Σε συνέχεια του Μέρους 1:
Η τρέχουσα κατάσταση και τα αδιέξοδα του σημερινού € και της επιστροφής
στη Δραχμή, στο οποίο έγινε αναφορά στα προβλήματα που δημιουργεί το €
με τη σημερινή του μορφή, αλλά και σε αυτά που θα προκύψουν από μια
επιστροφή σε ένα αυτόνομο τοπικό νόμισμα, δημοσιεύεται σήμερα το μέρος
2, στο οποίο αναλύεται η συγκεκριμένη νομισματική πρόταση, ενώ θα
ακολουθήσει σε επόμενη ανάρτηση το τελeυταίο μέρος, το οποίο
περιλαμβάνει προτάσεις για τη σύγκλιση των οικονομιών της Ευρωζώνης,
προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα, όχι μόνο του νομίσματος, αλλά και
των οικονομιών των χωρών μελών.
Η νέα αρχιτεκτονική μπορεί να μοιάζει ένα βήμα επιστροφής στην μεταβατική φάση που προηγήθηκε της ολοκλήρωσης (ERM – Μηχανισμός Συναλλαγματικών Ισοτιμιών), αλλά στην πραγματικότητα θα πρέπει να είναι, με αφετηρία τον ERM, ένα βήμα μετά, σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που ακολούθησε στα χρόνια που προηγήθηκαν, καθώς η τελική φάση ενοποίησης του € ήταν ένα άλμα προς το κενό. Η λύση προϋποθέτει την ύπαρξη πραγματικά ανεξάρτητων κρατών εντός της Ε.Ε., χωρίς συνολικά ενιαία δημοσιονομική πολιτική και οικονομική διακυβέρνηση. Η πολιτική και δημοσιονομική ενοποίηση δεν μπορεί να λάβει χώρα με τους υπάρχοντες όρους και συσχετισμούς και κυρίως χωρίς την εμβάθυνση της Ένωσης, μέσω της διαδικασίας σύγκλισης.
Αξίζει να σταθούμε σε αυτές τις δύο επιλογές, καθώς οι βρετανοί (και από τις δύο όχθες του Ατλαντικού, μαζί με τους Ολλανδούς αρχικά) διαμόρφωσαν τις διάφορες φάσεις του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος και σήμερα αποτελούν το χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ευρώπης, το οποίο οι γερμανοί και γάλλοι δεν κατάφεραν να μεταφέρουν μοιρασμένο σε Παρίσι και Φρανκφούρτη, ενώ από την άλλη πλευρά οι κινέζοι ακολουθούν τα καλύτερα παραδείγματα σε όλους τους τομείς, εξελίσσοντάς τα.
Η αρχική τους ισοτιμία με το € καθορίζεται με βάση έναν αριθμό κριτηρίων, μεταξύ των οποίων η πραγματική αγοραστική αξία του € στην κάθε χώρα, καθώς και υφιστάμενες και προβλεπόμενες ανάγκες της οικονομίας, ενώ επανακαθορίζεται από αποφάσεις εντός της Ευρωζώνης, με βάση τις νέες ανάγκες της κάθε χώρας.
Εκεί τελειώνει και η ατέρμονη καταστροφή μέσω της αέναης διαδικασίας της εσωτερικής υποτίμησης, ενώ τα βάρη από τη νομισματική υποτίμηση, σε όποιες χώρες χρειάζεται να λάβει χώρα, κατανέμονται ισομερώς στον πληθυσμό, σε αντίθεση με την εσωτερική υποτίμηση, που έχει ως στόχο μισθούς και συντάξεις.
