Γκρόζνι – Βοστόνη μέσω Δαμασκού

Η βομβιστική επίθεση στο Mαραθώνιο έφερε κοντά τις μυστικές υπηρεσίες ΗΠΑ-Ρωσίας που τώρα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τους 500 πολίτες της Ε.Ε. που μάχονται στο πλευρό εξτρεμιστών ισλαμιστών στη Συρία

Του Νικόλα Ζηργάνου

Η τρομοκρατική επίθεση στη Βοστόνη έφερε πιο κοντά την Ουάσινγκτον με τη Μόσχα, ιδίως μετά τη συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών σε σχέση με τις έρευνες που πραγματοποιούν για τους δύο Τσετσένους που ευθύνονται για το μακελειό στον Μαραθώνιο.



CIA και FSB μοιράζονται την ίδια ανησυχία για τη δράση ριζοσπαστικοποιημένων ισλαμιστών που απειλούν την εσωτερική τους ασφάλεια και η έκθεση για τη συμμετοχή Ευρωπαίων εθελοντών στα μέτωπα της Συρίας, που έδωσε στη δημοσιότητα την Τετάρτη ο επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας της Ε.Ε., Ζιλ ντε Κερσόβ, ενισχύει τη δημιουργία μετώπου κατά των εξτρεμιστών. Ο Κερσόβ αποκάλυψε ότι έχουν εντοπιστεί πάνω από 500 πολίτες χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης να μάχονται στο πλευρό της Αλ Νούσρα και άλλων μικρότερων ένοπλων ουαχαμπιτικών και σαλαφιστικών οργανώσεων στη Συρία.

Πάνω από 100 μαχητές ανά χώρα προέρχονται από τη Βρετανία, την Ιρλανδία και τη Γαλλία, ενώ πολλές δεκάδες είναι οι εθελοντές από τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Σκανδιναβία. «Ολοι αυτοί αποτελούν σοβαρή απειλή για το μέλλον, καθώς θα γαλβανιστούν ιδεολογικά ακόμη περισσότερο, θα εκπαιδευτούν και θα πάρουν και εμπειρία από μάχες, πριν επιστρέψουν στην Ευρώπη», δήλωσε ο Κερσόβ. Στο παλμαρέ της Αλ Νούσρα καταγράφονται και μερικές χιλιάδες μουσουλμάνοι εθελοντές από το Μαγκρέμπ, ιδίως από τη Λιβύη, την Ιορδανία, το Ιράκ, την Τουρκία, τον Λίβανο και τον Καύκασο, κυρίως από το Νταγκεστάν και την Τσετσενία. Πρώην μουτζαχεντίν από το Αφγανιστάν, τη Βοσνία, τον Καύκασο, τη Λιβύη, συρρέουν στη Συρία, δίπλα σε νέους εθελοντές που παίρνουν το βάπτισμα του πυρός.

Η επαναφορά της ισλαμικής τρομοκρατίας στο προσκήνιο επαναπροσδιορίζει εκ των πραγμάτων τη στάση της Ουάσινγκτον στη Συρία, όπου μάχονται 10-12.000 ένοπλοι ζηλωτές του Ισλάμ για την αποκαθήλωση του καθεστώτος Ασαντ αλλά και για τη δημιουργία ισλαμικού χαλιφάτου σε ιδεολογική σύμπνοια με την Αλ Κάιντα.

Η πρόσφατη, προ Βοστόνης, ανακοίνωση της εξτρεμιστικής οργάνωσης Αλ Νούσρα (χαρακτηρισμένη ως τρομοκρατική τόσο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και από τη Δαμασκό), με την οποία δηλώνεται πίστη και υποταγή στον ηγέτη της Αλ Κάιντα και διάδοχο του Οσάμα Μπιν Λάντεν, Αϊμάν αλ Ζουαχίρι, θορύβησε τις δεξαμενές σκέψης (think tank) στη Δύση και έθεσε σκληρά διλήμματα στους αναλυτές, αλλά κυρίως σε αυτούς τους ανθρώπους-κλειδιά στον μηχανισμό οι οποίοι υποστηρίζουν εμπράκτως (οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά) τη συριακή αντιπολίτευση. Μέχρι τώρα, οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι έκαναν τα στραβά μάτια (αν δεν μετείχαν ενεργά) στην ενίσχυση κάθε ένοπλου σχηματισμού που αντιτάσσεται στο καθεστώς Ασαντ.

