24 Οκτωβρίου 2016

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ Η επίσκεψη Ομπάμα, η οικονομία και το Αιγαίο

Η επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα μπορεί να αποτελέσει την απαρχή μιας νέας σελίδας στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ιδιαίτερα υπό τις παρούσες συνθήκες.Η δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα, στο οικονομικό και το διπλωματικό πεδίο, σε συνδυασμό με την πολιτική φιλοσοφία που πρεσβεύει και τις λύσεις που υποστηρίζει ο συγκεκριμένος Αμερικανός πρόεδρος, αλλά και τη θετική εικόνα που έχει στην ελληνική κοινή γνώμη, δημιουργούν το κατάλληλο υπόβαθρο για μια τέτοια εξέλιξη.Από τη μια, η οικονομική κρίση και η ραγδαία φτωχοποίηση της Ελλάδας υπό το βάρος της ασφυκτικής λιτότητας, με την οποία είναι αντίθετος ο Μπαράκ Ομπάμα. Από την άλλη, οι προκλητικές νεοοθωμανικές εξάρσεις του Ταγίπ Ερντογάν και η ευθεία σύγκρουσή του με την Αμερική, που επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τον αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ (και η Ε.Ε). Το σκηνικό προσφέρεται για ουσιαστικά βήματα.

Σε ό,τι αφορά την οικονομία, είναι ξεκάθαρη η υποστηρικτική θέση των ΗΠΑ. Ο ίδιος ο πρόεδρος Ομπάμα έχει επανειλημμένα ταχθεί υπέρ της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, με πιο πρόσφατη τη σχετική έμμεση αναφορά που έκανε κατά την προχθεσινή συνάντησή του με τον Ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, στον Λευκό Οίκο. Ο υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου, στη διάρκεια της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ, υπογράμμισε την ανάγκη να γίνει αυτό το συντομότερο δυνατόν. Φυσικά, σταθερή παράμετρος των υποβοηθητικών πέραν του Ατλαντικού δηλώσεων παραμένει και η επίμονη παρότρυνση προς την Αθήνα να τολμήσει δύσκολες αλλά αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο κράτος και γενικότερα στη λειτουργία της ελληνικής οικονομίας ώστε να καταστεί αυτή  πιο παραγωγική και ανταγωνιστική.

Δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση. Είναι και η γεωπολιτική αστάθεια που απειλεί την Ελλάδα και πρέπει να ανησυχεί την υπερδύναμη. Από την τρομοκρατική απειλή μέχρι την ανθρωπιστική τραγωδία του προσφυγικού, η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο. Η ανάγκη να στηριχθεί η χώρα έχει επισημανθεί επανειλημμένως, άμεσα ή έμμεσα και από την Ουάσιγκτον. Τώρα χρειάζεται τα λόγια να γίνουν πράξεις.

Παρεμπιπτόντως, υπό μια έννοια είναι θετικό ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια αριστερή κυβέρνηση, τα περισσότερα στελέχη της οποίας μπορεί να μη διαθέτουν την εμπειρία, τη γνώση και τη διαχειριστική ικανότητα των προκατόχων τους, ωστόσο το γεγονός ότι βρίσκονται αυτοί και όχι οι «άλλοι» στην εξουσία περιορίζει στο ελάχιστο το ενδεχόμενο να υπάρξουν λαϊκίστικες αντιαμερικανικές κορώνες στη Βουλή ή στους δρόμους, που κάθε άλλο παρά θα εξυπηρετούσαν το εθνικό συμφέρον στην παρούσα φάση.

Σε ό,τι αφορά τη γεωπολιτική πτυχή, και μετά τις αναθεωρητικές υπερβολές του Ταγίπ Ερντογάν, η Αμερική καλείται απλώς να υποστηρίξει το αυτονόητο: ότι ο σεβασμός των διεθνών συνθηκών αποτελεί τον απαράβατο όρο των διεθνών σχέσεων. Η Τουρκία προφανώς παραμένει σημαντική. Η γεωγραφική της θέση –Ρωσία, Ιράν, Ιράκ, Συρία, Ανατολική Μεσόγειος– την καθιστά παίκτη, όπως και ο πληθυσμός και το μέγεθος της οικονομίας της. Ωστόσο, είναι πλέον σαφές ότι δεν έχει δυτικό προσανατολισμό, ενώ διολισθαίνει προς έναν αυταρχικό καθεστωτικό τρόπο διακυβέρνησης. Λάθος μηνύματα μπορούν να ανοίξουν ορέξεις. Σε κάθε περίπτωση, το Αιγαίο πρέπει να προστατευθεί.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι ΗΠΑ καλούνται να επενδύσουν στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη θωράκιση της Ελλάδας. Οικονομική και γεωπολιτική. Η επίσκεψη Ομπάμα προσφέρει μια άριστη ευκαιρία για να ξεκινήσει αυτή η πορεία. Για να προβληθούν θέσεις και, ει δυνατόν, να αναληφθούν δεσμεύσεις, τόσο για την ανάγκη έμπρακτης και άμεσης στήριξης της ελληνικής οικονομίας όσο και για την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας με βάση πάντα το διεθνές δίκαιο. Έντυπη