Οι συναλλαγές εντός της Ευρωζώνης, για κατοίκους, θα γίνονται μεταξύ υπο-νομισμάτων €LC. Οι συναλλαγές αυτές δεν θα πρέπει να φέρουν τα χαρακτηριστικά συναλλαγών μεταξύ διαφορετικών νομισμάτων, κοινώς δεν υπάρχουν τιμές αγοράς και πώλησης, καθώς και έξοδα μετατροπής
Το € δεν είναι νόμισμα που μπορεί να κατέχει οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο κάτοικος χώρας της Ευρωζώνης, εντός και εκτός Ευρωζώνης Οι κάτοικοι υποχρεωτικά κατέχουν €LC, ανάλογα με τον τόπο κατοικίας τους. Για παράδειγμα, έλληνας που έχει λογαριασμό σε € στη Γερμανία ή στις Η.Π.Α. απεικονίζεται σε €GR, ενώ γερμανός με λογαριασμό στη Γαλλία €DE
Μη κάτοικοι της Ευρωζώνης κατέχουν €, εντός και εκτός Ευρωζώνης.
Η ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα κατέχει €.
Ο δημόσιος τομέας και η κεντρική τράπεζα κάθε χώρας συναλλάσσεται μέσω €LC για συναλλαγές με κατοίκους και € για μη κατοίκους.
Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να φέρει και τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ των 27 στο € των 19 κρατών έως σήμερα. Από τη στιγμή που έχει εφαρμοστεί το δυαδικό €, είναι εύκολο αυτό να λειτουργήσει και σε περισσότερα επίπεδα. Για παράδειγμα, η Μ.Β. μπορεί να εισέλθει, εγκαταλείποντας τη λίρα, διατηρώντας τα υπο-νομίσματα σε ένα δεύτερο επίπεδο, ενώ αυτό εύκολα αναπτύσσεται σε όσα υπο-επίπεδα κριθεί αναγκαίο.
Αν αυτό δεν έχει προηγηθεί, μετά την μετάβαση στο νέο νόμισμα θα προκύψει ως αδήριτη ανάγκη η αναδιάρθρωση του χρέους, καθώς η σχετική ισοτιμία €LC της περιφέρειας σε σχέση με €LC του κέντρου, σε συνδυασμό με τις σχετικές αναλογίες χρέους προς ΑΕΠ θα καταστήσουν το χρέος, με τα σημερινά χαρακτηριστικά, εκτός κάθε προοπτικής εξυπηρέτησης.
Βασικός παράγοντας επιτυχίας και επιτάχυνσης της διαδικασίας, αλλά όχι αναγκαία παράγοντας για τη μετάβαση, είναι η αποϋλοποίηση του χρήματος, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης έχει ήδη συντελεστεί και στην Ελλάδα μόλις ξεκίνησε, με την εφαρμογή των capital controls. Με αυτό τον τρόπο σταματά η συζήτηση για την χαμηλού βεληνεκούς φοροδιαφυγή και όλο το πλαίσιο μετατοπίζεται προς την κατεύθυνση της μεγάλης φοροδιαφυγής.
Δεύτερος παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία του νομίσματος είναι η ενιαία φορολόγηση σε όλα τα κράτη της Ε.Ε. Ασφαλώς, αυτό από μόνο του θα επαναφέρει μέρος της παραγωγής που έχει μεταναστεύσει στις χώρες της περιφέρειας.
Τα μνημόνια θα πρέπει να αντιστραφούν, μέσω άλλων εργαλείων, όσον αφορά στο οικονομικό σκέλος τους, ενώ συγκεκριμένα μέτρα των μνημονίων που έχουν στόχο την προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στην κοινοτική παραμένουν ως υποχρεώσεις των μελών της Ε.Ε.
Το € συνεχίζει την πορεία του ως αποθεματικό νόμισμα, πιθανώς σε νέα ισοτιμία με τα βασικά νομίσματα, ενώ απελευθερώνει τις χώρες της Ευρωζώνης από τα δεσμά της χάραξης εσωτερικής νομισματικής πολιτικής. Παράλληλα, αποτελεί ασπίδα έναντι οποιασδήποτε κερδοσκοπικής κίνησης θα μπορούσε να εκδηλωθεί εναντίον τοπικών νομισμάτων.
