ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ Η τουρκική πολιτική σκηνή αλλάζει. Όχι όμως και οι δομές του κράτους
και η νοοτροπία των ηγετών του. Ο Ερντογάν, μετά από μια δεκαετία στην
εξουσία, εμφανίζεται από διεθνή μέσα ως Σουλτάνος και αυταρχική
προσωπικότητα, η οποία ισοπεδώνει τα πάντα στο διάβα της, λόγω της
υπέρμετρης εξουσίας που συγκέντρωσε και είναι πλέον πρόδηλο ότι δεν
μπορεί να τη διαχειριστεί δημοκρατικά. Η κεμαλική αντιπολίτευση στην
Τουρκία είναι ανίσχυρη. Και ως εκ τούτου υπάρχουν δύο, στην ουσία,
αντιπολιτευτικά ρεύματα. Το ένα είναι εξωτερικό.
Πρόκειται για εκείνο της Ε.Ε., η οποία πιέζει, όσο μπορεί να πιέζει, για μεταρρυθμίσεις και εκδημοκρατισμό. Το άλλο είναι εσωτερικό. Εντός της ισλαμικής παράταξης και του AKP. Αυτή η εσωτερική αντιπολίτευση έχει ιθύνοντα νουν τον κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος διαμένει μονίμως στις ΗΠΑ και ήταν ο πνευματικός καθοδηγητής του Ερντογάν. Οι δύο βρίσκονται τα τελευταία χρόνια σε αντιπαράθεση διότι ο Ερντογάν σήκωσε παντιέρα και αγνοεί πλήρως τον Γκιουλέν, ο οποίος είχε την ψευδαίσθηση ότι θα ήταν δυνατό να ελέγχει εσαεί τον Ερντογάν, τον οποίο βοήθησε με χρήματα και διασυνδέσεις όταν ήταν ακόμη υπό διωγμόν και όταν οικοδομούσε την αυτοκρατορία του. Μια αυτοκρατορία στην οποία συγκατοικεί πλέον με τον στρατό και τη διαφθορά, ενώ απολαμβάνει την ανοχή των ΗΠΑ και της Ε.Ε.
Εν ολίγοις, το βαθύ κράτος της Τουρκίας εξακολουθεί να ζει. Απλώς άλλαξε χέρια. Από τους Κεμαλιστές πέρασε στους Ισλαμιστές, οι οποίοι βρίσκονται, όπως δείχνουν τα πράγματα, σε εμφύλιο πόλεμο. Ο Γκιουλέν, ο οποίος διαθέτει δύναμη, λόγω της ιδιότητάς του ως κληρικού και των χρημάτων που φαίνεται να διακινεί, καθώς και των ύποπτων διασυνδέσεών του στις ΗΠΑ, είναι βαθιά δικτυωμένος και στο δικαστικό Σώμα και στην Αστυνομία.
Εξού και το γεγονός ότι τα σκάνδαλα διαφθοράς, στα οποία φέρονται ως εμπλεκόμενοι νυν και πρώην υπουργοί, μεταξύ των οποίων και ο Εγκεμέν Μπαγίς, αποκαλύπτονται από αυτούς τους δύο θεσμούς, με σαφή στόχο να πληγεί ο παντοδύναμος Ερντογάν, ο οποίος ασεβεί επί του πνευματικού του πατέρα. Όσο δε για τον Ερντογάν, υιοθετεί την ίδια τακτική με εκείνην που εφάρμοσε με τον στρατό. Αρχίζει το ξήλωμα και της Αστυνομίας και προφανώς μετά θα προχωρήσει και στο δικαστικό Σώμα, γινόμενος έτσι απόλυτος δικτάτορας. Εάν θα το επιτύχει ή όχι, είναι το νέο του μεγάλο στοίχημα. Με τη μόνη διαφορά ότι ο σημερινός αντίπαλος του αυτοκρατορικού Ερντογάν, είναι το «alter ego» του:
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν.Ο Τούρκος Ρισελιέ, ο «βασιλιάς των υπουργών», όπως ήταν γνωστός ο Γάλλος Καρδινάλιος, ο οποίος ήθελε να κυβερνά τη Γαλλία και τον κόσμο.Εφόσον, λοιπόν, οι Τούρκοι και δη οι Ισλαμιστές δεν έχουν αξιόπιστους εξωτερικούς αντιπάλους, επιδίδονται σε ένα εσωτερικό, επικίνδυνο, «power game» τρώγοντας τις σάρκες τους. Η δική μας, βεβαίως, ηγεσία ζώντας στη δική της μακαριότητα, αδυνατεί να αναλύσει τις εξελίξεις και να πάρει αποφάσεις.
