Ο Ερντογάν, ο Κεμάλ και η Λωζάνη: Αντί να θέσει θέμα Μοσούλης επέλεξε το “ανώδυνο” Αιγαίο

Γράφει ο Αγγελος Συρίγος* Η προχθεσινή ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ήταν αναμενόμενη. Από την κρίση των Ιμίων, το 1996, και μετά οι Τούρκοι θεωρούν ότι στο Αιγαίο υπάρχει ένας απροσδιόριστος αριθμός μικρών νησιών αμφισβητούμενης κυριαρχίας. Είναι οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες». Πρόκειται για νησιά που δεν αναφέρονται ρητώς στις διεθνείς Συνθήκες της Λωζάνης του 1923 και των Παρισίων του 1947, που προσδιόρισαν το εδαφικό καθεστώς της περιοχής. Επί παραδείγματι στα Δωδεκάνησα υπάρχουν εκατοντάδες νησιά. Περίπου 30 από αυτά είναι κατοικημένα.
Στη Συνθήκη των Παρισίων, βάσει της οποίας εκχωρήθηκαν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, αναφέρονται ονομαστικώς μόνον τα 14 μεγαλύτερα νησιά. Για τα υπόλοιπα η Συνθήκη αναφέρει γενικώς ότι εκχωρούνται «και οι παρακείμενες νήσοι». Από τα Iμια και μετά οι Τούρκοι λένε στην Ελλάδα: ελάτε να συζητήσουμε σε ποιoν ανήκουν αυτά τα νησιά. Αυτό περίπου επαναλαμβάνουν και με τη χθεσινή ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Η ανακοίνωση είναι διαφορετική από τις δηλώσεις Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε σε όλα τα νησιά του Αιγαίου που είναι κοντά στα τουρκικά παράλια και δόθηκαν στην Ελλάδα με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Προφανώς στο μυαλό του δεν είχε τα μικρά νησάκια της περιοχής, αλλά κάποιες από τις μεγάλες νήσους Σαμοθράκη, Λήμνο, Λέσβο, Χίο, Ικαρία ή Σάμο. Στην επί λέξει απόδοση της δηλώσεώς του ο Ερντογάν δεν έθεσε ευθέως θέμα αμφισβητήσεως της ελληνικής κυριαρχίας επί των συγκεκριμένων νησιών.

 Η δήλωσή του συνιστούσε μομφή για εκείνους που διαπραγματεύθηκαν τη Συνθήκη της Λωζάνης και «άφησαν» τα τόσο κοντινά από γεωγραφικής απόψεως νησιά να περάσουν στα χέρια της Ελλάδος. Ουσιαστικά δηλαδή στράφηκε κατά του Μουσταφά Κεμάλ (Ατατούρκ) και του τότε διαπραγματευτή Ισμέτ Πασά (Ινονού). Είναι ανησυχητικό ότι ο Ερντογάν επέλεξε να αναφερθεί στα νησιά του Αιγαίου. Θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει ως καλύτερο παράδειγμα της διαπραγματευτικής αποτυχίας του διδύμου Κεμάλ-Ισμέτ τη Μοσούλη. Η τελευταία αποδόθηκε στο Ιράκ, που τότε βρισκόταν υπό βρετανική εντολή, λόγω ακριβώς της διπλωματικής δεινότητας των Βρετανών και της απειρίας των Τούρκων. Ηξερε, όμως, ο Ερντογάν ότι μια τέτοια δήλωσή του για τη Μοσούλη -που σήμερα αποτελεί τμήμα της αυτόνομης κουρδικής περιοχής του Ιράκ- θα δημιουργούσε σοβαρή περιφερειακή αναστάτωση. Επέλεξε, λοιπόν, το πιο «ανώδυνο» από πλευράς διεθνών αντιδράσεων παράδειγμα (και μέχρι τώρα φαίνεται ότι του βγήκε η επιλογή). Aναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Πηγή: Ο Ερντογάν, ο Κεμάλ και η Λωζάνη: Αντί να θέσει θέμα Μοσούλης επέλεξε το “ανώδυνο” Αιγαίο http://mignatiou.com/2016/10/o-erntogan-o-kemal-ke-i-lozani-anti-na-thesi-thema-mosoulis-epelexe-to-anodino-egeo/