Η ΕΣΣΔ επέστρεψε δυναμικά στη Μέση Ανατολή μετά την Κρίση του Σουέζ το 1956 με στρατηγικό σύμμαχο την Αίγυπτο του Νάσερ, ενώ η Τουρκία, μέλος πλέον του ΝΑΤΟ, συνέχιζε να τηρεί την παρακαταθήκη του Κεμάλ για μη ανάμειξη στις πρώην οθωμανικές επαρχίες της Μέσης Ανατολής. Οι ελπίδες της Αγκύρας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991 για ρόλο και επιρροή στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία έσβησαν πρόωρα, με τη μεγαλόσχημη φράση του Οζάλ για «τουρκική ζώνη επιρροής από την Αδριατική μέχρι το Σινικό Τείχος» να έχει ξεχαστεί πλήρως.
Σήμερα η σταθεροποίηση της παρουσίας της Ρωσίας στην περιοχή δεν αφήνει περιθώρια στην Τουρκία να προωθήσει τη δική της ατζέντα, την αποτροπή δημιουργίας δεύτερου ντε φάκτο ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στη βορειοανατολική Συρία, έστω και με το πρόσχημα δημιουργίας ζώνης ασφαλείας επί συριακού εδάφους για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών. Ο έλεγχος της κλιμάκωσης με νέα θερμά επεισόδια της ψυχροπολεμικής έντασης Μόσχας-Αγκυρας είναι από χθες το δεύτερο, μετά το Προσφυγικό, χαρτί του Ερντογάν απέναντι στην ΕΕ των 28, με στόχο τη μεγιστοποίηση των αντισταθμιστικών προσφορών που επιδιώκει να αποσπάσει στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 29/11.
Ο Ερντογάν ξέρει ότι δεν μπορεί να εμποδίσει την ολοκλήρωση μιας συμμαχίας ΗΠΑ - Ρωσίας - Γαλλίας στη Μέση Ανατολή. Μπορεί όμως να την περιπλέξει και να την καθυστερήσει, ζητώντας συμμαχική αλληλεγγύη με ενεργοποίηση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.
Στη σύγκρουση Ρωσίας - Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Υψηλή Πύλη βρέθηκε απέναντι σε όλους -Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία- στη ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827, ενώ η χειρότερη στιγμή της Αγίας Πετρούπολης ήταν ο Κριμαϊκός Πόλεμος το 1853-56, όταν Γαλλία και Βρετανία ήταν στο πλευρό του σουλτάνου. Σήμερα οι Ερντογάν-Νταβούτογλου μάλλον διακινδυνεύουν την απομόνωση του 1827 παρά μπορούν να περιμένουν τη δυτική αλληλεγγύη του 1853-56.
kapopoulos@pegasus.gr
