Νέα δεδομένα σε ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, αλλά και στις ευρωτουρκικές
σχέσεις, προκαλεί η στρατηγική -πλέον- επιλογή του Ταγίπ Ερντογάν να
επιμείνει στην πολιτική της σύγκρουσης προκειμένου η Τουρκία να
εξασφαλίσει, είτε απευθείας είτε μέσω των Tουρκοκυπρίων, πρόσβαση στα
μεγάλα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο
Tούρκος ηγέτης, «μεθυσμένος» από την αλαζονεία που ξεπερνά και αυτά
ακόμη τα πρότυπα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, απέρριψε τις
κατευναστικές παρεμβάσεις που έγιναν από διάφορες πλευρές και μέσω
σημαντικού πολιτικού παράγοντα με τον οποίο είχε επαφή την περασμένη
εβδομάδα έστειλε, όπως πληροφορείται το «Εθνος της Κυριακής», στην
ελληνική κυβέρνηση ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «Δεν πρόκειται να κάνω πίσω στο
θέμα του φυσικού αερίου στην Κύπρο».
Αυτό, σε συνδυασμό και με την ανάδειξη της «προστασίας των συμφερόντων της Αγκυρας -σε ό,τι αφορά τους φυσικούς πόρους σε θαλάσσιες ζώνες του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου»- στην τρίτη θέση της λίστας με τις απειλές ασφαλείας της Τουρκίας, προκαλεί εντονότατη ανησυχία στην Αθήνα και τη Λευκωσία, αφού εκτός της οικονομικής κρίσης πρέπει να διαχειριστούν το νέο «ναρκοθετημένο» σκηνικό που διαμορφώνει σε Αιγαίο και Κύπρο ο Ταγίπ Ερντογάν. Υπό το πρίσμα αυτής της ξεκάθαρης απειλής συζήτησαν οι κ. Σαμαράς και Αναστασιάδης στη Λευκωσία τον συντονισμό των δυο κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων.
Τα ευρωτουρκικά
Η Κύπρος δεν έχει πολλές επιλογές. Ηδη ο Ν. Αναστασιάδης έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, επιλογή που θα τον φέρει σε σύγκρουση με μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις οι οποίες αντιτίθενται μεν στην προοπτική ένταξης της Τουρκίας, αλλά θέλουν να την κρατήσουν σε ευρωπαϊκή τροχιά.
Ο Κύπριος Πρόεδρος δεν μπορεί να επιστρέψει στις συνομιλίες χωρίς να προηγηθεί η αποχώρηση του ερευνητικού σκάφους «Barbaros» και των τουρκικών πολεμικών σκαφών από την κυπριακή ΑΟΖ, καθώς αυτός ήταν και ο λόγος της αποχώρησής του από τη διαδικασία του ΟΗΕ. Ομως για τη Λευκωσία οι «κόκκινες γραμμές» έχουν διαμορφωθεί. Η κυπριακή κυβέρνηση:
Ή ο φυσικός πλούτος θα μείνει «θαμμένος» και αναξιοποίητος ώστε να μην αποκτήσουν στρατηγικό πλεονέκτημα οι γειτονικές χώρες, με την ελπίδα συγχρόνως ότι μελλοντικά μπορεί οι συνθήκες να επιτρέψουν στην Τουρκία να βάλει χέρι στον «θησαυρό» ή, εφόσον η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων είναι δρομολογημένη πια, θα πρέπει η Αγκυρα να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτούς με «κάθε τρόπο».Στην περίπτωση της Ελλάδας, η απουσία οριοθετημένων θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο και την Κύπρο (που έχει παγώσει λόγω των τουρκικών απειλών) και η μονομερής δέσμευση για μη διεξαγωγή ερευνών σε περιοχές που ενδεχομένως έχει «συμφέροντα» και η Τουρκία, έχει οδηγήσει στην πρώτη επιλογή, της διατήρησης του «θησαυρού» κρυμμένου στον βυθό του Αιγαίου και του «τετραγώνου» Κύπρου - Καστελόριζου - Αιγύπτου.Στην περίπτωση όμως της Κύπρου τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά καθώς το πρόγραμμα για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων προχωρά με εντυπωσιακούς ρυθμούς φέρνοντας την Τουρκία σε δυσχερή θέση.
