Επειτα από ημέρες διαδηλώσεων
αγανακτισμένων πολιτών ενάντια στην προσπάθεια να «κουκουλωθούν» οι
ακριβείς συνθήκες θανάτου του νεαρού Αφροαμερικανού, η οργή τελικά
ξεχείλισε στην πόληΣυντάκτης: Μαργαρίτα Βεργολιά
«Οι ταραχές είναι η γλώσσα
εκείνων που δεν ακούγονται», είχε πει ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην ομιλία
του «Η άλλη Αμερική», 20 ημέρες πριν από τη στυγνή δολοφονία του, τον
Απρίλιο του 1968, η οποία πυροδότησε τότε τον ξεσηκωμό της
αφροαμερικανικής κοινότητας. Σχεδόν μισό αιώνα μετά, η εικόνα παραμένει η
ίδια...
Τελευταία και πιο τρανή απόδειξη είναι τα όσα εκτυλίχθηκαν το προηγούμενο 24ωρο στην -κηρυγμένη πια σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης- Βαλτιμόρη, λίγο μετά την κηδεία του 25χρονου Φρέντι Γκρέι: ενός ακόμη -σε μια μακρά, μακάβρια λίστα- Αφροαμερικανού που ως «συνήθης ύποπτος» έπεσε νεκρός στον «βωμό» του ρατσισμού και της ασύδοτης αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ.
Επειτα από ημέρες διαδηλώσεων αγανακτισμένων πολιτών ενάντια στην προσπάθεια να «κουκουλωθούν» οι ακριβείς συνθήκες θανάτου του νεαρού Αφροαμερικανού στις 19 Απριλίου (έπειτα από μία εβδομάδα νοσηλείας του σε κωματώδη κατάσταση, λόγω σοβαρού τραυματισμού στη σπονδυλική στήλη κατά τη βάναυση σύλληψή του), η οργή τελικά ξεχείλισε στην πόλη. Αρχικά κατέκλυσε τα δυτικά, φτωχικά προάστια της Βαλτιμόρης (εκεί όπου στις 12 Απριλίου συνελήφθη ο Φρέντι Γκρέι, απλά και μόνον επειδή στη θέα των αστυνομικών το έβαλε στα πόδια) και μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας, τοπική ώρα, σάρωνε τα πιο εύπορα ανατολικά: εκεί όπου έχουν την έδρα τους το Νοσοκομείο Johns Hopkins και η ομώνυμη ιατρική σχολή.
Τις συγκρούσεις με τους -μάλλον αιφνιδιασμένους από την έκταση των ταραχών- αστυνομικούς ακολούθησαν εκτεταμένες λεηλασίες σε καταστήματα (υπάρχουν αναφορές ακόμη και για κλοπή extensions από ένα κομμωτήριο!) και εμπρησμοί κτιρίων και αυτοκινήτων. Αμερικανικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για οργάνωση των ταραχών μέσω των social media, με κάλεσμα κυρίως σε μαθητές για «κάθαρση» στην πόλη.
Οταν το χάος άρχισε πια να περιορίζεται αργά το βράδυ -με επίσημο απολογισμό 15 αστυνομικούς τραυματίες, 202 συλλήψεις, 144 οχήματα και 15 κτίρια καμένα- η τοπική αστυνομία ανακοίνωσε μέσω twitter ότι πολλοί από τους ταραχοποιούς ήταν ανήλικοι, καλώντας μάλιστα τους γονείς να κρατήσουν τα παιδιά τους σπίτι. Οχι τυχαία, στο Ιντερνετ κυκλοφόρησε κι έγινε ανάρπαστο -ακόμη και σε επίπεδο πολιτικού σχολιασμού- ένα βίντεο με μια γυναίκα να χαστουκίζει στον δρόμο έναν νεαρό ταραχοποιό, πίσω από τη μάσκα του οποίου λέγεται πως αναγνώρισε τον γιο της...
