"Terrible week". Οι δύο λέξεις που ο
βρετανικός Τύπος επέλεξε για να χαρακτηρίσει την από λάθος σε λάθος
πορεία του Βρετανού πρωθυπουργού David Cameron μετά
την αποκάλυψη των "Εγγράφων του Παναμά”, την περασμένη Κυριακή, μάλλον
θα τον ακολουθούν και στο υπόλοιπο της πολιτικής του καριέρας, που
ενδέχεται και να αποδειχθεί σύντομο. Δικαίως, ίσως, καθώς ο Βρετανός
ηγέτης χειρίσθηκε αδέξια το προσωπικό του ζήτημα και, ακόμη χειρότερα,
δεν μπόρεσε να το κρατήσει μακριά από το μεγάλο πολιτικό γήπεδο της
αντιπαράθεσης ευρωπαϊστών και αντιευρωπαϊστών, ενόψει του δημοψηφίσματος
του Ιουνίου για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην ΕΕ.
Η πρώτη απάντηση του πρωθυπουργικού γραφείου στη διαρροή σχετικά με την υπεράκτια εταιρεία Βlairmore του Ian Cameron, με έδρα τον Παναμά, ήταν ότι "πρόκειται για προσωπική υπόθεση” - σαν να υπάρχει το οτιδήποτε το προσωπικό όταν γίνεται λόγος για τις σχέσεις με το δημόσιο ταμείο. Ο ένοικος της Downing Street είχε όμοια αντίδραση και προ τετραετίας, όταν η αλυσίδα σχημάτων φοροαποφυγής του πατέρα του είχε πρωτοέλθει στο φως -όμως, αυτήν τη φορά δεν στάθηκε αρκετή. Οι πιέσεις ήταν ισχυρές και ακολούθησαν άλλες τρεις ανακοινώσεις που, ωστόσο, αντί να καθησυχάσουν την κοινή γνώμη έφεραν οργή, με αποκορύφωμα τη διαδήλωση του Σαββάτου, με αίτημα την παραίτηση του Βρετανού πρωθυπουργού.
Το παιγνίδι με τους ρηματικούς χρόνους (την Τρίτη η δήλωση ότι ο David Cameron δεν έχει μετοχές στην Blairmore ή αλλού, την Τετάρτη, μετά σωρεία δημοσιευμάτων, η δήλωση ότι δεν θα έχει οφέλη από την υπεράκτια εταιρεία όταν κληρονομήσει τη μητέρα του) έκανε ακόμη πιο φανερή την αλήθεια: η υπόθεση είχε παρελθόν. Και ο ίδιος δεν μπορούσε να αρνηθεί ότι μέχρι την ανάληψη της πρωθυπουργίας είχε επενδύσει στην Blairmore, ακριβώς για να μη φορολογηθεί.
Οι δηλώσεις καθαυτές δεν εξόργισαν, όσο διασκέδασαν, τους Βρετανούς – συμπεριλαμβανομένων και ψηφοφόρων και βουλευτών του ίδιου του κόμματός του. Όμως ήταν δύσκολο να μην επανέλθουν στο φως παλαιότερες ρήσεις του Cameron, όταν λ.χ. φιλοξένησε τη Σύνοδο της G8 το 2013, υποσχόμενος επισήμως να εργαστεί και να πιέσει ώστε "να τελειώσουμε με τη χρήση των φορολογικών παραδείσων, στους οποίους ύποπτες κρυπτόνοες εταιρείες κρύβουν χρήματα και δραστηριότητες”. Η ρήση κυκλοφορεί ως το τελευταίο ανέκδοτο στα δημοσιογραφικά γραφεία του Λονδίνου.
Ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος του Cameron δεν είναι το πλήγμα στην προσωπική του διαδρομή και τα σοβαρά τραύματα που δέχεται η εικόνα του. Το κύριο πρόβλημα είναι η λόγω των "Εγγράφων του Παναμά” ταύτισή του με την παγκοσμιοποιημένη προνομιούχο και φοροδιαφεύγουσα ελίτ, στην κορύφωση της αντιπαράθεσης για την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ.
Ο άνθρωπος που ως τώρα προσωποποιούσε το "Ναι στην Ευρώπη” γίνεται ο ίδιος το πρόσωπο των απόμακρων ελίτ, που αποτελεί τον βασικό στόχο των αντιπάλων του. Η ψήφος υπέρ του Brexit μετατρέπεται σε ψήφο κατά του Cameron και όσων αυτός εκπροσωπεί. Το "Όχι” των Ολλανδών στο δημοψήφισμα της Τετάρτης για τη Συμφωνία Σύνδεσης Ε.Ε.-Ουκρανίας δείχνει ότι οι λαϊκιστικές αντιδράσεις απέναντι στην υφιστάμενη ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων μπορούν να βρουν τις πιο απρόσμενες διεξόδους.
To προβάδισμα που είχε στις μέχρι τώρα μετρήσεις της κοινής γνώμης η πρόταση για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε., δείχνει να εκμηδενίζεται στις τρεις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ενώ για πρώτη φορά ο Cameron εμφανίζεται να υπολείπεται σε δημοτικότητα του ηγετών των Εργατικών Jeremy Corbyn, σε δημοσκόπηση που διεξήχθη ακριβώς πριν την δημοσίευση των Εγγράφων του Παναμά. Αυτό σημαίνει, όπως σημειώνει σχεδόν σύσσωμος ο βρετανικός Τύπος, ότι είναι πολύ πιθανό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος να κριθεί από την γνώμη των Βρετανών για τον πρωθυπουργό, και όχι για την Ε.Ε. Οι όποιες κινήσεις του "επί του προσωπικού”, όπως η απόφασή του να δώσει στη δημοσιότητα τα πλήρη οικονομικά του στοιχεία της τελευταίας εξαετίας, δεν θα είναι εύκολο να αλλάξουν την γνώμη του κοινού. Αυτό μόνον ένας άλλος ηγέτης των Συντηρητικών φαίνεται να μπορεί να το κάνει. Ήδη τα "ορεινά” της κοινοβουλευτικής ομάδας των Τόρηδων "βράζουν”, μετά την αποστολή σε κάθε βρετανικό νοικοκυριό κυβερνητικού φυλλαδίου υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., το οποίο κόστισε 9 εκατ. στερλίνες στο δημόσιο προϋπολογισμό.
Μία άλλη ελπίδα του Βρετανού πρωθυπουργού είναι ο μέχρι προ ημερών βασικός στόχος των μέσων ενημέρωσης Vladimir Putin. Η αλλαγή στάσης του δυτικού Τύπου απέναντί του, χώρεσε στον, ασυνήθιστο για την ίδια την Washington Post, τίτλο "Η όχι-απολύτως-τρελή θεωρία ότι η Ρωσία διέρρευσε τα Έγγραφα του Παναμά” (The not-completely-crazy theory that Russia leaked the Panama Papers). Η στροφή αυτή, δεν κερδίζει ακόμη τη μερίδα του λέοντος στις θεωρίες για την πηγή της διαρροής, αλλά "πολλαπλασιάζεται” με σημαντικό ρυθμό το τελευταίο εικοσιτετράωρο, προσφέροντας τηn μόνη άμεση διαφυγή στο Bρετανό πρωθυπουργό, που θα μπορούσε να γίνει δεκτή από το κοινό του. Η εικόνα του "πανούργου” και "ικανού για όλα” Putin, που με τόση επιμέλεια έχει καλλιεργηθεί στο παρελθόν, είναι μια κάποια ελπίδα...