Ηδη από τον Φεβρουάριο του 2003 η Τουρκία με ρηματική διακοίνωσή της στον ΟΗΕ, αντιδρώντας στη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, δηλώνει ότι δυτικά του μεσημβρινού 32ο 16' 18? (που διέρχεται από το δυτικό όριο των χωρικών υδάτων της Κύπρου) διατηρεί απαράγραπτα νόμιμα και κυριαρχικά δικαιώματα και πρέπει να έχει λόγο σε οποιαδήποτε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Γεωτρήσεις σε μεγάλα βάθη
Η δήλωση στρέφονταν όχι μόνο εναντίον της Κύπρου και της Αιγύπτου αλλά και της Ελλάδας, όμως οι έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίστηκαν κανονικά. Η αποστολή του «Barbaros» συνοδεία φρεγάτας (η παρουσία υποβρυχίου από τον Αύγουστο καταγγέλθηκε τώρα στον ΟΗΕ με το έγγραφο Α/69/543) για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ και η αποκάλυψη ότι η Τουρκία ήδη αναζητά πλωτό γεωτρύπανο και πλατφόρμα ειδικά για γεωτρήσεις σε μεγάλα βάθη, προδιαγράφουν ότι δεν πρόκειται για μια απλή «πρόκληση» αλλά για εφαρμογή του σχεδίου ανατροπής του στάτους κβο στη θαλάσσια ζώνη του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.Στο πλαίσιο των συνομιλιών για το Κυπριακό η τουρκική πλευρά, με απροκάλυπτο τρόπο, μέσω του Ν. Ερογλου, προωθούσε συγκαλυμμένη συνομοσπονδιακή λύση, η οποία, εκτός των άλλων, θα εξασφάλιζε στην Τουρκία (μέσω των Τουρκοκυπρίων) πρόσβαση και στις ενεργειακές πηγές τού (κατ' όνομα) ομόσπονδου κράτους.
Οταν στην Αγκυρα αντιλήφθηκαν ότι ένα τέτοιο σχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει και να γίνει αποδεκτό από τους Ελληνοκύπριους, προχώρησαν στο εναλλακτικό σχέδιο της επιβολής τετελεσμένων διά της «πολιτικής των φρεγατών».
Ο κ. Ερντογάν, ο οποίος ελάχιστα πια υπολογίζει τις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας με αφορμή το Κυπριακό και υποβαθμίζοντας την ένταση των ελληνικών και διεθνών αντιδράσεων, ενέκρινε αυτή την επιθετική ενέργεια με την αποστολή του «Barbaros» στην κυπριακή ΑΟΖ, νοτίως μάλιστα του νησιού (NAVTEX 536/2014).Τον Δεκέμβριο, στη Σύνοδο Κορυφής, θα κριθεί όμως η αξιοπιστία τόσο της Λευκωσίας όσο και της Αθήνας, καθώς εάν δεν έχει υπάρξει σημαντική αλλαγή ο κ. Αναστασιάδης οφείλει να υλοποιήσει την απειλή του και να προβάλει βέτο στην Τουρκία. Επιλογή που φυσικά δεν είναι καθόλου εύκολη και δυστυχώς είναι μάλλον απίθανο να κάμψει την Τουρκία.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr
Διαβάστε ακόμη:
Μέτωπα και συμμαχίες στη γεωπολιτική σκακιέρα
Ο
«σουλτάνος» οδήγησε τη χώρα του σε διπλωματική απομόνωση στην Ανατολική
Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή. Πάγωσε τις σχέσεις με το Ισραήλ και την
Αίγυπτο, ψυχράθηκε με τον Πούτιν λόγω της στάσης του στην Κριμαία και τη
Συρία, έκανε καχύποπτο ακόμη και τον Ομπάμα και προχωράει σε επίδειξη
δύναμης επιλέγοντας ως «εύκολο στόχο» την Κύπρο.
Αυτό, σε συνδυασμό και με την ανάδειξη της «προστασίας των συμφερόντων της Αγκυρας -σε ό,τι αφορά τους φυσικούς πόρους σε θαλάσσιες ζώνες του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου»- στην τρίτη θέση της λίστας με τις απειλές ασφαλείας της Τουρκίας, προκαλεί εντονότατη ανησυχία στην Αθήνα και τη Λευκωσία, αφού εκτός της οικονομικής κρίσης πρέπει να διαχειριστούν το νέο «ναρκοθετημένο» σκηνικό που διαμορφώνει σε Αιγαίο και Κύπρο ο Ταγίπ Ερντογάν. Υπό το πρίσμα αυτής της ξεκάθαρης απειλής συζήτησαν οι κ. Σαμαράς και Αναστασιάδης στη Λευκωσία τον συντονισμό των δυο κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων.
Τα ευρωτουρκικά
Η Κύπρος δεν έχει πολλές επιλογές. Ηδη ο Ν. Αναστασιάδης έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, επιλογή που θα τον φέρει σε σύγκρουση με μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις οι οποίες αντιτίθενται μεν στην προοπτική ένταξης της Τουρκίας, αλλά θέλουν να την κρατήσουν σε ευρωπαϊκή τροχιά.
Ο Κύπριος Πρόεδρος δεν μπορεί να επιστρέψει στις συνομιλίες χωρίς να προηγηθεί η αποχώρηση του ερευνητικού σκάφους «Barbaros» και των τουρκικών πολεμικών σκαφών από την κυπριακή ΑΟΖ, καθώς αυτός ήταν και ο λόγος της αποχώρησής του από τη διαδικασία του ΟΗΕ. Ομως για τη Λευκωσία οι «κόκκινες γραμμές» έχουν διαμορφωθεί. Η κυπριακή κυβέρνηση:
- Δεν μπορεί να αποδεχθεί πάγωμα των ερευνών και διασύνδεση της διαδικασίας αξιοποίησης των φυσικών πόρων με τις συνομιλίες για το Κυπριακό.