Τα όπλα και οι βαλίτσες με τα δολάρια που έφταναν από το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, μέσω Τουρκίας και Ιράκ, στους οπλαρχηγούς στη Συρία, κατέληγαν συνήθως στα χέρια των πιο ακραίων οργανώσεων, που έγιναν, με κορμό την Αλ Νούσρα, η πιο μαχητική, η πιο έμπειρη και η πιο αποτελεσματική αιχμή του δόρατος κατά της Δαμασκού. «Εμείς δεν έχουμε πάρει παρά ψίχουλα, χορτάσαμε υποσχέσεις», μου έλεγε πριν από τρεις μήνες στην Κωνσταντινούπολη ο ηγέτης του «Εθνικού Συνασπισμού για τη Συρία» (SNC), Ζορζ Σάμπρα.

Αν και ο «Ελεύθερος Συριακός Στρατός» (FSA), στρατιωτική πτέρυγα του μετριοπαθούς SNC, είναι η πολυπληθέστερη ένοπλη πτέρυγα της αντιπολίτευσης με δεκάδες χιλιάδες άνδρες, δεν λαμβάνει την ανάλογη βοήθεια. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να κυριαρχούν στρατιωτικά οι εξτρεμιστές οι οποίοι, όσο δυναμώνουν, αποτελούν μαγνήτη για κάθε φανατικό που φτάνει στη Συρία για να συμμετάσχει στην τζιχάντ, τον ιερό πόλεμο. Ολόκληρες περιοχές, ιδίως στη βόρεια και την ανατολική Συρία, ελέγχονται πλέον από τους «πολεμιστές με τις μαύρες σημαίες».

Μέχρι τη Βοστόνη, οι αμερικανικές υπηρεσίες φαίνεται ότι χρησιμοποιούσαν «εργαλειακά» τους εξτρεμιστές, στη λογική «του σκοπού που αγιάζει τα μέσα», καθώς προτεραιότητα ήταν να φύγει ο Ασαντ. Στη συνέχεια, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν (βλέπε εξουδετερώσουν) την Αλ Νούσρα. Τώρα όμως επικρατούν δεύτερες σκέψεις. Αν οι τζιχαντιστές εισέλθουν στη Δαμασκό, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να μη συμμετάσχουν στη μετά Ασαντ εξουσία, πόσο μάλλον που θα αποτελούν και μια υπολογίσιμη, ίσως και την πιο σημαντική στρατιωτικά, δύναμη στην περιοχή. Ωστόσο, φαίνεται ότι η Ουάσινγκτον αρχίζει να αλλάζει ρότα. Οι Αμερικανοί προσπαθούν να ελέγξουν τη ροή των όπλων με σκοπό να φτάσουν στα σωστά (βλέπε μετριοπαθείς σουνίτες) χέρια, η μετριοπαθής συριακή αντιπολίτευση καταδίκασε τον ιερό πόλεμο που κήρυξαν Λιβανέζοι κληρικοί, στα στρατόπεδα της Ιορδανίας εκπαιδεύονται στα όπλα και εξοπλίζονται άντρες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και οι μονάδες του που πολεμούν στα μέτωπα έχουν αρχίσει από την περασμένη εβδομάδα να μη συνεργάζονται με την Αλ Νούσρα.

Υπάρχουν λοιπόν αρκετές ενδείξεις ότι η Δύση θα πιέσει να απομονωθούν οι εξτρεμιστές από τον κύριο κορμό των αντιφρονούντων, εξέλιξη που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πρόωρη σύγκρουση μεταξύ των δύο σημαντικότερων ένοπλων εκφραστών του αντι-κυβερνητικού στρατοπέδου. Η αντιπαράθεση της Ουάσινγκτον με τους ισλαμιστές στη Συρία δημιουργεί για πρώτη φορά και κοινό έδαφος με τη Δαμασκό και διευκολύνει το σενάριο μιας πολιτικής λύσης για τη μετά Ασαντ εποχή, στην οποία μπορεί να συναντηθούν μετριοπαθή στοιχεία του μηχανισμού Ασαντ με τη μετριοπαθή αντιπολίτευση του SNC.

Ηδη, Λαβρόφ και Κέρι ετοιμάζονται για νέες συζητήσεις στη Γενεύη με σκοπό τη σύγκλιση σε μια πολιτική λύση του συριακού προβλήματος (λύση που δεν περιλαμβάνει τους τζιχαντιστές) και η Ουάσινγκτον διεμήνυσε σε Ντόχα και Ριάντ να σταματήσουν να ενισχύουν την Αλ Νούσρα. Την ίδια ώρα, στο έδαφος, ο συριακός στρατός σφυροκοπά τους ισλαμιστές στα ανατολικά προάστια της Δαμασκού και στη ζώνη κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο, στο Κουασίρ, με σκοπό να αποκόψει τον ανεφοδιασμό τους, να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας γύρω από την πρωτεύουσα και να ελέγξει τους δρόμους που οδηγούν στην ακτή της Λεβαντίνης, στη Λατάκεια και την Ταρτούς.