Μετά την Κούβα, ξεπάγωμα των σχέσεων ΗΠΑ - Βενεζουέλας;

Να λοιπόν που το 2014 τελειώνει με μια ιστορική, ευχάριστη και απρόβλεπτη εξέλιξη. Μετά από μισό αιώνα εχθρότητας, και πολλή μυστική διπλωματία, ΗΠΑ και Κούβα κάνουν αποφασιστικό βήμα για την εξομάλυνση των σχέσεων.Καλά ενημερωμένοι Αμερικανοί αναλυτές, όπως ο Τζορτζ Φρίντμαν του κέντρου αναλύσεων Stratfor, βλέπουν άλλη μία εξέλιξη στον ορίζοντα: το ξεπάγωμα των σχέσεων ΗΠΑ - Βενεζουέλας.Η πιο σημαντική ανακοίνωση είναι ότι θα αρχίσουν πολιτικές συζητήσεις, στο πιο υψηλό επίπεδο, για την αποκατάσταση επίσημων διπλωματικών σχέσεων ΗΠΑ- Κούβας, οι οποίες ήταν ανύπαρκτες από το 1961.Αμερικανοί και Κουβανοί θα έχουν συναντήσεις τους επόμενους μήνες, και θα εργαστούν προς την κατεύθυνση της ίδρυσης πρεσβειών στην Αβάνα και στην Ουάσιγκτον.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα χαλαρώσουν αμέσως κάποιες κυρώσεις για το εμπόριο και τα ταξίδια στην Κούβα. Ο Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε χαλάρωση περιορισμών στις οικονομικές συναλλαγές, άρση εμποδίων για τα ταξίδια πολιτών των ΗΠΑ στην Κούβα, και εξαγωγές ορισμένων προϊόντων στον κουβανικό ιδιωτικό τομέα.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα επανεξετάσει και τον χαρακτηρισμό της Κούβας ως κράτους-σπόνσορα της τρομοκρατίας. Ο Ομπάμα έχει τη νομική εξουσία να εφαρμόσει αμέσως τα μέτρα που ανήγγειλε, αν και το ζήτημα της επίσημης άρσης του εμπάργκο είναι στη δικαιοδοσία του, Ρεπουμπλικανικού, Κογκρέσου. Ολες μαζί, πάντως, αυτές οι ανακοινώσεις σηματοδότούν σαφώς το σταδιακό άνοιγμα της Κούβας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Αβάνα έχει να κερδίσει πολλά από την έναρξη μιας τέτοιας διαδικασίας, ειδικά σε μια στιγμή που ο περιφερειακός σύμμαχός της, η Βενεζουέλα, αντιμετωπίζει σοβαρή οικονομική και πολιτική αστάθεια.

Η Κούβα φοβάται ότι η κατάρρευση της οικονομίας της Βενεζουέλας θα απειλήσει μία από τις κύριες πηγές χρηματοδότησης του νησιού, και τις αποστολές φτηνού πετρελαίου.

Ενα ενδιαφέρον ερώτημα είναι, λοιπόν, πώς η πολλά υποσχόμενη προσέγγιση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κούβας μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά της Βενεζουέλας, του πιο σημαντικού συμμάχου της Κούβας στη Λατινική Αμερική.

Ενώ η προσέγγιση της Κούβας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορεί να αλλάξει άμεσα τη σχέση του Καράκας με την Αβάνα, τα αυξανόμενα προβλήματα στην οικονομία της Βενεζουέλας, και η προοπτική αναταραχής εκεί μπορεί να οδηγήσει την Βενεζουέλα να θεωρήσει την βελτίωση των σχέσεων Κούβας - ΗΠΑ ως μακροπρόθεσμη απειλή.Και ίσως την οδηγήσει προς το δικό της ξεπάγωμα των σχέσεων με τις ΗΠΑ.

Το μέλλον της Βενεζουέλας θα εξαρτηθεί από τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και από την ικανότητα του προέδρου Νικολάς Μαντούρο να διαχειριστεί ταυτόχρονα ταραχές στους δρόμους και αμφισβητίες στο εσωτερικό της κυβέρνησης.Το 2015 θα είναι κρίσιμο για τον διάδοχο του Ούγκο Τσάβες, ο οποίος αναζητεί σανίδα σωτηρίας από μια οικονομική περίοδο χάριτος.Με την Κούβα να προσεγγίζει ανοιχτά τις ΗΠΑ, ο Μαντούρο μπορεί να έχει ένα επιπλέον κίνητρο για να αναζητήσει άνοιγμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δεν θα αρχίσει από το μηδέν. Νωρίτερα φέτος, όρισε υποψήφιο πρεσβευτή στις ΗΠΑ και είχε συζητήσεις - όσο ασαφείς και αν ήταν - με την Ουάσιγκτον για να αποκαταστήσει ομαλές διπλωματικές σχέσεις.Το 2014 προέκυψαν επίσης αρκετές πληροφορίες ότι το Καράκας διαπραγματευόταν επανέναρξη άμεσης συνεργασίας κατά των ναρκωτικών με τις ΗΠΑ, αν και δεν έχει επιτευχθεί ακόμα συμφωνία. Οι συζητήσεις αυτές θα μπορούσαν να ανανεωθούν ως αποτέλεσμα της προσέγγισης  ανάμεσα στην Κούβα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αλλά η αποκατάσταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ δεν θα λύσει όλα τα προβλήματα του Μαντούρο. Η κατακόρυφη πτώση της οικονομίας της Βενεζουέλας και οι αρνητικές επιπτώσεις για το κυβερνών Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα μακροπρόθεσμων διαρθρωτικών προβλημάτων, που δεν μπορούν να αντιστραφούν εύκολα. Και είναι εξαιρετικά απίθανο ότι ο Μαντούρο θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά χωρίς να υποστεί μεγάλο πολιτικό κόστος.

Μητροπούλου Ειρήνη