Δεκαπέντε αλυσιδωτά ρεκόρ φέτος για τη Wall Street, παρά τις πολλές
εστίες γεωπολιτικού κινδύνου.Εξηγούνται όλα από το φτηνό χρήμα ή μήπως
όχι; Πόσο θα κρατήσει το καλό κλίμα και τι θα μπορούσε να οδηγήσει σε
ανατροπή;
«Είναι πολύ ήσυχα. Είναι πάρα πολύ ήσυχα». Μέχρι την προηγούμενη
εβδομάδα, κάπως έτσι θα περιέγραφε κανείς την πορεία των αγορών. Την
τελευταία χρονιά αυτό που έχει ξεχωρίσει ήταν η παντελής απουσία
συσχέτισης μεταξύ των γεωπολιτικών εντάσεων και της πορείας των αγορών.Παρακολουθήσαμε τον εμφύλιο πόλεμο και το μερικό διαμελισμό της Ουκρανίας, το πραξικόπημα στην Ταϊλάνδη, την αναταραχή στην Αίγυπτο και τη Συρία και την κλιμάκωση της βίας στο Ιράκ. Παρόλα αυτά, οι αγορές ενισχύονται σταθερά, σε νέα ιστορικά υψηλά, ενώ η αστάθεια υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο επτά ετών.Ένα
από τα βασικά ερωτήματα αντιμετωπίζουν οι επενδυτές τώρα είναι: «Γιατί
ήταν τόσο χαμηλή η αστάθεια φέτος;» Και ίσως πιο σημαντικό: «Θα
συνεχιστεί αυτή η περίοδος του καλού κλίματος;»Το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας αναταραχής που καταγράφεται φέτος δεν συνδέεται άμεσα με τη βραχυπρόθεσμη πορεία των κερδών και κατά συνέπεια έχει ελάχιστη σημασία για την παγκόσμια οικονομία. Ως ένα βαθμό, το γεγονός ότι τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων δεν σχετίζονται με τις κινήσεις στη Wall Street, μπορεί να μην είναι εντελώς παράλογο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Μια φορά κι έναν καιρό όμως, το πραξικόπημα σε μία αναδυόμενη οικονομία ή η απειλή για αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου θα δημιουργούσε ανησυχία στους επενδυτές για τον κίνδυνο πιθανής «μετάδοσης». Τι έχει αλλάξει τώρα;
Η απάντηση είναι απλή. Η αντίδραση των αγορών είναι απόρροια της πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Η αστάθεια των χρηματαγορών καθοδηγείται κυρίως από τον κύκλο της πίστωσης. Όταν οι νομισματικές συνθήκες είναι χαλαρές – που σημαίνει ότι υπάρχει διαθέσιμη πίστωση και μάλιστα φτηνή – η αστάθεια των αγορών είθισται να είναι χαμηλότερη.
Η σχέση αυτή γίνεται εμφανής εάν συγκρίνει κανείς την αστάθεια των αγορών με έναν παράγοντα που αποτυπώνει τις συνθήκες στην αγορά πίστωσης, όπως είναι τα spread των junk ομολόγων (υψηλής απόδοσης). Στο παρελθόν, η σχέση μεταξύ των συγκεκριμένων spread και της αστάθειας στις χρηματιστηριακές αγορές υπολογιζόταν στο περίπου 80%.
Σήμερα, τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια έχουν παγώσει σε μηδενικά επίπεδα, τα πραγματικά βραχυπρόθεσμα επιτόκια είναι αρνητικά και οι επιχειρήσεις έχουν τεράστια ρευστότητα. Με άλλα λόγια, οι πιστωτικές συνθήκες είναι όσο πιο χαλαρές θα μπορούσαν να είναι, εξέλιξη που αντικατοπτρίζεται και στα spread των junk ομολόγων που βρίσκονται σε χαμηλό 7ετίας, αγγίζοντας τις 350 μονάδες βάσης. Με τόσο χαλαρές πιστωτικές συνθήκες, είναι λογικό να περιμένει κανείς ότι στις αγορές θα υπήρχε τόσο χαμηλή μεταβλητότητα.
