Γράφει ο Φίλιπ Στίβενς FINANCIAL TIMES
Η εξήγηση για τις διαμαρτυρίες στην Τουρκία μπορεί να εντοπιστεί στην άγρια αντίδραση του πρωθυπουργού της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.Πίσω από τις ταραχές βρίσκεται το πολύ μεγαλύτερο ερώτημα που τέθηκε πριν από χρόνια από το κόμμα του πρωθυπουργού, το ΑΚΡ. Πού είναι η θέση της Τουρκίας, κατά τη γνώμη του Ερντογάν; Πριν από λίγο καιρό η Αγκυρα κοιτούσε προς τη Δύση. Τώρα έχει στραφεί προς την Ανατολή.
Με τη βίαιη απάντηση των αστυνομικών δακρυγόνων, ο πρωθυπουργός έκανε την πιο εύγλωττη επίδειξη απολυταρχισμού ενάντια στην οποία όρθωσαν το ανάστημά τους οι διαδηλωτές. Ο Ερντογάν έχει κερδίσει τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και, με την «ύβριν» που ακολουθεί μετά από μια δεκαετία στο αξίωμα, έδρασε σαν αυτό να τον καθιστά υπεράνω των περιορισμών της τουρκικής δημοκρατίας. Η δυσαρέσκεια συσσωρευόταν για καιρό. Η καταπίεση του Τύπου, οι συλλήψεις πολιτικών αντιπάλων, η αυξανόμενη ισλαμική αύρα στην εγχώρια πολιτική και η υποψία ότι ο Ερντογάν έχει αγκιστρωθεί στην εξουσία ενέτειναν τη δυσαρέσκεια. Ηταν κοινό μυστικό ότι ο πρωθυπουργός θέλει να μεταπηδήσει στην προεδρία με διευρυμένες εξουσίες. Θέλει να αλλάξει το Σύνταγμα για να πραγματοποιήσει τη μετάβαση.
Η φιλοδοξία προκαλεί ενόχληση, και όχι μόνο στους πολιτικούς του αντιπάλους. Κάποιοι λένε ακόμη και στον νυν πρόεδρο, Αμπντουλάχ Γκιουλ. [...] Τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης από το ΑΚΡ, η Τουρκία κοιτούσε προς τη Δύση. Ο Ερντογάν επέδειξε αξιοθαύμαστη προθυμία να υιοθετήσει τις δημοκρατικές και δικαστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να ανοίξει η πόρτα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Και επέδειξε την απαιτούμενη σκληρότητα με τον στρατό που συνωμοτούσε εναντίον της τουρκικής δημοκρατίας.
Ενας συνδυασμός ευρωπαϊκών (κυρίως γαλλογερμανικών) απορρίψεων, τα προβλήματα στην Ευρωζώνη και η ζωτικότητα της τουρκικής οικονομίας, μείωσαν τον ενθουσιασμό γι' αυτή την πορεία, οδηγώντας το ΑΚΡ να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της χώρας ως την καταλυτική δύναμη μεταξύ Ανατολής και Αύσης.
Η στρατηγική αυτή ξεπεράστηκε από τα γεγονότα. Στην πορεία η Τουρκία άρχισε να μοιάζει περισσότερο ισλαμική και λιγότερο δημοκρατική. Η Τουρκία δεν είναι Αίγυπτος, ούτε Λιβύη ή Συρία. Ο Ερντογάν κέρδισε τρεις εκλογές. Κι όμως φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι ο πλουραλισμός. Αυτοί που βγήκαν στους δρόμους στέλνουν σαφές μήνυμα: η σύγχρονη Τουρκία θέλει μια σύγχρονη δημοκρατία.
