ΟΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Χάθηκαν 8,9 δισ. σε τρία χρόνια

«Σπιράλ θανάτου» στην πραγματική οικονομία, με ακατάσχετη εισοδηματική αιμορραγία των νοικοκυριών και των εργαζομένων, καθίζηση της κατανάλωσης αλλά και των επενδύσεων και συρρίκνωση της αποταμίευσης, καταγράφουν τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τους λογαριασμούς νοικοκυριών και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων στο πρώτο τρίμηνο του έτους.Την ίδια ώρα και παρά το βαρύ οικονομικό τίμημα που πληρώνουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις και τις δραστικές περικοπές στα κοινωνικά κονδύλια του προϋπολογισμού, το έλλειμμα του Δημοσίου παραμένει υψηλό ενώ το χρέος αυξάνεται.

Ειδικότερα, από την επεξεργασία των στοιχείων προκύπτει ότι από την αρχή του Μνημονίου, στο πρώτο τρίμηνο του 2010, μέχρι το πρώτο φετινό τρίμηνο, τα νοικοκυριά έχουν χάσει από το διαθέσιμο εισόδημά τους 8,9 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 24%, δηλαδή πάνω από ένα τέταρτο του εισοδήματός τους. Μόνο τον τελευταίο χρόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2013 το διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 1,9 δισ. ευρώ ή 6,2% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι.
Η βύθιση των νοικοκυριών, με πολλά από αυτά να πέσουν και κάτω από το όριο της φτώχειας, είναι απόρροια των μεγάλων περικοπών στις ονομαστικές αποδοχές, σε συνδυασμό με την αύξηση της φορολογίας, καθώς και του ψαλιδίσματος των εισοδηματικών ενισχύσεων και των κοινωνικών επιδομάτων και παροχών από το Δημόσιο.

Ο κατασκευαστικός κλάδος είναι από εκείνους που έχουν «χτυπηθεί» περισσότερο από την κρίσηΤα τελευταία τρία χρόνια οι αποδοχές των μισθωτών μειώθηκαν κατά 5,847 δισ. ευρώ ή κατα 32% και οι κοινωνικές παροχές από το κράτος λόγω της δημοσιονομικής στενότητας συρρίκνωθηκαν κατά 4,515 δισ. ευρώ ή 27%. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο μέσα στο πρώτο φετινό τρίμηνο οι αποδοχές των μισθωτών μειώθηκαν κατα 11,1% και οι κοινωνικές παροχές που εισπράττουν τα νοικοκυριά κατά 11,7%.

Η οικονομική στενότητα των πολιτών έπληξε την αγορά καθώς σημειώθηκε δραματική πτώση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης κατά 9,4 δισ. ευρώ ή 23% λόγω του γεγονότος ότι τα νοικοκυριά περιόρισαν τα έξοδά τους, ακόμα και τις αγορές τροφίμων.

Επίσης η έλλειψη ρευστού και η ανεργία αφενός περιόρισαν την αποταμιευτική ροπή των νοικοκυριών, αφετέρου υποχρέωσαν πολλούς να χρησιμοποιήσουν τα χρηματικά αποθέματά τους για να καλύψουν βασικές βιοποριστικές ανάγκες.
Ετσι, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων μειώθηκε στο πρώτο τρίμηνο του έτους κατα 11,7% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2012, οπότε είχε συρρικνωθεί κατά 15%.