Στις ταραχές, οι επίσημες αρχές της Βαλτιμόρης απάντησαν με καταστολή. Για πρώτη φορά από το 1968 αναπτύχθηκε στους δρόμους η Εθνοφρουρά, από γειτονικές περιοχές κατέφτασαν αστυνομικές ενισχύσεις, τα σχολεία δεν άνοιξαν, ενώ σε ολόκληρη την πόλη επιβλήθηκε από χθες και για μία ολόκληρη εβδομάδα απαγόρευση της κυκλοφορίας: 10 το βράδυ με 5 το πρωί για τους ενήλικες, 9 το βράδυ μέχρι 5 τα ξημερώματα ειδικά για τους ανηλίκους κάτω των 14.
Πριν καλά καλά πάντως σβήσουν οι πυρκαγιές στο κέντρο της πόλης, στην πολιτική σκηνή άναψαν «φωτιές» για το ποιος τελικά φέρει την ευθύνη. Η Αφροαμερικανή δήμαρχος Στέφανι Ρόουλινγκς Μπλέικ, που ανήκει στους Δημοκρατικούς του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, δέχθηκε καταιγισμό επικρίσεων για τους χειρισμούς της στην κρίση. Εμμέσως πλην σαφώς μάλιστα την «άδειασε» ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Μέριλαντ (όπου ανήκει διοικητικά η Βαλτιμόρη).
«Ημασταν όλοι στο κέντρο επιχειρήσεων, σε συνεχή επικοινωνία και προσπαθούσαμε αρκετή ώρα να έλθουμε σε επαφή με τη δήμαρχο», ανέφερε χαρακτηριστικά χθες ο Λάρι Χόγκαν. «Τελικά μας τηλεφώνησε και αναλάβαμε αμέσως δράση», συμπλήρωσε, αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι η Αφροαμερικανή δήμαρχος των Δημοκρατικών έδωσε με καθυστέρηση τη διαταγή για κινητοποίηση της Εθνοφρουράς, αφήνοντας έτσι χώρο και χρόνο στο χάος.
Καταδικάζει ο Ομπάμα
Προσπαθώντας και πάλι να πάρει αποστάσεις ασφαλείας από το μείζον πρόβλημα που «καίει» εδώ και πολλούς μήνες την αμερικανική κοινωνία -και το οποίο αναμένεται μοιραία να αναχθεί σε ένα από τα κεντρικά ζητήματα της προεκλογικής εκστρατείας εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2016- ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα καταδίκασε ως «αδικαιολόγητες» τις ταραχές, αποδίδοντάς τες σε «εγκληματίες και αλήτες» που «εκμεταλλεύονται την κατάσταση». Ενώ για πολλοστή φορά αναγνώρισε την ανάγκη να υπάρξει μια «ενδοσκόπηση» σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά την αστυνομική βία σε βάρος πολιτών, «ιδίως Αφροαμερικανών, που είναι συνήθως φτωχοί».
Ομως το πρόβλημα στις ΗΠΑ έχει αρχίσει πια να επεκτείνεται πέρα από αυτή τη «νόρμα». Τα κίνητρα των Αφροαμερικανών αγανακτισμένων δεν είναι πια μόνον κοινωνικά και οικονομικά. Εχουν να κάνουν και με την αίσθηση έλλειψης της στοιχειώδους απονομής δικαιοσύνης, όπως καταδεικνύει μια σειρά πρόσφατων αθωωτικών αποφάσεων υπέρ αστυνομικών υπόλογων σε υποθέσεις αλόγιστης χρήσης αστυνομικής βίας: στο Φέργκιουσον, στη Νέα Υόρκη, στη Νότια Καρολίνα και αλλού.
