Ο σε λίγες μέρες
εντολοδόχος πρωθυπουργός της γείτονος, μπορεί θεωρητικά να μην έχει τις
γνωστές προδιαγραφές του Ερντογάν, ωστόσο τα τελευταία χρόνια, ο χώρος
των εγγύς διεθνών ισορροπιών φέρει τη σφραγίδα του
Δεν είναι μόρτης με κουτσαβάκικο
περπάτημα όπως ο προκάτοχός του. Δεν είναι ρήτορας, αλλά ούτε και ιερό
πρόσωπο που λατρεύουν οι οπαδοί του κόμματος. Το σημαντικότερο κοινό του
με τον Ερντογάν, πέρα από τη νεοοθωμανική ρητορική, είναι το ζώδιό του.
Ψάρια αμφότεροι και μάλιστα έχουν γεννηθεί, με διαφορά πέντε χρόνων,
την ίδια μέρα, στις 26 Φεβρουαρίου.
Θεωρητικά το κενό που αφήνει ο Ερντογάν είναι τεράστιο, διότι
δεν υπάρχει εντός του κυβερνώντος κόμματος πολιτικός με τις προδιαγραφές
του τελευταίου. Ωστόσο ο άξονας των εξελίξεων και πολύ περισσότερο των
στόχων που θέτει ο Ερντογάν μεταθέτει τη συζήτηση αλλού. Μπορεί μεν ο
Νταβούτογλου να μην είναι Ερντογάν, αλλά πρώτον ο στόχος είναι η
μετάβαση σε προεδρικό σύστημα και δεύτερον ούτως ή άλλως ο Ερντογάν θα
εξακολουθήσει να είναι καθοριστικός παράγοντας της εκτελεστικής
εξουσίας.
Απλά, για να γίνει πραγματικότητα το όραμα περί προεδρικού συστήματος, το κυβερνών κόμμα θα πρέπει να κερδίσει μεγάλη νίκη στις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Νίκη σε έκταση που θα επιτρέπει την αλλαγή του Συντάγματος η οποία θα ανοίξει το δρόμο για τη θεσμοθέτηση του προεδρικού συστήματος.
Ετσι κι αλλιώς δηλαδή πρόκειται για μεταβατική περίοδο. Η πορεία της κυβέρνησης Νταβούγλου, περισσότερο από τις ικανότητες του τελευταίου, θα επηρεαστεί από τις εξελίξεις, οι οποίες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής: οικονομική κατάσταση, διεθνείς εξελίξεις, εσωτερική πολιτική.
Η Τουρκία έχει το πλεονέκτημα να κινείται με πιο αυτόνομο ωφελιμισμό σε σχέση με ευρωπαϊκές χώρες, αναπτύσσοντας σχέσεις με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες ανατολικές χώρες. Η αλυσίδα βιομηχανική παραγωγή-εξαγωγές, έστω και με κάποια σκαμπανεβάσματα, εξακολουθεί να λειτουργεί. Ωστόσο η Τουρκία είναι ανοιχτή και ευάλωτη, λόγω λεπτών ισορροπιών στην οικονομία της, στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις.
Η εσωτερική πολιτική στο διάστημα αυτό θα είναι ένα κράμα Κουρδικού, εξελίξεων στην αντιπολίτευση, αλλά ίσως και στο κυβερνών κόμμα, αν πάρει διαστάσεις πολέμου η ψυχρότητα μεταξύ του Ερντογάν και του απερχόμενου προέδρου της Δημοκρατίας, Αμπντουλάχ Γκιουλ. Κι αυτό γιατί ο Γκιουλ προσδοκούσε να αναλάβει την ηγεσία του κόμματος, αλλά παραγκωνίστηκε. Οι διεθνείς εξελίξεις είναι το «μανίκι». Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο ρόλος της Τουρκίας και συνεπώς οι σχέσεις της τελευταίας με τις ΗΠΑ. Οι σχέσεις με την Ε.Ε. μπορούν να εκλαμβάνονται στο εξής ως ανέκδοτο.
Η κατάσταση στη Συρία, στο Ιράκ, αλλά και στην υπόθεση του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους και η εμπλοκή της Τουρκίας στο πλέγμα αυτό, είναι το καυτό ζήτημα. Ο κατά Νταβούτογλου ορισμός της Τουρκίας, όπως εκφράστηκε στις 20.5.2009, έχει ως εξής: «Αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να σημειωθεί στην περιοχή μας κάποια εξέλιξη δίχως τη βούληση, την έγκριση και τη γνώση της Τουρκίας. Με τη βοήθεια του Αλλάχ, καθώς θα γιορτάζουμε την 100ή επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας, δεν θα σημειώνεται στον κόσμο εξέλιξη δίχως την έγκριση και τη συγκατάθεσή μας».
Μπορεί ο Ερντογάν να είναι η ισχυρή προσωπικότητα, αλλά οι θέσεις και η πρακτική της Τουρκίας στο χώρο των διεθνών ισορροπιών τα τελευταία χρόνια φέρουν τη σφραγίδα ή τα ίχνη του Νταβούτογλου. Μπορεί να ξεκίνησε με την περίφημη θεωρία των «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες και να κατέληξε στην κατάσταση των προβλημάτων με όλους τους γείτονες. Μπορεί να θεωρεί, όπως γράφει στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος», ότι προκειμένου να προσεγγίσει η Τουρκία τη Δύση πρέπει να κινηθεί προς την Ανατολή, να τεντώσει δηλαδή το τόξο της προς την Ανατολή, αλλά τελικά τεντώνοντας το τόξο να έχει παραπατήσει και να έχει πέσει στο λάκκο της Μέσης Ανατολής.
Το μέγα ζητούμενο για τη βαρύγδουπη νεοοθωμανική ρητορική, όμως, είναι να βρεθεί η ισορροπία. Σύμφωνα προς τα αμερικανικά συμφέροντα ήταν τα ανοίγματα της Αγκυρας στη Μέση Ανατολή πριν από μερικά χρόνια. Εδώ και λίγο καιρό και ειδικά μετά τις υπόνοιες περί ανοχής ή σχέσεων της Τουρκίας προς τους τζιχαντιστές, η Αγκυρα μπήκε στο στόχαστρο. Θα πρέπει ούτως ή άλλως να επέλθει και πάλι ισορροπία.
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=444271
