Νέα εποχή χωρίς σατανικά επιτόκια Του Σεραφείμ Κωνσταντινίδη

Μια νέα εποχή για το τραπεζικό σύστημα στην Τουρκία φαίνεται να έρχεται. Η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων του γειτονικού κράτους συνεργάζεται στενά με την οργανισμό που εποπτεύει τις τράπεζες, προκειμένου να ορίσουν τον τρόπο λειτουργίας συνεταιριστικών τραπεζών που δεν θα δίνουν τόκο. Η συνεργασία αφορά την έκδοση θρησκευτικής απόφασης – γνωμοδότησης (φετβά) που με βάση το ισλαμικό δίκαιο θα απαντά σε ερωτήματα που εγείρουν τράπεζες αλλά και πολίτες που υπακούουν στις αρχές του Ισλάμ. Οι τράπεζες αυτές περίμεναν μεγάλο διάστημα, σύμφωνα με δημοσιεύματα, την έκδοση από τις θρησκευτικές αρχές απόφασης που θα απαντά με βάση τις αρχές του Ισλάμ στα θέματα αυτά. Αλλωστε το θέμα επείγει, καθώς τον Δεκέμβριο διοργανώνεται συνέδριο από την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος με θέμα την ανάπτυξη τραπεζικού τομέα χωρίς τόκο.

Προφανώς η ανάπτυξη αυτού του τραπεζικού τομέα δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς θεωρητική θρησκευτική κάλυψη με την ανάλογη πιστοποίηση των θρησκευτικών αρχών. Οι συνεταιριστικές τράπεζες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν την ισλαμική τραπεζική στην Τουρκία σήμερα καλύπτουν μόλις το 5% της αγοράς και οι εκτιμήσεις των αξιωματούχων είναι ότι μπορούν να αναπτυχθούν σημαντικά εφόσον ξεκαθαρίσουν τα μεγάλα θεολογικά ζητήματα και η πρακτική εφαρμογή τους. Αυτά συμβαίνουν καθώς στις αγορές το στοίχημα εναντίον της τουρκικής λίρας αρχίζει να γίνεται δημοφιλές, ενώ οι ξένοι επενδυτές φαίνονται όλο και πιο επιφυλακτικοί. Η ζωή έχει αντιφάσεις και η ενημέρωση για την προσπάθεια ανάπτυξης ισλαμικής τραπεζικής συμπίπτει με την πραγματική είδηση ότι η κεντρική τράπεζα της χώρας αναγκάστηκε να ανεβάσει το επιτόκιο πάνω από 9%, προκειμένου να στηρίξει τη λίρα, να περιορίσει την πιστωτική επέκταση και την άνοδο του πληθωρισμού.

Η κεντρική τράπεζα εκτιμά ότι, παρά τη διόρθωση που αναμένει στις τιμές τροφίμων, ο τιμάριθμος διαφαίνεται πλέον ότι θα ξεπεράσει τον ετήσιο στόχο του 6,8%, εκτίμηση που δικαιολογεί την άνοδο των επιτοκίων. Η ρεαλιστική εκτίμηση είναι ότι θα ξεπεράσει το 8%. Παράλληλα, η κεντρική τράπεζα πρέπει να υπερασπιστεί την τρέχουσα (πτωτική) ισοτιμία του νομίσματος και θεωρείται ότι μόνον την εβδομάδα αυτή διέθεσε 700 εκατομμύρια προκειμένου να στηρίξει τη λίρα.

Αυτή είναι άλλωστε μια σημαντική διαφορά της τουρκικής οικονομίας από άλλες χώρες που αναπτύσσονται επίσης με υψηλό ρυθμό αλλά στηρίζονται στις εξαγωγές. Η τουρκική οικονομία, παρά τη μεγάλη ανάπτυξή της, έχει έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Η ανάπτυξή της στηρίζεται σε δημόσια έργα και στην υψηλή κατανάλωση. Την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου φέτος το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου πλησιάζει το ρεκόρ των 50 δισ. δολ. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις την ίδια περίοδο υπολογίζονται σε 8,7 δισ. δολ. από 10,5 δισ. δολ. την ίδια περίοδο πέρυσι. Επίσης, έχουν μειωθεί οι ξένες επενδύσεις σε μετοχές και κρατικά ομόλογα ενώ, αντίθετα, ραγδαία ήταν η άνοδος των χορηγήσεων των τουρκικών τραπεζών: από τα τέλη του 2005 έως και τον Σεπτέμβριο του 2013, οι χορηγήσεις των τραπεζών επταπλασιάστηκαν!

Βέβαια η χώρα δεν βρίσκεται σε φάση κρίσης καθώς τα συναλλαγματικά διαθέσιμα παραμένουν πάνω από 130 δισ. δολ., αλλά η οικονομία απαιτεί χειρισμούς διαφορετικούς από τις επιταγές του Kορανίου. Αυτά όμως δεν συγκινούν τους ψηφοφόρους.
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_23/11/2013_529144