Ένα δεύτερο επιχείρημα μπορεί να είναι η δυσκολία σύγκρισης των τιμών εντός των χωρών του €. Για τον απλό πολίτη αυτό δεν ήταν ποτέ εφικτό. Η τεχνολογία έχει επιλύσει αυτό το πρόβλημα για κράτη και οργανισμούς, αλλά φυσικά αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά και για πολίτες.
Ένα πρόβλημα που παραμένει με αυτή τη λύση είναι το πώς θα επιτευχθεί η σύγκλιση των οικονομιών. Η απελευθέρωση από το σημερινό πνιγμό είναι αναγκαίος παράγοντας, αλλά όχι ικανός να το επιλύσει. Η νομισματική λύση είναι προαπαιτούμενο για τη σταδιακή σύγκλιση των οικονομιών, αλλά δεν μπορεί μόνη της να την επιφέρει de jure. Χρειάζεται παράλληλα ένας συνδυασμός διαρθρωτικών παρεμβάσεων σε άλλους τομείς, προκειμένου οι ευρωπαϊκές οικονομίες να οδηγηθούν στον βασικότερο στόχο της Ε.Ε., τη σύγκλιση, η οποία είναι βασική προϋπόθεση για την ευημερία.
Προφανώς αυτή η λύση σε καμία περίπτωση δεν είναι ισοδύναμη, αλλά είναι η μοναδική εναλλακτική που θα μπορούσε να παράγει θετικά αποτελέσματα, έως την αλλαγή της αρχιτεκτονικής του €, έτσι δεν μπορεί παρά να είναι σχετικά βραχύβια και ενδιάμεση λύση. Η λύση θα πρέπει να συνοδεύεται από μια άρτια σχεδιασμένη νομισματική πολιτική.
Υπάρχουν πλείστα παραδείγματα αποτυχημένων περιπτώσεων δολαριοποίησης, δηλαδή σύνδεσης με ένα κραταιό νόμισμα, στα οποία θα πρέπει να συγκαταλέξουμε ως ένα από τα πιο εμφανώς αποτυχημένα πειράματα, τη σημερινή αρχιτεκτονική του €.
Η τεχνολογία, επίσης, προσφέρει σήμερα τα εργαλεία για να υλοποιηθούν πολιτικές που έως σήμερα υλοποιούνται μέσω της νομισματικής πολιτικής με διαφορετικό τρόπο.
Δεδομένου όμως ότι απέχουμε αρκετά από τον εξορθολογισμό του ενιαίου νομίσματος, ας παραμείνουμε στην τουλάχιστον μεσοπρόθεσμη μεταβατική λύση του δυαδικού €, ενός νομίσματος με τους απαραίτητους βαθμούς ελευθερίας, το οποίο θα επιτρέψει σε οικονομίες σε διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης να αναπνεύσουν και να συγκλίνουν.
(ακολουθεί το μέρος 3 σε επόμενη ανάρτηση)
Μέρος 2: Η λύση είναι η μετατροπή του € σε δυαδικό νόμισμα
Και με τις δύο λύσεις, € στην τρέχουσα αρχιτεκτονική του ή επιστροφή σε τοπικό νόμισμα, κέντρο και περιφέρεια είναι σε κατάσταση χάνω – χάνεις. Αυτό όμως μπορεί να μετατραπεί σε κατάσταση κερδίζω – κερδίζεις, με μια νομισματική απόφαση, η οποία δεν μπορεί να είναι άλλη από την δομική αλλαγή της αποτυχημένης αρχιτεκτονικής του €, με δεδομένο ότι η Ελλάδα αποτελεί απλά το προοίμιο στα προβλήματα που ήδη έχουν εμφανιστεί, αλλά και σε αυτά που επέρχονται.Η νέα αρχιτεκτονική μπορεί να μοιάζει ένα βήμα επιστροφής στην μεταβατική φάση που προηγήθηκε της ολοκλήρωσης (ERM – Μηχανισμός Συναλλαγματικών Ισοτιμιών), αλλά στην πραγματικότητα θα πρέπει να είναι, με αφετηρία τον ERM, ένα βήμα μετά, σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που ακολούθησε στα χρόνια που προηγήθηκαν, καθώς η τελική φάση ενοποίησης του € ήταν ένα άλμα προς το κενό. Η λύση προϋποθέτει την ύπαρξη πραγματικά ανεξάρτητων κρατών εντός της Ε.Ε., χωρίς συνολικά ενιαία δημοσιονομική πολιτική και οικονομική διακυβέρνηση. Η πολιτική και δημοσιονομική ενοποίηση δεν μπορεί να λάβει χώρα με τους υπάρχοντες όρους και συσχετισμούς και κυρίως χωρίς την εμβάθυνση της Ένωσης, μέσω της διαδικασίας σύγκλισης.
