ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ
ΤΟΥΡΚΙΑ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Η
διαχείριση της κρίσης σε επιχειρησιακό επίπεδο, η αποτροπή κρίσιμων
ανατροπών στην ευρύτερη περιφέρεια και οι επιπτώσεις στην εσωτερική
πολιτική σκηνή έναντι των επερχόμενων προεδρικών εκλογών, είναι το
τρίπτυχο που απασχολεί την κυβέρνηση Ερντογάν, καθώς βρίσκεται
αντιμέτωπη με τις δραματικές εξελίξεις στη Μοσούλη και γενικότερα στο
Βόρειο Ιράκ.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, ο οποίος προσβλέπει στην ανάρρησή του στην προεδρία τον Αύγουστο, ανησυχεί ότι μια αρνητική εξέλιξη στη Μοσούλη θα πλήξει την εικόνα που εκπέμπει αρκετά πειστικά στην εσωτερική κοινή γνώμη, ενός ισχυρού και αποφασιστικού ηγέτη που έχει σημαντική διεθνή παρουσία, όχι απλά σε περιφερειακό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Δύο μήνες πριν από τις εκλογές, μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε σοβαρό πολιτικό πλήγμα. Υπό αυτό το πρίσμα, στόχος του είναι η ταχεία απελευθέρωση των Τούρκων ομήρων, αλλά ταυτόχρονα και η αποφυγή της οικονομικής και γεωπολιτικής ενίσχυσης των Κούρδων του Ιράκ, που ήδη έθεσαν υπό τον έλεγχό τους την πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου πόλη του Κιρκούκ. Η τουρκική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει τους τζιχαντιστές αντάρτες του «Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε» με αντίποινα, με τον Αχμέτ Νταβούτογλου να δηλώνει ότι «κανείς δεν πρέπει να δοκιμάζει την αποφασιστικότητα της Τουρκίας».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος διέκοψε επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη και επέστρεψε εσπευσμένα στην Αγκυρα, υποστήριξε ότι είχαν δοθεί έγκαιρα οδηγίες για εκκένωση του προξενείου, αλλά οι εχθροπραξίες στην πόλη δεν επέτρεψαν την υλοποίησή τους.
Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένη την απροθυμία της κυβέρνησης Ομπάμα να εμπλακεί και πάλι στο Ιράκ, με χερσαίες δυνάμεις, περιοριζόμενος μόνο σε πιθανούς βομβαρδισμούς, η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει αυτόνομα σε χειρουργική επιχείρηση.
Το Κουρδικό
Στη σημερινή συγκυρία η κουρδική διάσταση είναι ίσως η σημαντικότερη για τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει εγκαινιάσει μια «διαδικασία ειρήνευσης» με τον κουρδικό πληθυσμό της χώρας, ο οποίος, όπως διαπίστωσε η «Κ» τις προηγούμενες ημέρες στη Νοτιοανατολική Τουρκία (Ντιγιαρμπακίρ, Μαρντίν, κ.ά.), παρακολουθεί μεν με προσμονή τα «ανοίγματα» του Τούρκου πρωθυπουργού, αλλά αμφιβάλλει για τα κίνητρα και την τελική του στόχευση.
Είναι χαρακτηριστική η καταγγελία του Αχμέτ Τουρκ, δημάρχου της Μαρντίν, κουρδικής πόλης στα σύνορα με τη Συρία, ότι η κυβέρνηση Ερντογάν στηρίζει τους τζιχαντιστες αντάρτες που αναπτύσσονται στην περιοχή και τις τελευταίες ημέρες έχουν καταλάβει τη Μοσούλη και άλλες πόλεις του Βόρειου Ιράκ. Τόνισε, μάλιστα, ότι οι τουρκικές υπηρεσίες προσφέρουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε τραυματισμένους τζιχαντιστές, οι οποίοι μόλις αποθεραπευθούν επιστρέφουν στο μέτωπο και μάχονται, όχι μόνο κατά των δυνάμεων του προέδρου Ασαντ στη Συρία, αλλά και εναντίον των Κούρδων. «Τώρα ίσως συνειδητοποιούν ποιους υποστηρίζουν όλα αυτά τα χρόνια και πόσο επικίνδυνοι είναι», σημείωσε ο κ. Τουρκ, ένας μειλίχιος ηλικιωμένος άνθρωπος που εκπέμπει την αίσθηση ότι έχει βιώσει τις κακουχίες και γνωρίζει από προσωπική εμπειρία όχι μόνο τα τεκταινόμενα στην πόλη του, αλλά και όσα συμβαίνουν στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο Ιράκ και στη Συρία, λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα.
Τους οικονομικούς αλλά και συναισθηματικούς δεσμούς με την άλλη πλευρά των συνόρων περιέγραψε στην «Κ» και ο αναπληρωτής κυβερνήτης της περιοχής του Ντιγιαρμπακίρ, Ζαφέρ Ενγκίν, της κουρδικής πόλης που απέχει λίγες ώρες με το αυτοκίνητο από τη Μοσούλη: «Αισθανόμαστε τους κατοίκους της Μοσούλης αδέρφια μας. Η πόλη είναι κοντά. Εχουμε συχνή, καθημερινή συγκοινωνία, και τελευταία όλο και πιο αυξημένες εμπορικές συναλλαγές. Εχουμε ιστορικούς δεσμούς. Γι’ αυτό τα δραματικά γεγονότα των τελευταίων ημερών δεν μας απασχολούν απλά. Μας ανησυχούν, γιατί απλά μας επηρεάζουν».
