Τι γίνεται όταν το “success story”
πνίγει στα δακρυγόνα και στα κλομπ δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που
διαμαρτύρονται; Η Τουρκία φέρνει τη μυρωδιά της Ταχρίρ στην Αίγυπτο την
τελευταία τριετία, του Συντάγματος μπροστά στη Βουλή στην Αθήνα του
2011-12, της πλατείας Ελευθερίας στη Λευκωσία πριν μερικούς μήνες
μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο. Ήδη ο διεθνής τύπος προειδοποιεί για
γενικευμένη αστάθεια εξεγέρσεων...
“Αυτό που ξεκίνησε ως μια μικρής κλίμακας,
ειρηνική διαμαρτυρία για την υπεράσπιση του Πάρκου Γκεζί, ένας από τους
λίγους εναπομείναντες χώρους πρασίνου στα αριστερά της πλατείας Ταξίμ,
έχει κλιμακωθεί σε μια από τις μεγαλύτερες σκηνές διατάραξης της
δημόσιας τάξης με την ισχυρότερη αστυνομική βία που έχει δει η Τουρκία
τα τελευταία χρόνια”, αναφέρει ανάλυση στο BBC.
Στην Tουρκία πρόκειται για τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στη δεκαετία. Αλλά δεν έπεσαν ως κεραυνός εν αιθρία. Οι κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις στην τούρκικη κοινωνία υποβόσκουν κάτω από την φαινομενικά ισχυρό “θαύμα” της τούρκικης οικονομίας, που αρχίζει να χάνει λάδια μέσα στη διεθνή κρίση, παρά τις διαβεβαιώσεις Ερντογάν περί τουρκικού “success story”... για λίγους.
"Το Πάρκο Γκεζί είναι η νέα Ταχρίρ της περιοχής", δήλωσε ο Koray Caliskan, ο Τούρκος αρθρογράφος, σε σχέση με το επίκεντρο του 2011 επανάσταση της Αιγύπτου, αναφέρει σε σχόλιο στην εφημερίδα Financial Times.“Το μέγεθος των διαδηλώσεων και η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκαν, φαίνεται να είναι μια αντίδραση που δεν περιορίζεται μόνο στην καταστολή της αστυνομίας στην αρχική διαδήλωση στο Πάρκο Γκεζί, αλλά είναι μια γενικευμένη αντίδραση στις γενικές προσεγγίσεις της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ερντογάν”, σημειώνουν οι FT.
Έως τώρα η γειτονική Τουρκία εμφανίζονταν ως οικονομικό “θάυμα” με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Μετοχές και ομόλογα κινούνταν σε επίπεδα ρεκόρ, μετά και την αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από τη Moody's σε επενδυτική βαθμίδα που έβγαλε τη χώρα απ' τα «σκουπίδια».
Ο δείκτης Borsa Istanbul 100 έχει κερδίσει 30% από τον Νοέμβριο, όταν ένας άλλος οίκος του θεού, η Fitch, αναβάθμισε για πρώτη φορά από το 1994 την Τουρκία στη δική της χαμηλότερη επενδυτική βαθμίδα (ΒΒΒ από ΒΒ+), αναφέρει ρεπορτάζ στην "Ε" (20/5).
Απέμενε τώρα να τα βρουν Ερντογάν και Standard & Poor's, καθώς τον περασμένο Μάιο ο πρώτος είχε κατηγορήσει σε έντονο ύφος την S&Ρ's για αναξιοπιστία και τον Ιανουάριο η δεύτερη σταμάτησε να αξιολογεί επισήμως τη χώρα.Όμως, παρόλο που το χρήμα ρέει άφθονο -με 19,9% αύξηση των τραπεζικών δανείων στους δώδεκα μήνες έως τον Μάρτιο-, η τουρκική οικονομία των 786 δισ. δολαρίων επιβράδυνε σημαντικά το 2012, με τους ρυθμούς ανάπτυξης να πέφτουν από τα δυσθεώρητα επίπεδα του 8% σε μόλις 1,4% στο δ' τρίμηνο του περασμένου έτους.Το 2011 το έλλειμμα της Τουρκίας (77,1 δισ. δολάρια) ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως ύστερα απ' αυτό των ΗΠΑ, ενώ έως σήμερα η χώρα παραμένει ενεργειακά εξαρτημένη.