Πρόκειται για το ίδιο ζήτημα που είχε θέσει από το 1968, σε εκείνη την ομιλία του, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. «Και τι είναι αυτό που η Αμερική αρνείται να ακούσει; Δεν ακούει το ότι η υπόσχεση για ελευθερία και δικαιοσύνη δεν έχει εκπληρωθεί. Δεν ακούει επίσης το ότι ένα μεγάλο μέρος της λευκής κοινότητας ανησυχεί περισσότερο για την ηρεμία και το status quo, αντί για τη δικαιοσύνη και τον ανθρωπισμό».
Τελευταία και πιο τρανή απόδειξη είναι τα όσα εκτυλίχθηκαν το προηγούμενο 24ωρο στην -κηρυγμένη πια σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης- Βαλτιμόρη, λίγο μετά την κηδεία του 25χρονου Φρέντι Γκρέι: ενός ακόμη -σε μια μακρά, μακάβρια λίστα- Αφροαμερικανού που ως «συνήθης ύποπτος» έπεσε νεκρός στον «βωμό» του ρατσισμού και της ασύδοτης αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ.
Επειτα από ημέρες διαδηλώσεων αγανακτισμένων πολιτών ενάντια στην προσπάθεια να «κουκουλωθούν» οι ακριβείς συνθήκες θανάτου του νεαρού Αφροαμερικανού στις 19 Απριλίου (έπειτα από μία εβδομάδα νοσηλείας του σε κωματώδη κατάσταση, λόγω σοβαρού τραυματισμού στη σπονδυλική στήλη κατά τη βάναυση σύλληψή του), η οργή τελικά ξεχείλισε στην πόλη. Αρχικά κατέκλυσε τα δυτικά, φτωχικά προάστια της Βαλτιμόρης (εκεί όπου στις 12 Απριλίου συνελήφθη ο Φρέντι Γκρέι, απλά και μόνον επειδή στη θέα των αστυνομικών το έβαλε στα πόδια) και μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας, τοπική ώρα, σάρωνε τα πιο εύπορα ανατολικά: εκεί όπου έχουν την έδρα τους το Νοσοκομείο Johns Hopkins και η ομώνυμη ιατρική σχολή.
Τις συγκρούσεις με τους -μάλλον αιφνιδιασμένους από την έκταση των ταραχών- αστυνομικούς ακολούθησαν εκτεταμένες λεηλασίες σε καταστήματα (υπάρχουν αναφορές ακόμη και για κλοπή extensions από ένα κομμωτήριο!) και εμπρησμοί κτιρίων και αυτοκινήτων. Αμερικανικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για οργάνωση των ταραχών μέσω των social media, με κάλεσμα κυρίως σε μαθητές για «κάθαρση» στην πόλη.
Οταν το χάος άρχισε πια να περιορίζεται αργά το βράδυ -με επίσημο απολογισμό 15 αστυνομικούς τραυματίες, 202 συλλήψεις, 144 οχήματα και 15 κτίρια καμένα- η τοπική αστυνομία ανακοίνωσε μέσω twitter ότι πολλοί από τους ταραχοποιούς ήταν ανήλικοι, καλώντας μάλιστα τους γονείς να κρατήσουν τα παιδιά τους σπίτι. Οχι τυχαία, στο Ιντερνετ κυκλοφόρησε κι έγινε ανάρπαστο -ακόμη και σε επίπεδο πολιτικού σχολιασμού- ένα βίντεο με μια γυναίκα να χαστουκίζει στον δρόμο έναν νεαρό ταραχοποιό, πίσω από τη μάσκα του οποίου λέγεται πως αναγνώρισε τον γιο της...
Στις ταραχές, οι επίσημες αρχές της Βαλτιμόρης απάντησαν με καταστολή. Για πρώτη φορά από το 1968 αναπτύχθηκε στους δρόμους η Εθνοφρουρά, από γειτονικές περιοχές κατέφτασαν αστυνομικές ενισχύσεις, τα σχολεία δεν άνοιξαν, ενώ σε ολόκληρη την πόλη επιβλήθηκε από χθες και για μία ολόκληρη εβδομάδα απαγόρευση της κυκλοφορίας: 10 το βράδυ με 5 το πρωί για τους ενήλικες, 9 το βράδυ μέχρι 5 τα ξημερώματα ειδικά για τους ανηλίκους κάτω των 14.