- Δεν μπορεί να αποδεχθεί τη διαπραγμάτευση της διαχείρισης του φυσικού αερίου με τους Τουρκοκυπρίους πριν επιτευχθεί η λύση του Κυπριακού.
Ή ο φυσικός πλούτος θα μείνει «θαμμένος» και αναξιοποίητος ώστε να μην αποκτήσουν στρατηγικό πλεονέκτημα οι γειτονικές χώρες, με την ελπίδα συγχρόνως ότι μελλοντικά μπορεί οι συνθήκες να επιτρέψουν στην Τουρκία να βάλει χέρι στον «θησαυρό» ή, εφόσον η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων είναι δρομολογημένη πια, θα πρέπει η Αγκυρα να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτούς με «κάθε τρόπο».Στην περίπτωση της Ελλάδας, η απουσία οριοθετημένων θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο και την Κύπρο (που έχει παγώσει λόγω των τουρκικών απειλών) και η μονομερής δέσμευση για μη διεξαγωγή ερευνών σε περιοχές που ενδεχομένως έχει «συμφέροντα» και η Τουρκία, έχει οδηγήσει στην πρώτη επιλογή, της διατήρησης του «θησαυρού» κρυμμένου στον βυθό του Αιγαίου και του «τετραγώνου» Κύπρου - Καστελόριζου - Αιγύπτου.Στην περίπτωση όμως της Κύπρου τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά καθώς το πρόγραμμα για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων προχωρά με εντυπωσιακούς ρυθμούς φέρνοντας την Τουρκία σε δυσχερή θέση.
Ηδη από τον Φεβρουάριο του 2003 η Τουρκία με ρηματική διακοίνωσή της στον ΟΗΕ, αντιδρώντας στη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, δηλώνει ότι δυτικά του μεσημβρινού 32ο 16' 18? (που διέρχεται από το δυτικό όριο των χωρικών υδάτων της Κύπρου) διατηρεί απαράγραπτα νόμιμα και κυριαρχικά δικαιώματα και πρέπει να έχει λόγο σε οποιαδήποτε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Γεωτρήσεις σε μεγάλα βάθη
Η δήλωση στρέφονταν όχι μόνο εναντίον της Κύπρου και της Αιγύπτου αλλά και της Ελλάδας, όμως οι έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίστηκαν κανονικά. Η αποστολή του «Barbaros» συνοδεία φρεγάτας (η παρουσία υποβρυχίου από τον Αύγουστο καταγγέλθηκε τώρα στον ΟΗΕ με το έγγραφο Α/69/543) για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ και η αποκάλυψη ότι η Τουρκία ήδη αναζητά πλωτό γεωτρύπανο και πλατφόρμα ειδικά για γεωτρήσεις σε μεγάλα βάθη, προδιαγράφουν ότι δεν πρόκειται για μια απλή «πρόκληση» αλλά για εφαρμογή του σχεδίου ανατροπής του στάτους κβο στη θαλάσσια ζώνη του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.Στο πλαίσιο των συνομιλιών για το Κυπριακό η τουρκική πλευρά, με απροκάλυπτο τρόπο, μέσω του Ν. Ερογλου, προωθούσε συγκαλυμμένη συνομοσπονδιακή λύση, η οποία, εκτός των άλλων, θα εξασφάλιζε στην Τουρκία (μέσω των Τουρκοκυπρίων) πρόσβαση και στις ενεργειακές πηγές τού (κατ' όνομα) ομόσπονδου κράτους.
Οταν στην Αγκυρα αντιλήφθηκαν ότι ένα τέτοιο σχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει και να γίνει αποδεκτό από τους Ελληνοκύπριους, προχώρησαν στο εναλλακτικό σχέδιο της επιβολής τετελεσμένων διά της «πολιτικής των φρεγατών».
Ο κ. Ερντογάν, ο οποίος ελάχιστα πια υπολογίζει τις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας με αφορμή το Κυπριακό και υποβαθμίζοντας την ένταση των ελληνικών και διεθνών αντιδράσεων, ενέκρινε αυτή την επιθετική ενέργεια με την αποστολή του «Barbaros» στην κυπριακή ΑΟΖ, νοτίως μάλιστα του νησιού (NAVTEX 536/2014).Τον Δεκέμβριο, στη Σύνοδο Κορυφής, θα κριθεί όμως η αξιοπιστία τόσο της Λευκωσίας όσο και της Αθήνας, καθώς εάν δεν έχει υπάρξει σημαντική αλλαγή ο κ. Αναστασιάδης οφείλει να υλοποιήσει την απειλή του και να προβάλει βέτο στην Τουρκία. Επιλογή που φυσικά δεν είναι καθόλου εύκολη και δυστυχώς είναι μάλλον απίθανο να κάμψει την Τουρκία.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr
Διαβάστε ακόμη:
Μέτωπα και συμμαχίες στη γεωπολιτική σκακιέρα