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, ο οποίος προσβλέπει στην ανάρρησή του στην προεδρία τον Αύγουστο, ανησυχεί ότι μια αρνητική εξέλιξη στη Μοσούλη θα πλήξει την εικόνα που εκπέμπει αρκετά πειστικά στην εσωτερική κοινή γνώμη, ενός ισχυρού και αποφασιστικού ηγέτη που έχει σημαντική διεθνή παρουσία, όχι απλά σε περιφερειακό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Δύο μήνες πριν από τις εκλογές, μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε σοβαρό πολιτικό πλήγμα. Υπό αυτό το πρίσμα, στόχος του είναι η ταχεία απελευθέρωση των Τούρκων ομήρων, αλλά ταυτόχρονα και η αποφυγή της οικονομικής και γεωπολιτικής ενίσχυσης των Κούρδων του Ιράκ, που ήδη έθεσαν υπό τον έλεγχό τους την πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου πόλη του Κιρκούκ. Η τουρκική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει τους τζιχαντιστές αντάρτες του «Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε» με αντίποινα, με τον Αχμέτ Νταβούτογλου να δηλώνει ότι «κανείς δεν πρέπει να δοκιμάζει την αποφασιστικότητα της Τουρκίας».
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος διέκοψε επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη και επέστρεψε εσπευσμένα στην Αγκυρα, υποστήριξε ότι είχαν δοθεί έγκαιρα οδηγίες για εκκένωση του προξενείου, αλλά οι εχθροπραξίες στην πόλη δεν επέτρεψαν την υλοποίησή τους.
Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένη την απροθυμία της κυβέρνησης Ομπάμα να εμπλακεί και πάλι στο Ιράκ, με χερσαίες δυνάμεις, περιοριζόμενος μόνο σε πιθανούς βομβαρδισμούς, η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει αυτόνομα σε χειρουργική επιχείρηση.
Το Κουρδικό
Στη σημερινή συγκυρία η κουρδική διάσταση είναι ίσως η σημαντικότερη για τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει εγκαινιάσει μια «διαδικασία ειρήνευσης» με τον κουρδικό πληθυσμό της χώρας, ο οποίος, όπως διαπίστωσε η «Κ» τις προηγούμενες ημέρες στη Νοτιοανατολική Τουρκία (Ντιγιαρμπακίρ, Μαρντίν, κ.ά.), παρακολουθεί μεν με προσμονή τα «ανοίγματα» του Τούρκου πρωθυπουργού, αλλά αμφιβάλλει για τα κίνητρα και την τελική του στόχευση.
Είναι χαρακτηριστική η καταγγελία του Αχμέτ Τουρκ, δημάρχου της Μαρντίν, κουρδικής πόλης στα σύνορα με τη Συρία, ότι η κυβέρνηση Ερντογάν στηρίζει τους τζιχαντιστες αντάρτες που αναπτύσσονται στην περιοχή και τις τελευταίες ημέρες έχουν καταλάβει τη Μοσούλη και άλλες πόλεις του Βόρειου Ιράκ. Τόνισε, μάλιστα, ότι οι τουρκικές υπηρεσίες προσφέρουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε τραυματισμένους τζιχαντιστές, οι οποίοι μόλις αποθεραπευθούν επιστρέφουν στο μέτωπο και μάχονται, όχι μόνο κατά των δυνάμεων του προέδρου Ασαντ στη Συρία, αλλά και εναντίον των Κούρδων. «Τώρα ίσως συνειδητοποιούν ποιους υποστηρίζουν όλα αυτά τα χρόνια και πόσο επικίνδυνοι είναι», σημείωσε ο κ. Τουρκ, ένας μειλίχιος ηλικιωμένος άνθρωπος που εκπέμπει την αίσθηση ότι έχει βιώσει τις κακουχίες και γνωρίζει από προσωπική εμπειρία όχι μόνο τα τεκταινόμενα στην πόλη του, αλλά και όσα συμβαίνουν στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο Ιράκ και στη Συρία, λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα.
Τους οικονομικούς αλλά και συναισθηματικούς δεσμούς με την άλλη πλευρά των συνόρων περιέγραψε στην «Κ» και ο αναπληρωτής κυβερνήτης της περιοχής του Ντιγιαρμπακίρ, Ζαφέρ Ενγκίν, της κουρδικής πόλης που απέχει λίγες ώρες με το αυτοκίνητο από τη Μοσούλη: «Αισθανόμαστε τους κατοίκους της Μοσούλης αδέρφια μας. Η πόλη είναι κοντά. Εχουμε συχνή, καθημερινή συγκοινωνία, και τελευταία όλο και πιο αυξημένες εμπορικές συναλλαγές. Εχουμε ιστορικούς δεσμούς. Γι’ αυτό τα δραματικά γεγονότα των τελευταίων ημερών δεν μας απασχολούν απλά. Μας ανησυχούν, γιατί απλά μας επηρεάζουν».
