Ο Εθνικισμός είναι η αναγκαστική συνύπαρξη με τα κατακάθια της πατρίδας
σου. Αν δεν κάνω λάθος ο αφορισμός ανήκει στον Καρλ Κράους. Ο εθνικισμός
απέχει από τον πατριωτισμό όσο απέχουν τα στερεότυπα από τα βιώματα. Ο
εθνικισμός στηρίζεται σε ένα σύμπλεγμα στερεοτύπων. Ο πατριωτισμός στηρίζεται
σε βιώματα. Είναι η παιδική σου ηλικία, οι γονείς σου, το τοπίο που
έκανες τα πρώτα σου βήματα, η γλώσσα στην οποία ψέλλισες τις πρώτες σου
λέξεις. Ο εθνικιστής εξιδανικεύει την πατρίδα του για να υπηρετήσει τον
δικό του ναρκισσισμό, για να εξιδανικεύσει τον εαυτό του. Ο πατριώτης
την αγαπάει, ακόμη κι αν αισθάνεται ξένος σ’ αυτήν, κι αν θέλει να την
διορθώσει, ακόμη κι αν την σαρκάζει ή την ειρωνεύεται το κάνει επειδή
την αγαπάει. Ο Ροΐδης δεν ήταν λιγότερο πατριώτης από τον
Παπαρρηγόπουλο.Ο εθνικισμός, ως εμμονή και ιδεολογική αγκύλωση, καλύπτει πολύ ευρύτερο
φάσμα κοινωνικών συμπεριφορών από όσο καλύπτει η πολιτική του έκφραση.