Και δεν θα είναι παράξενο εάν, υπό το πρόσχημα της «ευφυούς», «ευέλικτης» και «σοφής» πολιτικής, σπεύσει να δώσει σανίδα σωτηρίας στο τουρκικό καθεστώς, προσφέροντας μια λύση στο Κυπριακό στη βάση του σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα. Εξέλιξη που θα καλύψει τα εσωτερικά δημοκρατικά ελλείμματα κάτω από το χαλί, θα λειτουργήσει ως σανίδα σωτηρίας για τον Ερντογάν και τη συνοχή της χώρας του, ενώ, ταυτοχρόνως, θα του δώσει την ευκαιρία να εμφανιστεί ως νέος Ατατούρκ.
Πρόκειται για εκείνο της Ε.Ε., η οποία πιέζει, όσο μπορεί να πιέζει, για μεταρρυθμίσεις και εκδημοκρατισμό. Το άλλο είναι εσωτερικό. Εντός της ισλαμικής παράταξης και του AKP. Αυτή η εσωτερική αντιπολίτευση έχει ιθύνοντα νουν τον κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος διαμένει μονίμως στις ΗΠΑ και ήταν ο πνευματικός καθοδηγητής του Ερντογάν. Οι δύο βρίσκονται τα τελευταία χρόνια σε αντιπαράθεση διότι ο Ερντογάν σήκωσε παντιέρα και αγνοεί πλήρως τον Γκιουλέν, ο οποίος είχε την ψευδαίσθηση ότι θα ήταν δυνατό να ελέγχει εσαεί τον Ερντογάν, τον οποίο βοήθησε με χρήματα και διασυνδέσεις όταν ήταν ακόμη υπό διωγμόν και όταν οικοδομούσε την αυτοκρατορία του. Μια αυτοκρατορία στην οποία συγκατοικεί πλέον με τον στρατό και τη διαφθορά, ενώ απολαμβάνει την ανοχή των ΗΠΑ και της Ε.Ε.
Εν ολίγοις, το βαθύ κράτος της Τουρκίας εξακολουθεί να ζει. Απλώς άλλαξε χέρια. Από τους Κεμαλιστές πέρασε στους Ισλαμιστές, οι οποίοι βρίσκονται, όπως δείχνουν τα πράγματα, σε εμφύλιο πόλεμο. Ο Γκιουλέν, ο οποίος διαθέτει δύναμη, λόγω της ιδιότητάς του ως κληρικού και των χρημάτων που φαίνεται να διακινεί, καθώς και των ύποπτων διασυνδέσεών του στις ΗΠΑ, είναι βαθιά δικτυωμένος και στο δικαστικό Σώμα και στην Αστυνομία.
Εξού και το γεγονός ότι τα σκάνδαλα διαφθοράς, στα οποία φέρονται ως εμπλεκόμενοι νυν και πρώην υπουργοί, μεταξύ των οποίων και ο Εγκεμέν Μπαγίς, αποκαλύπτονται από αυτούς τους δύο θεσμούς, με σαφή στόχο να πληγεί ο παντοδύναμος Ερντογάν, ο οποίος ασεβεί επί του πνευματικού του πατέρα. Όσο δε για τον Ερντογάν, υιοθετεί την ίδια τακτική με εκείνην που εφάρμοσε με τον στρατό. Αρχίζει το ξήλωμα και της Αστυνομίας και προφανώς μετά θα προχωρήσει και στο δικαστικό Σώμα, γινόμενος έτσι απόλυτος δικτάτορας. Εάν θα το επιτύχει ή όχι, είναι το νέο του μεγάλο στοίχημα. Με τη μόνη διαφορά ότι ο σημερινός αντίπαλος του αυτοκρατορικού Ερντογάν, είναι το «alter ego» του:
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν.Ο Τούρκος Ρισελιέ, ο «βασιλιάς των υπουργών», όπως ήταν γνωστός ο Γάλλος Καρδινάλιος, ο οποίος ήθελε να κυβερνά τη Γαλλία και τον κόσμο.Εφόσον, λοιπόν, οι Τούρκοι και δη οι Ισλαμιστές δεν έχουν αξιόπιστους εξωτερικούς αντιπάλους, επιδίδονται σε ένα εσωτερικό, επικίνδυνο, «power game» τρώγοντας τις σάρκες τους. Η δική μας, βεβαίως, ηγεσία ζώντας στη δική της μακαριότητα, αδυνατεί να αναλύσει τις εξελίξεις και να πάρει αποφάσεις.
Και δεν θα είναι παράξενο εάν, υπό το πρόσχημα της «ευφυούς», «ευέλικτης» και «σοφής» πολιτικής, σπεύσει να δώσει σανίδα σωτηρίας στο τουρκικό καθεστώς, προσφέροντας μια λύση στο Κυπριακό στη βάση του σχεδίου Ανάν με άλλο όνομα. Εξέλιξη που θα καλύψει τα εσωτερικά δημοκρατικά ελλείμματα κάτω από το χαλί, θα λειτουργήσει ως σανίδα σωτηρίας για τον Ερντογάν και τη συνοχή της χώρας του, ενώ, ταυτοχρόνως, θα του δώσει την ευκαιρία να εμφανιστεί ως νέος Ατατούρκ.