Βεβαίως, και άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του κλίματος. Τα τελευταία χρόνια, οι επενδυτές έχουν συνηθίσει τόσο πολύ στην στήριξη των κεντρικών τραπεζών, ώστε η κυρίαρχη επενδυτική στρατηγική να είναι πλέον «αγοράζουμε στα χαμηλά». Ως αποτέλεσμα, η ενίσχυση της αστάθειας από γεωπολιτικά γεγονότα είναι πλέον βραχυπρόθεσμη. Τα χρηματιστήρια στηρίζονται επίσης και από την σταθερή ροή ειδήσεων για συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Χρειάζεται ωστόσο, να σημειωθεί ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην πραγματική αστάθεια των αγορών και στα επίπεδα που θα έπρεπε να είναι. Ακόμη κι αν συνυπολογίσει κανείς τα ασυνήθιστα χαμηλά spread, η αστάθεια θα έπρεπε να είναι σε υψηλότερα επίπεδα.
Εάν εξετάσει κανείς την πορεία των αγορών από το 1990, τα πρόσφατα επίπεδα μεταβλητότητας κατατάσσονται στο χαμηλότερο 1%. Με άλλα λόγια, η μεταβλητότητα είναι υπερβολικά χαμηλή, ακόμη κι αν συνυπολογίσει κανείς τις χαλαρές πιστωτικές συνθήκες. Πόσο μάλλον, καθώς οι επενδυτές φαίνεται πως αγνοούν και την ενίσχυση του γεωπολιτικού κινδύνου.
Πράγματι, η πρόσφατη κλιμάκωση της βία στο Ιράκ και την Ουκρανία έχει θέσει ψηλότερα τον πήχη. Η αναταραχή και στις δύο περιοχές έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει άνοδο στις τιμές του πετρελαίου που στη συνέχεια θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο για την πραγματική οικονομία σε μία περίοδο με ευάλωτη οικονομική ανάκαμψη.
Επίσης, ο τρόπος με τον οποίο θα κινηθεί τους επόμενους μήνες η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα έχει αντίκτυπο στην αστάθεια των αγορών. Εάν υπάρξει συνεχιζόμενη βελτίωση της οικονομίας – τα καλά στοιχεία Ιουνίου για την ανεργία των ΗΠΑ είναι ένα ακόμη σημάδι πως η επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας κατά το πρώτο εξάμηνο ήταν μία προσωρινή τάση που οφείλεται στις καιρικές συνθήκες – τότε η Fed μπορεί να προχωρήσει ταχύτερα σε αύξηση επιτοκίων. Εάν αυτή η αύξηση επιτοκίων γίνει νωρίτερα από ότι έχουν προβλέψει οι επενδυτές, τότε θα μπορούσε να επηρεαστεί η αστάθεια των αγορών.
Τα χρηματιστήρια ωστόσο, μπορεί να συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά φέτος. Οι αποτιμήσεις μπορεί να ενισχύονται, αλλά η έλλειψη ελκυστικών εναλλακτικών (τα ομόλογα είναι ακριβά και η ρευστότητα έχει μηδενική απόδοση) και η αργή, αλλά σταθερή ανάκαμψη στηρίζουν το σενάριο συνέχισης της ήπιας ανοδικής πορείας.
Ο εφησυχασμός ωστόσο, παραμένει ο μεγαλύτερος κίνδυνος, καθώς ελάχιστοι από τους αρνητικούς παράγοντες έχουν προεξοφληθεί από τα χρηματιστήρια. Οι επενδυτές ίσως χρειαστεί να προχωρήσουν σε βήματα θωράκισης έναντι του κινδύνου μεγαλύτερης αστάθειας.
Όλοι όσοι γνωρίζουν τον αμερικανικό κινηματογράφο, γνωρίζουν πως όταν ο πρωταγωνιστής λέει «είναι πολύ ήσυχα… πάρα πολύ ήσυχα», τότε κάτι κακό πρόκειται να συμβεί. Είναι αδύνατο να προβλέψει κανείς πότε θα συμβεί το επόμενο κακό, αλλά είναι μάλλον αδύνατο να συνεχιστεί για πολύ ακόμη η καλή μας τύχη. Οι επενδυτές θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται τώρα.
*Ο Russ Koesterich είναι global chief investment strategist της BlackRock
CAPITAL.GR
