24 Αυγούστου 2014

Η διπλή απουσία και το δίλημμα της ΕΕ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ-

Από την αρχή της κρίσης της Ευρωζώνης οι ΗΠΑ έκαναν αισθητή την παρουσία τους, καλώντας δημόσια και πιέζοντας παρασκηνιακά με οποιονδήποτε δυνατό τρόπο τη Γερμανία να προσαρμοσθεί στη γραμμή πλεύσης που είχε χαράξει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα Fed.Η αντίσταση του Βερολίνου υπήρξε σκληρή και αν σήμερα αναμένονται κινήσεις στροφής στην Ευρωζώνη από τους Γιούνκερ και Ντράγκι με την αποδοχή της γερμανικής πλευράς, αυτό οφείλεται περισσότερο στον κίνδυνο αποπληθωρισμού και ύφεσης παρά στη συνεχή πίεση της Ουάσιγκτον.

Πολύ πριν ξεσπάσει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση είχε καταγραφεί μια άλλη βαρυσήμαντη στρατηγική απόκλιση ΕΕ και ΗΠΑ απέναντι στη μετακομμουνιστική Ρωσία, κυρίως σε ό,τι αφορά το καθεστώς των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών.Η ΕΕ και κυρίως η Γερμανία έβλεπαν τη Μόσχα ως στρατηγικό εταίρο με τον οποίο υπάρχουν σχέσεις αλληλεξάρτησης με σημείο αναφοράς στην ενέργεια, ενώ την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ είχαν θέσει ως απόλυτη προτεραιότητα το να μην επιτρέψουν την επάνοδο της επιρροής της Μόσχας στην Ανατολική Ευρώπη αλλά και να τερματίσουν το καθεστώς άτυπης επικυριαρχίας της στην πρώην ΕΣΣΔ.

 Χθες στο Κίεβο η Μέρκελ και μεθαύριο Τρίτη στο Μινσκ η βαρόνη Αστον εκ μέρους της ΕΕ και οι Πούτιν και Ποροσένκο μαζί με τους ομολόγους τους της Λευκορωσίας και του Καζακστάν αναζητούν όχι μόνο λύση για την Ανατολική Ουκρανία, αλλά συνολικό πλαίσιο σταθεροποίησης, ώστε να μην υπάρξει μη αντιστρέψιμη παλινδρόμηση της Γηραιάς Ηπείρου σε έναν Ψυχρό Πόλεμο, το κόστος του οποίου προβάλλει απαγορευτικό για όλες τις πλευρές.

Στη διαβούλευση αυτή είναι επισήμως και δημόσια απούσα η Ουάσιγκτον. Θα επαναληφθεί άραγε το σκηνικό που είδαμε στο Κίεβο πριν από έξι μήνες; Τότε οι υπουργοί Εξωτερικών Γαλλίας, Γερμανίας και Πολωνίας, Φαμπιούς, Σταϊνμάγιερ και Σικόρσκι, είχαν συνυπογράψει με τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς και την ηγεσία της αντιπολίτευσης συμφωνία για τερματισμό της κρίσης με συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης. Η λύση την οποία συνδιαμόρφωσε και απεσταλμένος του Πούτιν προφανώς με αμερικανική παρέμβαση ακυρώθηκε πριν καν στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών.

Τι θέλουν ακριβώς οι ΗΠΑ στην Ουκρανία; Αρκούνται σε μια φιλοδυτική κυβέρνηση στο Κίεβο που θα έχει συντρίψει την ένοπλη εξέγερση στις ανατολικές επαρχίες ή προωθούν μαξιμαλιστικές στοχεύσεις με επόμενο βήμα την ταχύτατη προσέγγιση και στη συνέχεια πλήρη ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ;

Τι θα πράξουν οι Ευρωπαίοι και πιο συγκεκριμένα η Γαλλία και η Γερμανία; Μέχρι σήμερα, Παρίσι και Βερολίνο προσπαθούν να αποφύγουν την όξυνση με μόνιμη παρουσία νατοϊκών δυνάμεων σε Βαλτικές χώρες, Πολωνία και Ρουμανία, ενώ τίποτε δεν δείχνει ότι έχουν αλλάξει τη στάση που κράτησαν στη Σύνοδο Κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας στο Βουκουρέστι την άνοιξη του 2008, όταν οι Μέρκελ-Σαρκοζί μπλόκαραν την προσπάθεια Μπους να αρχίσει η διαδικασία ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας.

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΕ βρίσκεται σε ένα ασφυκτικό δίλημμα απέναντι στις εξελίξεις στην Ουκρανία: Από τη μια πλευρά αν υπάρξει μόνιμη παλινδρόμηση στον Ψυχρό Πόλεμο έχει ανάγκη την «ομπρέλα» συμβατικής και πυρηνικής προστασίας των ΗΠΑ, ενώ από την άλλη η σκληρή γραμμή που προωθεί η Ουάσιγκτον απέναντι στη Μόσχα απειλεί να τορπιλίσει την προσπάθεια της Ευρωζώνης να αποφύγει μια παρατεταμένη ύφεση με απρόβλεπτες αποσταθεροποιητικές κοινωνικές και πολιτικές παρενέργειες.
kapopoulos@pegasus.gr