Υφεση

Ο συνδυασμός των παραπάνω έφερε βαθιά ύφεση στην ελληνική οικονομία και πάγωσε τις επενδυτικές πρωτοβουλίες με αποτέλεσμα στο πρώτο τρίμηνο οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου να μειωθούν στα 3,06 δισ. ευρώ από 3,17 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012 ή κατά 3,5%. Το ποσοστό των επενδύσεων του τομέα που ορίζεται ως οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ήταν 21,1% σε σύγκριση με 20,3% με το πρώτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Σε δημοσιονομικό επίπεδο η οικονομική ασφυξία και η ύφεση επηρέασαν αρνητικά τα έσοδα του Δημοσίου, καθώς, παρά τα αλλεπάλληλα κύματα αύξησης των άμεσων και έμμεσων φόρων, οι φορολογούμενοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προχωρώντας σε στάση πληρωμών, ενώ μεγάλο μέρος ευθύνης έχει και η παράλυση του ελεγκτικού και εισπρακτικού μηχανισμού τόσο στον τομέα των φόρων και των τελών όσο και στις ασφσαλιστικές εισφορές.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα συνολικά έσοδα της γενικής κυβέρνησης ακολουθούν φθίνουσα πορεία και στο πρώτο τρίμηνο φέτος διαμορφώθηκαν στα 16,663 δισ. ευρώ από 19,165 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012, με βασική αιτία την ελεύθερη πτώση στους φόρους στο εισόδημα.
Στην αντίπερα όχθη και παρά τη μεγάλη μείωση των κοινωνικών παροχών, οι συνολικές δαπάνες του Δημοσίου ήταν αυξημένες στα 24,022 δισ. ευρώ έναντι 23,028 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα το πρωτογενές έλλειμμα (μείον οι τόκοι), αντί να μειωθεί αυξήθηκε στα 5,495 δισ. ευρώ, από 892 εκ. ευρώ το τελευταίο τρίμηνο του 2012, ενώ το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης διογκώθηκε στα 7,359 δισ. ευρώ από 2,922 δισ. ευρώ κυρίως λόγω της επιβάρυνσης του προϋπολογισμού από το πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων σε τράπεζες.Ομως και το χρέος της γενικής κυβέρνησης συνέχισε την ανοδική του πορεία και στο πρώτο τρίμηνο διαμορφώθηκε στα 305,291 δισ. ευρώ από 280,407 δισ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι και 303,918 δισ. ευρώ που ήταν το τελευταίο τρίμηνο του 2012.

Μείωση δανείων


Από τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων προκύπτει ακόμα ότι το πρώτο τρίμηνο του 2013 οι καθαρές δανειακές ανάγκες του συνόλου της οικονομίας έναντι της αλλοδαπής μειώθηκαν στα 4,8 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2012, που ανέρχονταν σε 5,7 δισ. ευρώ.Ταυτόχρονα υπήρξε μείωση του καθαρού δανεισμού, λόγω της μείωσης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου ως αποτέλεσμα της μείωσης των εισαγωγών, ενώ μείωση κατά 0,3% παρουσίασαν τα καθαρά εισοδήματα και οι μεταβιβάσεις που λαμβάνονται από την αλλοδαπή.

Επιχειρήσεις-Σταθερή η παραγωγικότητα
Οι απολύσεις και οι μειώσεις μισθών κράτησαν την παραγωγικότητα σταθερή στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), σύμφωνα με την εξαμηνιαία έρευνα συγκυρίας των ΜμΕ της Εθνικής Τράπεζας, η οποία διενεργήθηκε βάσει δείγματος σχεδόν 1.000 εταιρειών.
Τα συμπεράσματα της ίδιας έρευνας αναφέρουν ότι η μέση απασχόληση ανά Μικρομεσαία Επιχείρηση μειώθηκε κατά 25% την προηγούμενη 5ετία και συγκεκριμένα, κατά 40% στις μικρές επιχειρήσεις και κατά 23% στις μεσαίες επιχειρήσεις. Η μεγαλύτερη πτώση εμφανίζεται στις κατασκευές, αφού η μείωση έφτασε το 52% και η μικρότερη στις υπηρεσίες με υποχώρηση 5%.
Επιπλέον, στην έρευνα σημειώνεται ότι υπάρχει μία στροφή προς τη μερική απασχόληση και μία μέση καθυστέρηση πληρωμής μισθών της τάξης του 1,5 μήνα.

