστημα
«μπάζει»: είχε και εξακολουθεί να έχει «τρύπες».Στην Ελλάδα δίδεται μεγάλη σημασία περισσότερο στα πρόσωπα, παρά
στο πλαίσιο στο οποίο καλούνται να λειτουργούν. Σαφώς και καθένας σε
θέση ευθύνης δίνει το στίγμα της δικής του πολιτικής πρακτικής κατά τη
θητεία του. Ατύπως, όμως, λαμβάνει το «ελεύθερο», καθώς στην κοινή γνώμη
αρκετοί είναι όσοι επικροτούν και αρέσκονται σε πρακτικές του στιλ «με
εντολή υπουργού». Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, λείπει το πλαίσιο
ενός ουσιαστικού ελέγχου και λογοδοσίας.
Το μεγάλο στοίχημα δεν μπορεί να είναι άλλο από το να εδραιωθεί ένα πλαίσιο κανόνων και πρακτικών, τέτοιο που θα υποχρεώνει ακόμα και τα «λαμόγια» να μην κάνουν μπίζνες. Προς το παρόν, όσο κι αν ακούγεται ως αίτημα σε μια μερίδα της κοινωνίας, δεν φαίνεται όσοι το επιζητούν να αποτελούν μια «κρίσιμη μάζα», που θα υποχρεώσει σε τέτοιες αλλαγές. Η πλειοψηφία των πολιτών φαίνεται, ακόμα και σήμερα, να ψάχνει να κερδίσει τον πρώτο αριθμό του τζόκερ, να εναποθέτει ελπίδες σε μεγάλους και μικρούς, που εμφανίζονται ως αυτόκλητοι σωτήρες. Μ' άλλα λόγια, εξακολουθεί να ποντάρει περισσότερο σε πρόσωπα, παρά σε πολιτικές.
Υπό αυτό το πρίσμα, οι κομματικές κοκορομαχίες για τα επουσιώδη, πολλά εκ των οποίων θα έπρεπε να απασχολούν μόνο την παραπολιτική, ανάγονται σε κυρίαρχα ζητήματα αντιπαράθεσης. Σε αυτό το κλίμα φαίνεται ότι η χώρα οδεύει προς τις εκλογές του Μαΐου, προδιαγράφοντας συνθήκες έντονης πόλωσης, που εκ των πραγμάτων ευνοεί τους δύο μονομάχους και «συμπιέζει» τους μικρότερους παίκτες. Σκηνικό που, σκοπίμως, συντηρείται από την κυβέρνηση. Με δική της ευθύνη βάζει φιτιλιές, συντηρεί κόντρες για τα ανούσια, κι όλα αυτά σε μια προσπάθεια να καλύψει με πυροτεχνήματα την πολιτική της ένδεια.
Αν κάτι, λοιπόν, είναι αναγκαίο να αλλάξει, αυτό δεν είναι αναγκαστικά τα πρόσωπα. Το δύσκολο είναι να δημιουργηθεί εκείνο το πλαίσιο λογοδοσίας και ελέγχου, που μάλιστα να είναι απλό και λειτουργικό. Αλλά για να κινηθούν τα πράγματα προς μια τέτοια κατεύθυνση, πρέπει πρώτα απ' όλα να το ζητήσουν οι πολίτες. Να διατυπωθεί ένα καθαρό αίτημα, ώστε να υποχρεωθούν, όποιοι κι αν βρίσκονται στην εξουσία, να αλλάξουν ρότα. Αν κάτι πρέπει να αφήσει πίσω της η κρίση, αυτό δεν μπορεί να είναι μόνο ερείπια στην κοινωνία. Αν ο στόχος για την επόμενη μέρα είναι μόνο η ευημερία των αριθμών και των οικονομικών δεικτών, τότε η χώρα είναι καταδικασμένη να ζήσει ξανά στο κοντινό μέλλον μια πολύ χειρότερη κρίση από τη σημερινή. Γιατί το πρόβλημά μας, όσο κι αν δείχνει να είναι οικονομικό, στην πραγματικότητα είναι θεσμικό και βαθιά πολιτισμικό.
p.koronaios@eleftherotypia.net