"Θαύμα"
Το “θαύμα”, αποδείχθηκε “success story” για λίγες εταιρείες που εδρεύουν στην Τουρκία, αφού τα πραγματικά εισοδήματα δεν ένιωσαν κάποια ιδιαίτερη βελτίωση. Μάλιστα, τον περασμένο Μάρτιο ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως "η Τουρκία πρέπει να συμβάλλει στην οικονομική σταθεροποίηση της Ελλάδας" στο χαιρετισμό του στο φόρουμ ελλήνων και τούρκων επιχειρηματιών στην Κωνσταντινούπολη παρουσιά του πρωθυπουργού της Ελλάδας Αντώνη Σαμαράς που βρέθηκε στο ίδιο βήμα... του "succes story". Η Τουρκία αποκτά προφίλ δανεισμού Ισπανίας και προφίλ επενδύσεων BRICS, όσο η Ελλάδα διαφημίζει την κινεζοποίηση της οικονομίας της. Ο εκσυγχρονισμός του Ερντογάν θυμίζει τον ελληνικό εκσυγχρονισμό του 2000, αλλά προς το παρόν αυτό ταιριάζει στη γεωπολιτική ατζέντα των μεγάλων αξιολογητών.Συνολικά το 2012, ο ρυθμός ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας επιβραδύνθηκε απότομα στο 2,2% το 2012 .Το τελευταίο τρίμηνο της περσινής χρονιάς διαμορφώθηκε σε 1,4%, ήταν δηλαδή κατά πολύ χαμηλότερος από τις προβλέψεις και ο βραδύτερος από το 2009, όταν η τουρκική οικονομία είχε υποφέρει από τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης που προκλήθηκαν από την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Ο υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν εξέφρασε την απογοήτευσή του για τα στοιχεία αυτά, τα οποία χαρακτήρισε «πικρά» και επέμεινε ότι η αναπτυξιακή επίδοση της χώρας θα ήταν πολύ καλύτερη, αν δεν είχαν ληφθεί περιοριστικά μέτρα από την κεντρική τράπεζα.
Η επιβράδυνση προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις χρηματοπιστωτικές αρχές της χώρας, οι οποίες αύξησαν πέρυσι τα επιτόκια εν μέσω των φόβων για υπερθέρμανση της οικονομίας. Οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι ενδείξεις είναι μεικτές όσον αφορά τη μελλοντική ισχύ της τουρκικής οικονομίας.Οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώθηκαν στο τέταρτο τρίμηνο του 2012 κατά 10% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, ενώ οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν περισσότερο από 20%.
Επιπλοκές
Τη διετία 2010-11, η τουρκική οικονομία κινήθηκε κυρίως από την εγχώρια ζήτηση, η οποία αυξήθηκε τόσο γρήγορα που προκάλεσε ανησυχίες για το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας.Έκτοτε, η κυβέρνηση της χώρας επεδίωξε την αποκατάσταση μιας νέας ισορροπίας με την αύξηση των εξαγωγών, αλλά η Τουρκία έχει επηρεαστεί από τα προβλήματα της ΕΕ, η οποία παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της, αν και πλέον σε αυτή κατευθύνεται λιγότερο από το 40% των εξαγωγών της σε σχέση με πάνω από το 50% πριν από πέντε χρόνια. H κεντρική τράπεζα της χώρας μέσα στη γενικότερη κρίση, μείωσε το βασικό της επιτόκιο 0,5%, στο 4,5%, με ορίζοντα το 4%, μπαίνοντας κι αυτή στο χορό των νομισματικών πολιτικών της περιφέρειας που ευνοούν την ανταγωνιστική υποτίμηση των νομισμάτων.
Στην Tουρκία πρόκειται για τις μεγαλύτερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στη δεκαετία. Αλλά δεν έπεσαν ως κεραυνός εν αιθρία. Οι κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις στην τούρκικη κοινωνία υποβόσκουν κάτω από την φαινομενικά ισχυρό “θαύμα” της τούρκικης οικονομίας, που αρχίζει να χάνει λάδια μέσα στη διεθνή κρίση, παρά τις διαβεβαιώσεις Ερντογάν περί τουρκικού “success story”... για λίγους.
"Το Πάρκο Γκεζί είναι η νέα Ταχρίρ της περιοχής", δήλωσε ο Koray Caliskan, ο Τούρκος αρθρογράφος, σε σχέση με το επίκεντρο του 2011 επανάσταση της Αιγύπτου, αναφέρει σε σχόλιο στην εφημερίδα Financial Times.“Το μέγεθος των διαδηλώσεων και η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκαν, φαίνεται να είναι μια αντίδραση που δεν περιορίζεται μόνο στην καταστολή της αστυνομίας στην αρχική διαδήλωση στο Πάρκο Γκεζί, αλλά είναι μια γενικευμένη αντίδραση στις γενικές προσεγγίσεις της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ερντογάν”, σημειώνουν οι FT.
Έως τώρα η γειτονική Τουρκία εμφανίζονταν ως οικονομικό “θάυμα” με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Μετοχές και ομόλογα κινούνταν σε επίπεδα ρεκόρ, μετά και την αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από τη Moody's σε επενδυτική βαθμίδα που έβγαλε τη χώρα απ' τα «σκουπίδια».
Ο δείκτης Borsa Istanbul 100 έχει κερδίσει 30% από τον Νοέμβριο, όταν ένας άλλος οίκος του θεού, η Fitch, αναβάθμισε για πρώτη φορά από το 1994 την Τουρκία στη δική της χαμηλότερη επενδυτική βαθμίδα (ΒΒΒ από ΒΒ+), αναφέρει ρεπορτάζ στην "Ε" (20/5).