Η βάση αναφοράς υπάρχει
Η προτεινόμενη λύση, με δεδομένο το σημερινό πλαίσιο, είναι η μετατροπή του € σε δυαδικού τύπου νόμισμα. Ακούγεται ίσως πρωτότυπη, αλλά στην πραγματικότητα βασίζεται στα πρότυπα του βρετανικού pound – sterling και του κινέζικου yuan – renminbi. Οι Βρετανοί χρησιμοποιούν το pound – sterling στη Μεγάλη Βρετανία, ως μονάδα βάσης και νόμισμα συναλλαγών, αλλά διαφορετικά pounds στις offshore αποικίες τους εντός ΗΒ, ενώ διατηρούν το pound – sterling για τις διεθνείς συναλλαγές τους. Οι κινέζοι χρησιμοποιούν το renminbi στις εσωτερικές συναλλαγές τους, αλλά το yuan είναι η μονάδα βάσης. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν διαφορετικές ονομασίες για το renminbi, καθώς και διαφορετικές υποδιαιρέσεις του σε ειδικού καθεστώτος ημι-ανεξάρτητα εδάφη τους, όπως η Μογγολία και το Θιβέτ. Σε άλλα 2 ημι-ανεξάρτητα εδάφη, το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο, υπάρχουν τοπικά νομίσματα, συνδεδεμένα μεταξύ τους και με το $.Αξίζει να σταθούμε σε αυτές τις δύο επιλογές, καθώς οι βρετανοί (και από τις δύο όχθες του Ατλαντικού, μαζί με τους Ολλανδούς αρχικά) διαμόρφωσαν τις διάφορες φάσεις του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος και σήμερα αποτελούν το χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ευρώπης, το οποίο οι γερμανοί και γάλλοι δεν κατάφεραν να μεταφέρουν μοιρασμένο σε Παρίσι και Φρανκφούρτη, ενώ από την άλλη πλευρά οι κινέζοι ακολουθούν τα καλύτερα παραδείγματα σε όλους τους τομείς, εξελίσσοντάς τα.
Δομή του νομίσματος
Σύμφωνα με την προσέγγιση του δυαδικού νομίσματος, το € είναι το αποθεματικό νόμισμα της Ευρωζώνης, η μονάδα βάσης και το νόμισμα συναλλαγών με τις χώρες, αλλά και φυσικά και νομικά πρόσωπα, εκτός Ευρωζώνης. Εντός κάθε χώρας υπάρχει το εθνικό € (ας το ονομάσουμε χάριν συντομίας €LC), ως συναλλακτικό νόμισμα στο εσωτερικό. Τα εθνικά υπο-νομίσματα €LC δεν είναι διαπραγματεύσιμα ως συνάλλαγμα.Η αρχική τους ισοτιμία με το € καθορίζεται με βάση έναν αριθμό κριτηρίων, μεταξύ των οποίων η πραγματική αγοραστική αξία του € στην κάθε χώρα, καθώς και υφιστάμενες και προβλεπόμενες ανάγκες της οικονομίας, ενώ επανακαθορίζεται από αποφάσεις εντός της Ευρωζώνης, με βάση τις νέες ανάγκες της κάθε χώρας.