Πριν καλά καλά πάντως σβήσουν οι πυρκαγιές στο κέντρο της πόλης, στην πολιτική σκηνή άναψαν «φωτιές» για το ποιος τελικά φέρει την ευθύνη. Η Αφροαμερικανή δήμαρχος Στέφανι Ρόουλινγκς Μπλέικ, που ανήκει στους Δημοκρατικούς του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, δέχθηκε καταιγισμό επικρίσεων για τους χειρισμούς της στην κρίση. Εμμέσως πλην σαφώς μάλιστα την «άδειασε» ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Μέριλαντ (όπου ανήκει διοικητικά η Βαλτιμόρη).
«Ημασταν όλοι στο κέντρο επιχειρήσεων, σε συνεχή επικοινωνία και προσπαθούσαμε αρκετή ώρα να έλθουμε σε επαφή με τη δήμαρχο», ανέφερε χαρακτηριστικά χθες ο Λάρι Χόγκαν. «Τελικά μας τηλεφώνησε και αναλάβαμε αμέσως δράση», συμπλήρωσε, αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι η Αφροαμερικανή δήμαρχος των Δημοκρατικών έδωσε με καθυστέρηση τη διαταγή για κινητοποίηση της Εθνοφρουράς, αφήνοντας έτσι χώρο και χρόνο στο χάος.
Καταδικάζει ο Ομπάμα
Προσπαθώντας και πάλι να πάρει αποστάσεις ασφαλείας από το μείζον πρόβλημα που «καίει» εδώ και πολλούς μήνες την αμερικανική κοινωνία -και το οποίο αναμένεται μοιραία να αναχθεί σε ένα από τα κεντρικά ζητήματα της προεκλογικής εκστρατείας εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2016- ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα καταδίκασε ως «αδικαιολόγητες» τις ταραχές, αποδίδοντάς τες σε «εγκληματίες και αλήτες» που «εκμεταλλεύονται την κατάσταση». Ενώ για πολλοστή φορά αναγνώρισε την ανάγκη να υπάρξει μια «ενδοσκόπηση» σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά την αστυνομική βία σε βάρος πολιτών, «ιδίως Αφροαμερικανών, που είναι συνήθως φτωχοί».
Ομως το πρόβλημα στις ΗΠΑ έχει αρχίσει πια να επεκτείνεται πέρα από αυτή τη «νόρμα». Τα κίνητρα των Αφροαμερικανών αγανακτισμένων δεν είναι πια μόνον κοινωνικά και οικονομικά. Εχουν να κάνουν και με την αίσθηση έλλειψης της στοιχειώδους απονομής δικαιοσύνης, όπως καταδεικνύει μια σειρά πρόσφατων αθωωτικών αποφάσεων υπέρ αστυνομικών υπόλογων σε υποθέσεις αλόγιστης χρήσης αστυνομικής βίας: στο Φέργκιουσον, στη Νέα Υόρκη, στη Νότια Καρολίνα και αλλού.
Πρόκειται για το ίδιο ζήτημα που είχε θέσει από το 1968, σε εκείνη την ομιλία του, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. «Και τι είναι αυτό που η Αμερική αρνείται να ακούσει; Δεν ακούει το ότι η υπόσχεση για ελευθερία και δικαιοσύνη δεν έχει εκπληρωθεί. Δεν ακούει επίσης το ότι ένα μεγάλο μέρος της λευκής κοινότητας ανησυχεί περισσότερο για την ηρεμία και το status quo, αντί για τη δικαιοσύνη και τον ανθρωπισμό».