Ο μισθός
Παράλληλα, ο μέσος ετήσιος μισθός μειώθηκε κατά 28% την προηγούμενη 5ετία και ειδικότερα κατά 42% στις μικρές επιχειρήσεις και κατά 17% στις μεσαίου μεγέθους. Η μεγαλύτερη πτώση στους μισθούς εμφανίζεται, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΤΕ, στις υπηρεσίες με 47% υποχώρηση και η μικρότερη στη βιομηχανία κατά 11%.Η εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με τους αναλυτές της ΕΤΕ, αποτελεί μία ακόμα ένδειξη της ανθεκτικότητας των πιο μεγάλων επιχειρήσεων. Υπό αυτές τις συνθήκες, η παραγωγικότητα (προσαρμοσμένη για μισθούς) έχει περιοριστεί κατά 12% την προηγούμενη 5ετία, με τη μεγαλύτερη πτώση στο εμπόριο (18%) και μικρή άνοδο στη βιομηχανία (3%) λόγω εξωστρέφειας.Οι μικρές επιχειρήσεις μέσω των επιθετικών μισθολογικών μειώσεων κατάφεραν να αυξήσουν την παραγωγικότητα κατά 12% την τελευταία 5ετία, καταλήγει η έρευνα της ΕΤΕ.

ΠΡΩΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ
Μείωση στις αποδοχές αλλά και στις κοινωνικές παροχές
Μεγάλες απώλειες στο διαθέσιμο εισόδημά τους είχαν μέσα σε έναν χρόνο τα νοικοκυριά της χώρας, κυρίως λόγω της μείωσης των αποδοχών αλλά και των κοινωνικών παροχών.Οπως προκύπτει από τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων της ΕΛΣΤΑΤ, το πρώτο τρίμηνο φέτος το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2012 έπεσε στα 29 δισ. ευρώ, από 30,9 δισ. ευρώ,Οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκαν κατά 2,050 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 18,642 δισ. ευρώ, ενώ στη γενική κυβέρνηση οι αποδοχές των εργαζομένων έπεσαν στα 5,439 δισ. ευρώ από 5,648 δισ. ευρώ και 6,556 δισ. ευρώ στο τελευταίο τρίμηνο του 2012.

Με ραγδαίους ρυθμούς πέφτουν οι αποδοχές τα τελευταία τρία χρόνια, καθώς από 12,795 δισ. ευρώ που ήταν το πρώτο τρίμηνο του 2010 έχουν υποχωρήσει φέτος στα 12,795 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι έχουν χάσει πάνω από το ένα τέταρτο του εισοδήματός τους, χωρίς να υπολογίζεται η επιπλέον μείωση της αγοραστικής τους δύναμης από την άνοδο των τιμών.
Αντίθετα οριακή ήταν την ίδια περίοδο η πτώση στα εισοδήματα από κεφάλαιο (ακίνητα, χρεόγραφα κ.ά.), καθώς από 3,784 δισ. ευρώ διαμορφώθηκαν στα 3,366 δισ. ευρώ.Σημαντική υποχώρηση καταγράφεται τον τελευταίο χρόνο στις κοινωνικές παροχές προς τα νοικοκυριά από το Δημόσιο. Τα σχετικά κονδύλια μειώθηκαν κατά 1,56 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στο πρώτο τρίμηνο στα 9,190 δισ. ευρώ από 10,750 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας πλέον στο 38,3% των συνολικών δαπανών από 46,7% το πρώτο τρίμηνο του 2011.

Συμπίεση
Ως αποτέλεσμα της συμπίεσης των αποδοχών των εργαζομένων και του περιορισμού των εισοδηματικών ενισχύσεων και των κοινωνικών παροχών σε συνδυασμό με τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των ανέργων, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά μειώθηκε κατά 3,2 δισ. ευρώ ή κατά 8,9% στο πρώτο τρίμηνο του έτους σε σχέση με το ίδιο τρίμηνο του 2014 και διαμορφώθηκε στα 35,6 δισ. ευρώ σε 32,4 δισ. ευρώ.Επισημαίνεται ότι το πρώτο τρίμηνο του 2010 η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών ήταν στα 41,8 δισ. ευρώ, δηλαδή έχει μειωθεί κατά 9,4 δισ. ευρώ ή κατά 23%.
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