Εκεί τελειώνει και η ατέρμονη καταστροφή μέσω της αέναης διαδικασίας της εσωτερικής υποτίμησης, ενώ τα βάρη από τη νομισματική υποτίμηση, σε όποιες χώρες χρειάζεται να λάβει χώρα, κατανέμονται ισομερώς στον πληθυσμό, σε αντίθεση με την εσωτερική υποτίμηση, που έχει ως στόχο μισθούς και συντάξεις.
Κανόνες συναλλαγών
Προκειμένου να μπορεί να λειτουργήσει το νέο νόμισμα, ικανοποιώντας τις συγκεκριμένες απαιτήσεις, θα πρέπει να ισχύουν εξειδικευμένοι κανόνες, μερικοί από τους οποίους περιγράφονται στη συνέχεια.Οι συναλλαγές εντός της Ευρωζώνης, για κατοίκους, θα γίνονται μεταξύ υπο-νομισμάτων €LC. Οι συναλλαγές αυτές δεν θα πρέπει να φέρουν τα χαρακτηριστικά συναλλαγών μεταξύ διαφορετικών νομισμάτων, κοινώς δεν υπάρχουν τιμές αγοράς και πώλησης, καθώς και έξοδα μετατροπής
Το € δεν είναι νόμισμα που μπορεί να κατέχει οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο κάτοικος χώρας της Ευρωζώνης, εντός και εκτός Ευρωζώνης Οι κάτοικοι υποχρεωτικά κατέχουν €LC, ανάλογα με τον τόπο κατοικίας τους. Για παράδειγμα, έλληνας που έχει λογαριασμό σε € στη Γερμανία ή στις Η.Π.Α. απεικονίζεται σε €GR, ενώ γερμανός με λογαριασμό στη Γαλλία €DE
Μη κάτοικοι της Ευρωζώνης κατέχουν €, εντός και εκτός Ευρωζώνης.
Η ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα κατέχει €.
Όλες οι συναλλαγές με το εξωτερικό γίνονται σε €
Τα €LC λειτουργούν ως υποδιαιρέσεις του €, τα οποία δεν είναι διαπραγματεύσιμα. Η κεντρική τράπεζα φροντίζει για τη συναλλαγματική ισοτιμία του € με τα υπόλοιπα νομίσματα, ενώ οι τοπικές τράπεζες λειτουργούν στο εσωτερικό με τις σχετικές ισοτιμίες των €LC με το €.Ο δημόσιος τομέας και η κεντρική τράπεζα κάθε χώρας συναλλάσσεται μέσω €LC για συναλλαγές με κατοίκους και € για μη κατοίκους.
Στόχος
Στόχος θα πρέπει να είναι η σύγκλιση των €LC, αλλά αυτή τη φορά η πραγματική οικονομία θα πρέπει να έρθει σε σύγκλιση πριν τη νομισματική σύγκλιση, το αντίθετο δηλαδή από αυτό που υποτίθεται ότι επιχειρήθηκε έως σήμερα και οδήγησε τις οικονομίες σε τεράστιες αποκλίσεις.Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να φέρει και τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ των 27 στο € των 19 κρατών έως σήμερα. Από τη στιγμή που έχει εφαρμοστεί το δυαδικό €, είναι εύκολο αυτό να λειτουργήσει και σε περισσότερα επίπεδα. Για παράδειγμα, η Μ.Β. μπορεί να εισέλθει, εγκαταλείποντας τη λίρα, διατηρώντας τα υπο-νομίσματα σε ένα δεύτερο επίπεδο, ενώ αυτό εύκολα αναπτύσσεται σε όσα υπο-επίπεδα κριθεί αναγκαίο.
