Μετέωρο βήμα

Τα αιματηρά επισκεπτήρια των τζιχαντιστών στην πόλη Σουρούτς δίπλα στη μεθόριο με τη Συρία φωτίζουν το μετέωρο βήμα της Τουρκίας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή:

• Η Αγκυρα έχει πλέον παγιωμένα διακριτά ζωτικά συμφέροντα από τις ΗΠΑ και τη Δύση και είναι πλέον κατ' όνομα σύμμαχος στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ με την Ουάσιγκτον.
• Σε μια στιγμή απαξίωσης των τζιχαντιστών, η Τουρκία δεν μπορεί να στηρίξει -αν υπάρχουν!- ακόμη και πιο ευπρεπείς ή μετριοπαθείς σουνίτες στη Συρία και στο Ιράκ.
• Δεν έχει επίσης την ευχέρεια μιας διμερούς συμφωνίας κυρίων με την Τεχεράνη για διανομή σφαιρών επιρροής καθώς μια παρόμοια εξέλιξη θα έβρισκε αντίθετες τις ΗΠΑ, το Ισραήλ αλλά και τη Σαουδική Αραβία.
• Η αντεπίθεση των Κούρδων στη Συρία περιπλέκει εκ των πραγμάτων την προσπάθεια πολιτικής λύσης για το κουρδικό εντός συνόρων και δυσχεραίνει τη συνεργασία της Αγκυρας με την υπό τον Μπαρζανί κουρδική κυβέρνηση στο Αρμπίλ του Βορείου Ιράκ.

Η θέση των Ερντογάν - Νταβούτογλου αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά δυσχερής: η Τουρκία έχει χάσει όποια φερεγγυότητα και εμπιστοσύνη είχε απομείνει στις διμερείς της σχέσεις με τις ΗΠΑ και ταυτόχρονα αδυνατεί να ηγηθεί των σουνιτών στο ίδιο μήκος κύματος και με παρόμοιο βαθμό εμπλοκής με το Ιράν απέναντι στους σιίτες και τους αλαουίτες στην ευρύτερη Μέση Ανατολή από τον Λίβανο μέχρι και την Υεμένη. Η αποσάθρωση της συμμαχίας ΗΠΑ - Τουρκίας είναι μια μακρά πορεία, που ξεκίνησε πολύ πριν από την άνοδο του Ερντογάν και του ΑΚΡ στην εξουσία, από το καλοκαίρι του 1990 όταν η Ουάσιγκτον προετοίμαζε την «καταιγίδα της ερήμου», η οποία οδήγησε την άνοιξη του 1991 στη δημιουργία του ντε φάκτο ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στο Βόρειο Ιράκ.
Επιταχύνθηκε την άνοιξη του 2003 όταν η τουρκική Βουλή απαγόρευσε τη διέλευση από την επικράτεια αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων που θα άνοιγαν δεύτερο μέτωπο κατά του Σαντάμ.
Σήμερα κορυφώνεται σε μια μετωπική αντιπαράθεση, με την Αγκυρα να έχει ως προτεραιότητα την καθεστωτική ανατροπή στη Δαμασκό -μια θέση που συμμερίζονται πέραν του ΑΚΡ και τα δύο άλλα μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης το κεμαλικό CHP και το Εθνικιστικό ΜΗΡ- και την Ουάσιγκτον να θεωρεί ότι προέχει η καταπολέμηση των τζιχαντιστών με κάθε δυνατό μέσο. Η κρίση εμπιστοσύνης στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας διαπιστώνεται και απέναντι στη Ρωσία με την Αγκυρα, ευμενώς για τη Μόσχα, ουδέτερη στη σύγκρουση στην Ουκρανία.
kapopoulos@pegasus.gr

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