26 Μαρτίου 2013

Κύπρος: Τα Βαθύτερα Αίτια μιας Κρίσης

του Γιώργου Δημητρακόπουλου Η γνωστή πλέον σε όλους σκληρή απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο αποκαλύπτει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι το ζήτημα δεν ήταν απλά η αντιμετώπιση των δημοσιονομικών προβλημάτων της . Αντίθετα, το ενδιαφέρον και η ανάλγητη αυτή στάση αφορούσε τρεις σημαντικούς παράγοντες που προσδιορίζουν την Κυπριακή πραγματικότητα.

Ο πρώτος αφορά στο βασικό χαρακτηριστικό της Κυπριακής οικονομίας που είναι το σύστημα παροχής υπηρεσιών και ο συνδεδεμένος με αυτό τραπεζικός τομέας. Ζήτημα σημαντικό για την Κύπρο αφού επί χρόνια απέφερε σημαντικά οφέλη για την οικονομία της και όχι μόνο. Ζήτημα σημαντικό όμως και για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα για την Γερμανία που αφενός δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι τέτοιου τύπου συστήματα αφετέρου ήθελαν πάντα να τα θέσουν υπό έλεγχο .
Ας σημειωθεί εδώ ότι τόσο η Γερμανία όσο και η ΕΕ κλείνουν διακριτικά τα μάτια σε αντίστοιχα συστήματα στο Λουξεμβούργο και την Ελβετία μόνον όμως γιατί όταν το απαιτούν οι περιστάσεις οι χώρες αυτές βρίσκουν τρόπο συνεργασίας μαζί τους.

Ο δεύτερος αφορά στον έλεγχο του ενεργειακού πλούτου. Στη σημερινή δύσκολη Διεθνώς ενεργειακή πραγματικότητα η ΕΕ και ειδικότερα η Γερμανία προβληματίζονται για την επάρκεια ενεργειακών κοιτασμάτων, και συνεπώς επιθυμούν τον πλήρη έλεγχο των ενεργειακών πηγών ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτές βρίσκονται σε περιοχές χωρών μελών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η τρόικα που διαπραγματεύεται στην Κύπρο έθετε συνεχώς το θέμα του Eυρωπαϊκού ελέγχου των ενεργειακών κοιτασμάτων.

Ο τρίτος αφορά τον παράγοντα Ρωσία. Ζήτημα πολύ σημαντικό και αρκετά περιπεπλεγμένο. Η Ρωσική παρουσία στην Κύπρο είναι κυρίως οικονομική- επενδυτική με βάση τις καταθέσεις Ρώσων σε Κυπριακές τράπεζες. Στο παρελθόν η Ρωσία είχε επιχειρήσει να διευρύνει την παρουσία της προσθέτοντας και την στρατιωτική διάσταση χωρίς αποτέλεσμα τότε. Παράλληλα , αν και επίσημα το διαψεύδει ,δια της Gazprom , η Ρωσία παρακολουθεί και ενδιαφέρεται για τις εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα της Κύπρου.

Όμως η Ρωσία εμφανίζεται πολύ προσεκτική στον τρόπο με τον όποιο αντιμετωπίζει την κρίση στην Κύπρο και τούτο γιατί θεωρεί ότι πρέπει να κρατήσει αρκετές ισορροπίες με την ΕΕ με την όποια άλλωστε συνδέεται με συμφωνία πλαίσιο αλλά και με χώρες –μέλη της οποίας ,με πρώτη την Γερμανία έχει εκτεταμένη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και του φυσικού αερίου, συνεργασία που δεν θα ήθελε για πολλούς λόγους να διαταράξει και που οδηγεί στην ύπαρξη ανοιχτής γραμμής επικοινωνίας όποτε, όπως τώρα είναι αναγκαίο . Άλλωστε η Ρωσία δεν ξεχνά τα ενεργειακά συμφέροντα της και σε άλλα σημεία του πλανήτη όπως πχ η Αρκτική όπου βέβαια είναι παρούσες και οι ΗΠΑ και η Κίνα και ως ένα βαθμό η ΕΕ. Παράλληλα, η Ρωσική Κυβέρνηση επιθυμώντας να διαμηνύσει παντού την προσήλωση της στην διαφάνεια, επιμένει στο να λάβει γνώση του καταλόγου των Ρώσων επενδυτών στην Κύπρο.

Διερεύνηση αξίζει και η στάση των ΗΠΑ στο όλο ζήτημα. Θα περίμενε κανείς μια παρέμβαση από την Αμερικανική Κυβέρνηση με στόχο να βρεθεί μια λύση στο οικονομικό πρόβλημα . Άλλωστε στο παρελθόν οι ΗΠΑ έχουν παρέμβει δια στόματος Υπουργού οικονομικών κ Τ. Γκάρντνερ σε θέματα οικονομικής σταθερότητας στην Ευρωζώνη. Αντι για αυτό διατυπώθηκε ,μετά από σχετικό ερώτημα, δια στόματος εκπροσώπου τύπου του State Department η θέση των ΗΠΑ για τον ορυκτό πλούτο της Κύπρου ενώ επαναλήφτηκε η γνωστή θέση περί διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας ως η βάση για την επίλυση του Κυπριακού.

Η αναφορά αυτή των ΗΠΑ προφανώς σχετίζεται με την εμμονή της τρόικα για δέσμευση , υπέρ της ΕΕ, των κερδών από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων κάτι που οι ΗΠΑ προφανώς δεν βλέπουν με πολύ καλό μάτι ιδιαίτερα τώρα μετά τις πρόσφατες εξελίξεις. Σχετιζεται όμως και με τις πρόσφατες ενέργειες του Πρόεδρου Όμπαμα που είχαν ως αποτέλεσμα την επίλυση της πρόσφατης κρίσης στις σχέσεις μεταξύ Τουρκιάς και Ισραηλ. Ας σημειωθεί εδώ ότι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ στην περιοχή δεν περιορίζεται στα οικονομικά ζητήματα. Αυτά θεωρούνται μέρος των ευρύτερων γεωπολιτικών συσχετισμών που είναι ότι πρωτίστως ενδιαφέρει τις ΗΠΑ.