Ένα από τα
μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε όσοι προσπαθούμε να υποστηρίξουμε
τις νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις που διατυπώνονται από τον προσφυγικό
χώρο για τα γεγονότα στην Ανατολή την περίοδο 1908-1923, είναι η
γενικευμένη καχυποψία και η άρνηση αποδοχής των ερμηνειών αυτών από τον
κόσμο της ιστοριογραφίας. Το φαινόμενο αυτό έχει αναλυθεί και εξηγηθεί.
Η απόπειρα να αλλάξει η κυρίαρχη ιδεολογία δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση.Κατά τις
δεκαετίες του ’80 και του ’90, το προσφυγικό κίνημα με τις προσεγγίσεις
του διεμβόλισε κυριολεκτικά όλες τις τάσεις (δεξιές και αριστερές) και
αμφισβήτησε παραδεδεγμένες αρχές που για δεκαετίες απάρτιζαν την
επίσημη εθνική ιδεολογία, που έθετε εκτός του ενδιαφέροντος την ιστορία
του ελληνισμού της Ανατολής.
Η προσφυγική ιστοριογραφία που αναπτύχθηκε,
αποδόμησε τις κυρίαρχες ιστοριογραφικές εκδοχές. Βεβαίως, κάποιοι
λίγοι ιστορικοί του προσφυγικού χώρου κατέφυγαν στον ανορθολογισμό, το
βερμπαλισμό, ακόμα και στη διαστρέβλωση -εν πλήρει συνειδήσει ή όχι- της
αληθινής ιστορίας. Λειτούργησαν έτσι «βολικά» και εξυπηρετικά προς
αντιδραστικούς κύκλους, υπονομεύοντας τόσο τη σοβαρότητα των
συγκεκριμένων αναλύσεων όσο και το ριζοσπαστικό ρόλο που έχει από την
ίδια της τη φύση η κριτική αποτίμηση του παρελθόντος.
Οι πλέον
επιθετικοί Αρνητές –μεταμοντέρνας εκδοχής- των προσφυγικών απόψεων
παραγνωρίζουν εντελώς το υπαρκτό Τραύμα που έχει μεταφερθεί μέσα στις
προσφυγικές γενιές, και επιπλέον δεν έχουν καμιά εποπτεία- ούτε και
τους ενδιαφέρει βέβαια να μάθουν για την ζώσα προσφυγική εμπειρία των
Ποντίων της ΕΣΣΔ. Γι αυτούς τα πάντα είναι υποκειμενικές «κατασκευές»
και ειδικά για την περίπτωση των Ποντίων έχουν καταθέσει ένα σχήμα όπου η
επίκληση της Γενοκτονίας γίνεται για ωφελιμιστικούς λόγους, ότι η
«αυτοθυματοποίηση» λειτουργεί ως κίνητρο, αυτοσκοπός και μέσον
επίτευξης ταπεινών υλικών στόχων….
Η τραγωδία
για τον ποντιακό χώρο βρίσκεται στο γεγονός ότι το άλλο άκρο του
ανορθολογισμού, έχει κυριαρχήσει στα δευτεροβάθμια όργανα και τείνει να
δώσει τον τόνο σε όλη την έκφραση του προσφυγικού κινήματος,
προσβάλλοντας και ταπεινώνοντάς το με πρωτοφανή τρόπο. Είναι
χαρακτηριστικό ένα απόσπασμα της επίμαχης συνέντευξης του Γιάννη
Αντωνιάδη, τότε πρόεδρου της ΠΟΕ, που επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο
τους επιθετικούς Αρνητές της Γενοκτονίας. Λέει: «Η Γενοκτονία είναι
αυτή που ανοίγει πόρτες, προσφέρει ευκαιρίες. Δηλαδή οι γενοκτονημένοι
κατ` αρχάς μας σώσανε, γιατί ο ένας στους δύο γενοκτονήθηκε για να
σωθούμε εμείς. Δεύτερον, το 1994 μας ξαναέβαλαν στο προσκήνιο από το
περιθώριο που ήμασταν. Η τρίτη υπηρεσία η πολύτιμη που θα προσφέρουν
είναι, στο μέλλον όταν θα γίνει διεθνής αναγνώριση, να μας δώσουν ένα
διεθνές διαβατήριο για να ανοίξουν όλες οι πόρτες για εμάς τους Έλληνες
Ποντίους προσφυγικής καταγωγής»…