Απέμενε τώρα να τα βρουν Ερντογάν και Standard & Poor's, καθώς τον περασμένο Μάιο ο πρώτος είχε κατηγορήσει σε έντονο ύφος την S&Ρ's για αναξιοπιστία και τον Ιανουάριο η δεύτερη σταμάτησε να αξιολογεί επισήμως τη χώρα.Όμως, παρόλο που το χρήμα ρέει άφθονο -με 19,9% αύξηση των τραπεζικών δανείων στους δώδεκα μήνες έως τον Μάρτιο-, η τουρκική οικονομία των 786 δισ. δολαρίων επιβράδυνε σημαντικά το 2012, με τους ρυθμούς ανάπτυξης να πέφτουν από τα δυσθεώρητα επίπεδα του 8% σε μόλις 1,4% στο δ' τρίμηνο του περασμένου έτους.Το 2011 το έλλειμμα της Τουρκίας (77,1 δισ. δολάρια) ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως ύστερα απ' αυτό των ΗΠΑ, ενώ έως σήμερα η χώρα παραμένει ενεργειακά εξαρτημένη.
"Θαύμα"
Το “θαύμα”, αποδείχθηκε “success story” για λίγες εταιρείες που εδρεύουν στην Τουρκία, αφού τα πραγματικά εισοδήματα δεν ένιωσαν κάποια ιδιαίτερη βελτίωση. Μάλιστα, τον περασμένο Μάρτιο ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως "η Τουρκία πρέπει να συμβάλλει στην οικονομική σταθεροποίηση της Ελλάδας" στο χαιρετισμό του στο φόρουμ ελλήνων και τούρκων επιχειρηματιών στην Κωνσταντινούπολη παρουσιά του πρωθυπουργού της Ελλάδας Αντώνη Σαμαράς που βρέθηκε στο ίδιο βήμα... του "succes story". Η Τουρκία αποκτά προφίλ δανεισμού Ισπανίας και προφίλ επενδύσεων BRICS, όσο η Ελλάδα διαφημίζει την κινεζοποίηση της οικονομίας της. Ο εκσυγχρονισμός του Ερντογάν θυμίζει τον ελληνικό εκσυγχρονισμό του 2000, αλλά προς το παρόν αυτό ταιριάζει στη γεωπολιτική ατζέντα των μεγάλων αξιολογητών.Συνολικά το 2012, ο ρυθμός ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας επιβραδύνθηκε απότομα στο 2,2% το 2012 .Το τελευταίο τρίμηνο της περσινής χρονιάς διαμορφώθηκε σε 1,4%, ήταν δηλαδή κατά πολύ χαμηλότερος από τις προβλέψεις και ο βραδύτερος από το 2009, όταν η τουρκική οικονομία είχε υποφέρει από τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης που προκλήθηκαν από την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Ο υπουργός Οικονομίας της Τουρκίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν εξέφρασε την απογοήτευσή του για τα στοιχεία αυτά, τα οποία χαρακτήρισε «πικρά» και επέμεινε ότι η αναπτυξιακή επίδοση της χώρας θα ήταν πολύ καλύτερη, αν δεν είχαν ληφθεί περιοριστικά μέτρα από την κεντρική τράπεζα.
Η επιβράδυνση προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις χρηματοπιστωτικές αρχές της χώρας, οι οποίες αύξησαν πέρυσι τα επιτόκια εν μέσω των φόβων για υπερθέρμανση της οικονομίας. Οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι ενδείξεις είναι μεικτές όσον αφορά τη μελλοντική ισχύ της τουρκικής οικονομίας.Οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώθηκαν στο τέταρτο τρίμηνο του 2012 κατά 10% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, ενώ οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν περισσότερο από 20%.
Επιπλοκές
Τη διετία 2010-11, η τουρκική οικονομία κινήθηκε κυρίως από την εγχώρια ζήτηση, η οποία αυξήθηκε τόσο γρήγορα που προκάλεσε ανησυχίες για το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας.Έκτοτε, η κυβέρνηση της χώρας επεδίωξε την αποκατάσταση μιας νέας ισορροπίας με την αύξηση των εξαγωγών, αλλά η Τουρκία έχει επηρεαστεί από τα προβλήματα της ΕΕ, η οποία παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της, αν και πλέον σε αυτή κατευθύνεται λιγότερο από το 40% των εξαγωγών της σε σχέση με πάνω από το 50% πριν από πέντε χρόνια. H κεντρική τράπεζα της χώρας μέσα στη γενικότερη κρίση, μείωσε το βασικό της επιτόκιο 0,5%, στο 4,5%, με ορίζοντα το 4%, μπαίνοντας κι αυτή στο χορό των νομισματικών πολιτικών της περιφέρειας που ευνοούν την ανταγωνιστική υποτίμηση των νομισμάτων.