Προϋποθέσεις
Προκειμένου να έχει η συγκεκριμένη κίνηση αποτέλεσμα, θα πρέπει να έχει προηγηθεί η ουσιώδης αναδιάρθρωση χρέους υπερχρεωμένων χωρών, η οποία είναι αναγκαία σε κάθε περίπτωση.Αν αυτό δεν έχει προηγηθεί, μετά την μετάβαση στο νέο νόμισμα θα προκύψει ως αδήριτη ανάγκη η αναδιάρθρωση του χρέους, καθώς η σχετική ισοτιμία €LC της περιφέρειας σε σχέση με €LC του κέντρου, σε συνδυασμό με τις σχετικές αναλογίες χρέους προς ΑΕΠ θα καταστήσουν το χρέος, με τα σημερινά χαρακτηριστικά, εκτός κάθε προοπτικής εξυπηρέτησης.
Βασικός παράγοντας επιτυχίας και επιτάχυνσης της διαδικασίας, αλλά όχι αναγκαία παράγοντας για τη μετάβαση, είναι η αποϋλοποίηση του χρήματος, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης έχει ήδη συντελεστεί και στην Ελλάδα μόλις ξεκίνησε, με την εφαρμογή των capital controls. Με αυτό τον τρόπο σταματά η συζήτηση για την χαμηλού βεληνεκούς φοροδιαφυγή και όλο το πλαίσιο μετατοπίζεται προς την κατεύθυνση της μεγάλης φοροδιαφυγής.
Δεύτερος παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία του νομίσματος είναι η ενιαία φορολόγηση σε όλα τα κράτη της Ε.Ε. Ασφαλώς, αυτό από μόνο του θα επαναφέρει μέρος της παραγωγής που έχει μεταναστεύσει στις χώρες της περιφέρειας.
Τα μνημόνια θα πρέπει να αντιστραφούν, μέσω άλλων εργαλείων, όσον αφορά στο οικονομικό σκέλος τους, ενώ συγκεκριμένα μέτρα των μνημονίων που έχουν στόχο την προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στην κοινοτική παραμένουν ως υποχρεώσεις των μελών της Ε.Ε.
Πλεονεκτήματα
Οι νέες συνθήκες θα ευνοούν την αμοιβαιοποίηση του νέου χρέους, το οποίο θα πρέπει να εκδίδεται υποχρεωτικά σε €. Παράλληλα, μπορεί να εφαρμοστεί ένας κανόνας δημοσιονομικών μεταβιβάσεων, ως αντικίνητρο για την αναστολή του επαναπατρισμού της παραγωγής στις χώρες της περιφέρειας.Το € συνεχίζει την πορεία του ως αποθεματικό νόμισμα, πιθανώς σε νέα ισοτιμία με τα βασικά νομίσματα, ενώ απελευθερώνει τις χώρες της Ευρωζώνης από τα δεσμά της χάραξης εσωτερικής νομισματικής πολιτικής. Παράλληλα, αποτελεί ασπίδα έναντι οποιασδήποτε κερδοσκοπικής κίνησης θα μπορούσε να εκδηλωθεί εναντίον τοπικών νομισμάτων.
Θέματα
Ένα πιθανό αντεπιχείρημα είναι ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο ένας εισαγωγέας ή εξαγωγέας σε χώρα εκτός € θα υποχρεωθεί σε δύο μετατροπές. Στην πραγματικότητα αυτό δεν θα ισχύσει. Ο εξαγωγέας από Γαλλία σε ΗΠΑ θα γνωρίζει μόνο την ισοτιμία €FR/USD, ενώ ο αμερικανός εισαγωγέας την ισοτιμία USD/€. Η ενδιάμεση κλειδωμένη ισοτιμία €/€FR δεν απασχολεί κανέναν από τους δύο.Ένα δεύτερο επιχείρημα μπορεί να είναι η δυσκολία σύγκρισης των τιμών εντός των χωρών του €. Για τον απλό πολίτη αυτό δεν ήταν ποτέ εφικτό. Η τεχνολογία έχει επιλύσει αυτό το πρόβλημα για κράτη και οργανισμούς, αλλά φυσικά αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά και για πολίτες.
