ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΦΩΝΗ-ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ ΑΠΟΨΗ: Ο γόρδιος δεσμός της Μέρκελ με τον Ερντογάν

18 Αυγούστου 2016

Ο γόρδιος δεσμός της Μέρκελ με τον Ερντογάν

«Πολικές θερμοκρασίες» στις σχέσεις Γερμανίας-Τουρκίας, αλλά η καγκελάριος δεν «τσιμπάει το δόλωμα» να συγκρουστεί ανοικτά με τον τούρκο πρόεδρο. Η σημασία της συμφωνίας στο προσφυγικό και οι άλλοι λόγοι για τη στάση της.Μήνα με το μήνα οι σχέσεις της Γερμανίας με την Τουρκία γίνονται όλο και πιο ψυχρές. Η Άνγκελα Μέρκελ, η Γερμανίδα καγκελάριος, κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να αποτρέψει να φτάσουν σε «πολικές θερμοκρασίες», ωστόσο ο... καιρός δεν επηρεάζεται εύκολα από τον άνθρωπο.Το πλήγμα αυτής της εβδομάδας ήρθε όταν το γερμανικό δημόσιο κανάλι ARD δημοσίευσε ένα απόρρητο κυβερνητικό ντοκουμέντο σχετικά με την Τουρκία και το AKP του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η αξιολόγηση, η οποία βασίζεται σε αναφορές των γερμανικών υπηρεσιών πληροφοριών, τονίζει ότι το ΑΚΡ υπό την ηγεσία του κ. Ερντογάν έχει οικοδομήσει ακόμη στενότερους δεσμούς με ισλαμιστικές ομάδες όπως οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι της Αιγύπτου, οι μαχητές Παλαιστίνιοι της Χαμάς και αρκετά συριακά κινήματα.

Η τουρκική κυβέρνηση κατήγγειλε το έγγραφο ως απόδειξη μιας «στρεβλής νοοτροπίας» των ανώτατων γερμανικών κύκλων. Ωστόσο, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Stefan Wagstyl, η υπομονετική κ. Μέρκελ αρνήθηκε να «τσιμπήσει το δόλωμα». Αντίθετα, εγκωμίασε την Τετάρτη την Τουρκία ως «σημαντικό εταίρο» στον αγώνα κατά της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και στον έλεγχο των ροών προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρώπη.Όπως σημειώνουν ανήσυχοι πολιτικοί από τους κόλπους του κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού της, ο τρόπος με τον οποίο η κ. Μέρκελ χειρίζεται τον κ. Ερντογάν εγείρει ένα ευαίσθητο ερώτημα. Μέχρι πού είναι έτοιμη να φτάσει για να διατηρήσει τη συνεργασία της Τουρκίας στο θέμα των προσφύγων και των μεταναστών;

Έχει ήδη φτάσει μακριά. Κατά τη διάρκεια ενός περιστατικού που την εξέθεσε στη χώρα της, επέτρεψε στον εαυτό της να φωτογραφηθεί με τον κ. Ερντογάν τον περασμένο Οκτώβριο, καθισμένη σε έναν χρυσό θρόνο στο φανταχτερό προεδρικό παλάτι του στην Άγκυρα.
Φέτος άφησε τους δικηγόρους του κ. Ερντογάν να καταθέσουν μήνυση εναντίον Γερμανού κωμικού, ο οποίος, όπως το είδε ο πρόεδρος, τον προσέβαλε απαγγέλλοντας στην τηλεόραση ένα άσεμνο ποίημα που τον αφορούσε. Για τους επικριτές της κ. Μέρκελ, η παραβίαση της ελευθερίας του λόγου είναι μια απαράδεκτη «συμφωνία με το διάβολο», με τον κ. Ερντογάν.

Η απελπιστική ανάγκη της Γερμανίας να κρατήσει τη συμφωνία με την Τουρκία για το προσφυγικό, δεν είναι η μοναδική εξήγηση για την αυτοσυγκράτηση της κ. Μέρκελ. Άλλη μία σκέψη είναι ότι η Γερμανία φιλοξενεί τρία εκατομμύρια ανθρώπους που είτε είναι Τούρκοι μετανάστες, είτε έχουν τουρκική καταγωγή. Περίπου οι μισοί αυτών εξακολουθούν να διατηρούν την τουρκική υπηκοότητα.
Όταν η Τουρκία διεξήγαγε βουλευτικές εκλογές τον Νοέμβριο, περίπου το 60% των Τούρκων της Γερμανίας με δικαίωμα ψήφου, υποστήριξαν το AKP. Με άλλα λόγια, ο κ. Ερντογάν είναι πιο δημοφιλής στη Γερμανία απ' ότι είναι στην Τουρκία, όπου το AKP κέρδισε λιγότερο από το 50% της συνολικής ψήφου.

Επιπλέον, το γερμανικό παράρτημα του Ditib, του τμήματος της τουρκικής κυβέρνησης που ασχολείται με την ισλαμική παιδεία, έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια των 13 ετών της εξουσίας του κ. Ερντογάν σε ένα είδος οργανωτή πίεσης υπέρ του AKP. Υπό το Ditib λειτουργούν περίπου 900 ισλαμικές κοινότητες στη Γερμανία. Αναπόφευκτα, οι δραστηριότητές του επηρεάζουν τη γερμανική πολιτική.

Η κ. Μέρκελ πιέζεται από πολλά μέτωπα: από τον κ. Ερντογάν, από τους Τουρκογερμανούς, από τους επικριτές στο κεντροδεξιό μπλοκ, από τα κόμματα της αντιπολίτευσης που αντιπαθούν τις παραχωρήσεις σε έναν όλο και πιο απολυταρχικό Τούρκο πρόεδρο, από κάποιες ευρωπαϊκές χώρες που απαιτούν σκληρότερη στάση απέναντι στην Τουρκία και από άλλους που επιμένουν στη διατήρηση της συμφωνίας για τους πρόσφυγες.Είναι δεξιοτέχνης των πολιτικών τακτικών, αλλά το τουρκικό δίλημμα είναι μάλλον το πιο μπερδεμένο πρόβλημα στην καριέρα της.