Του Κώστα Ράπτη Κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο στις αρχές της εβδομάδας ο Charles Davidson, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής εταιρείας Noble Energy, που πρωταγωνιστεί στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, εξέφρασε την προτίμησή του για εξαγωγή του φυσικού αερίου της κυπριακής αλλά και της ισραηλινής ΑΟΖ μέσω της υγροποίησής του σε επίγειο σταθμό για τον οποίο η Λευκωσία έχει ήδη εντοπίσει (και αποτελεί αυτό ένα πλεονέκτημα) τον κατάλληλο χώρο.
Σε πολιτικό επίπεδο, οι ισραηλινοί ιθύνοντες άφηναν να φανεί η επιφύλαξή τους στην ιδέα διοχέτευσης των εν λόγω υδρογονανθράκων στην διεθνή αγορά μέσω αγωγού προς την Τουρκία, καθώς θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θέτει το Ισραήλ σε σχέση εξάρτησης από την Άγκυρα, με την οποία άλλωστε η επαναπροσέγγιση μετά τη συγγνώμη Netanyahu αποδεικνύεται αργόσυρτη και με... «αστερίσκους». Οι δε Κύπριοι υπουργοί Εξωτερικών Ι. Κασουλίδης και Ενέργειας Γ. Λακκοτρύπης, έλαβαν διαβεβαιώσεις κατά την επίσκεψή τους την εβδομάδα αυτή στο Ισραήλ και τις συναντήσεις τους με την ισραηλινή πολιτική ηγεσία, ότι η επιχειρούμενη επαναπροσέγγιση με την Τουρκία δεν αλλάζει επ’ ουδενί τις προθέσεις για συνεργασία με τη Λευκωσία.
Ωστόσο, μεταβαίνοντας στο Ισραήλ ο Davidson δήλωσε, όπως έσπευσαν να αναμεταδώσουν εμφατικά τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, συμπεριλαμβανομένης και της κατασκευής αγωγού που θα συνδέει το Ισραήλ με την Τουρκία, ή της εξαγωγής του φυσικού αερίου προς την Ιορδανία, η οποία ανησυχεί για την ενεργειακή της ασφάλεια λόγω της πολιτικής κατάστασης στον κύριο τροφοδότη της, την Αίγυπτο.
Στην πραγματικότητα ο επικεφαλής του ενεργειακού κολοσσού του Houston ενδιαφερόταν να πιέσει τους ισραηλινούς συνομιλητές του να ξεκαθαρίσουν την εξαγωγική τους πολιτική, καθώς το ύψος των επενδύσεων που απαιτούνται για την αξιοποίηση του κοιτάσματος Leviathan προαπαιτεί σαφήνεια προκειμένου να προσελκυσθούν επενδυτικοί εταίροι. Λ.χ. η αυστραλιανή Woodside Petroleum που ενδιαφέρεται, δεν θα οριστικοποιήσει τη στάση της, αν δεν ξεκαθαρισθούν οι εξαγωγικές προοπτικές.
Ο Davidson είναι διπλά ανήσυχος για τον “εθνικισμό των φυσικών πόρων” που τελευταίο κυριαρχεί στη δημόσια ζωή του Ισραήλ, μετά και την ανάδειξη στις πρόσφατες βουλευτικές νέων πολιτικών αστέρων, όπως ο υπουργός Οικονομικών Yair Lapid. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Lapid εξέφρασε την πρόθεση να παρεμποδίσει την εξαγορά της Israel Chemichals, που δραστηριοποιείται στην περιοχή της Νεκράς Θάλασσας, από την Potash Corporation of Sashatchewan, ενώ η Noble Energy πληρώνει τηλεοπτικές διαφημίσεις στο Ισραήλ με τις οποίες εξηγεί ότι ο πραγματικός ιδιοκτήτης του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου είναι το ισραηλινό κράτος.
Ήδη έντονη είναι η συζήτηση για τα πορίσματα της ισραηλινής “Επιτροπής Tzemach” η οποία πρότεινε το φυσικό αέριο του κοιτάσματος Tamar (του οποίου η εκμετάλλευση ξεκίνησε στα τέλη Μαρτίου) να κατευθύνεται κατά 500 bcm προς εξαγωγή και κατά 450 bcm στην εγχώρια κατανάλωση.
Το κοίτασμα Leviathan εκτιμάται ότι είναι σαφώς μεγαλύτερο του Tamar (18 έναντι 10 τρισ. κυβικών ποδών), αλλά και με μεγαλύτερες τεχνικές και χρηματοδοτικές προκλήσεις (5 δισ. δολάρια για την έναρξη του έργου).
Ο επικεφαλής της Noble Energy προειδοποίησε μάλιστα ότι η εταιρεία του θα επανεξετάσει τη στάση της εάν επαναληφθεί το φαινόμενο να αναθεωρηθεί αναδρομικά η φορολογική επιβάρυνση που επιβάλλει το Ισραήλ, όπως συνέβη το 2010 αφού η εταιρεία του Houston είχε ήδη επενδύσει 1 δισ. δολάρια για το κοίτασμα Tamar. Πάντως το ισραηλινό υπουργείο Οικονομικών διευκρίνισε ότι η επιτροπή που συγκρότησε ο Lapid για τα δικαιώματα των ξένων εταιρειών στους φυσικούς πόρους, δεν περιλαμβάνει στη δικαιοδοσία της και το φυσικό αέριο.
Ο Davidson δήλωσε πάντως ότι η Noble αναμένεται στα επόμενα πέντε χρόνια να διπλασιάσει τον όγκο παραγωγής, τα αποθεματικά και τη ρευστότητά της.