Ένα πρόβλημα που παραμένει με αυτή τη λύση είναι το πώς θα επιτευχθεί η σύγκλιση των οικονομιών. Η απελευθέρωση από το σημερινό πνιγμό είναι αναγκαίος παράγοντας, αλλά όχι ικανός να το επιλύσει. Η νομισματική λύση είναι προαπαιτούμενο για τη σταδιακή σύγκλιση των οικονομιών, αλλά δεν μπορεί μόνη της να την επιφέρει de jure. Χρειάζεται παράλληλα ένας συνδυασμός διαρθρωτικών παρεμβάσεων σε άλλους τομείς, προκειμένου οι ευρωπαϊκές οικονομίες να οδηγηθούν στον βασικότερο στόχο της Ε.Ε., τη σύγκλιση, η οποία είναι βασική προϋπόθεση για την ευημερία.
Εναλλακτική πρόταση
Εφόσον αυτό δεν γίνει, μοναδική εναλλακτική φαίνεται να είναι – με όλα τα προβλήματα που μπορεί να επιφέρει – η υιοθέτηση ενός νέου νομίσματος και η άμεση σύνδεσή του με ένα κραταιό νόμισμα (GBP, USD, CHF). Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υπάρχουν, ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή εκτάκτως, αναπροσαρμογές της ισοτιμίας, με βάση αποφάσεις της ΤτΕ, ενώ το νόμισμα θα είναι προστατευμένο από κερδοσκοπικές επιθέσεις και δεν θα έχει κανένα από τα μειονεκτήματα του ελεύθερα διακυμαινόμενου ανίσχυρου τοπικού νομίσματος.Προφανώς αυτή η λύση σε καμία περίπτωση δεν είναι ισοδύναμη, αλλά είναι η μοναδική εναλλακτική που θα μπορούσε να παράγει θετικά αποτελέσματα, έως την αλλαγή της αρχιτεκτονικής του €, έτσι δεν μπορεί παρά να είναι σχετικά βραχύβια και ενδιάμεση λύση. Η λύση θα πρέπει να συνοδεύεται από μια άρτια σχεδιασμένη νομισματική πολιτική.
Υπάρχουν πλείστα παραδείγματα αποτυχημένων περιπτώσεων δολαριοποίησης, δηλαδή σύνδεσης με ένα κραταιό νόμισμα, στα οποία θα πρέπει να συγκαταλέξουμε ως ένα από τα πιο εμφανώς αποτυχημένα πειράματα, τη σημερινή αρχιτεκτονική του €.
Η τελική λύση
Αναμφίβολα, η τεχνολογική εξέλιξη οδηγεί προς ένα παγκοσμιοποιημένο νόμισμα, ως μονάδα απεικόνισης όλων των αξιών. Το συγκεκριμένο νόμισμα μπορεί να είναι παράλληλα και αποϋλοποιημένο στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Η χρήση εναλλακτικών νομισμάτων (βλ. bitcoin), όπως επίσης και η επιστροφή σε εθνικά νομίσματα κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση, η πρώτη για λόγους κερδοσκοπικούς και η δεύτερη ως λύση απελπισίας στην αντιμετώπιση ενός τεράστιου προβλήματος.Η τεχνολογία, επίσης, προσφέρει σήμερα τα εργαλεία για να υλοποιηθούν πολιτικές που έως σήμερα υλοποιούνται μέσω της νομισματικής πολιτικής με διαφορετικό τρόπο.
Δεδομένου όμως ότι απέχουμε αρκετά από τον εξορθολογισμό του ενιαίου νομίσματος, ας παραμείνουμε στην τουλάχιστον μεσοπρόθεσμη μεταβατική λύση του δυαδικού €, ενός νομίσματος με τους απαραίτητους βαθμούς ελευθερίας, το οποίο θα επιτρέψει σε οικονομίες σε διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης να αναπνεύσουν και να συγκλίνουν.
(ακολουθεί το μέρος 3 σε επόμενη ανάρτηση)
