25 Μαΐου 2014

Επισκέψεως στρατηγική συνέχεια

Του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη

  • Το βάθος της επίσκεψης Μπάιντεν βρίσκεται στον βυθό της κυπριακής ΑΟΖ
  • Η άφιξη του Μπάιντεν, που ακολούθησε μετά από πολλές δεκαετίες την επίσκεψη Λίντον Τζόνσον του 1962, δεν ήταν καθόλου τυχαία, ούτε και απλά εθιμοτυπική ή προεκλογική…
  • Η ΚΥΠΡΟΣ υπήρξε την εβδομάδα που πέρασε ένα από τα κύρια θέματα ενασχόλησης των παραγόντων και συντελεστών της διεθνούς δημοσιότητας, όπου η επίσκεψη Μπάιντεν στη μεγαλόνησο κυριάρχησε σχεδόν παντού, πλην Αθηνών
Πρέπει να ομολογήσουμε ευθύς εξαρχής πως οι αναλύσεις στις οποίες προέβησαν ειδικοί και μη, δημοσιογραφικοί, επιστημονικοί και πολιτικοί κύκλοι αναφορικά προς την επίσκεψη Τζο Μπάιντεν στη Λευκωσία, μάλλον επαληθεύονται, ότι δηλαδή ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος θα ερχόταν για άλλο πραγματικό στόχο, από αυτόν που άφηναν να διαφαίνεται αμερικανικοί και κυπριακοί κύκλοι, ότι δηλαδή θα ερχόταν να συμβάλει στη δημιουργία των προϋποθέσεων για την άρση του αδιεξόδου στο κυπριακό πρόβλημα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η Κύπρος υπήρξε, την εβδομάδα που πέρασε, ένα από τα κύρια θέματα ενασχόλησης των παραγόντων και συντελεστών της διεθνούς δημοσιότητας, όπου η επίσκεψη Μπάιντεν στη μεγαλόνησο κυριάρχησε σχεδόν παντού, πλην Αθηνών! Η αθηναϊκή δημοσιότητα, καθόλου περιέργως, δεν έκανε παρά μόνο ελάχιστες αναφορές στην επίσκεψη του Αμερικανού Αντιπροέδρου, που χαρακτηρίστηκε όχι μόνο κρίσιμη για το μέλλον της Κύπρου και της περιοχής, αλλά και για πολλούς αναλυτές πολλά υποσχόμενη ως προς τα ζητήματα που άπτονται της γεωπολιτικής των υδρογονανθράκων και της γεωστρατηγικής υπεραξίας της Κύπρου εν προκειμένω.

Υπογραμμίζεται πως η απουσία της Λευκωσίας και του κυπριακού προβλήματος από την αθηναϊκή δημοσιότητα και το πολιτικό σκηνικό είναι κραυγαλέα και εξόφθαλμη, χρήζει δε ιδιαίτερης αναλυτικής προσέγγισης, προκειμένου να κατανοήσει κανείς τα βαθύτερα αίτια αυτής της αποστασιοποίησης, που παρατηρείται τα τελευταία δύο χρόνια.

Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται από πολλούς στην κρίση στην οικονομία και στην πολιτική, που έχει ευρύτερες επιπτώσεις στη γενικότερη παρουσία της Ελλάδας στον κόσμο, αλλά και στην ευθύνη της Κύπρου, η οποία δεν καλεί την Αθήνα να αναλάβει τις ευθύνες της και να συμπράξει στην προσπάθεια της Κύπρου για τη δίκαιη και βιώσιμη λύση στο κυπριακό πρόβλημα. Είναι όμως ένα θέμα στο οποίο θα γίνει εκτενής αναφορά σε επόμενη παρέμβαση από αυτήν τη στήλη.

Η άφιξη του Μπάιντεν, που ακολούθησε μετά από πολλές δεκαετίες την επίσκεψη Λίντον Τζόνσον του 1962, δεν ήταν καθόλου τυχαία, ούτε και απλά εθιμοτυπική ή προεκλογική. Ως προς το τελευταίο, όντως ορισμένοι θέλησαν να το συνδυάσουν με την προεκλογική εκστρατεία που διεξάγεται ήδη στο παρασκήνιο των κομματικών και πολιτικών σχηματισμών για την επόμενη προεδρία στις ΗΠΑ, όπου και όπως όλα δείχνουν ο νυν Αντιπρόεδρος θα είναι ανθυποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών.

Άλλοι το θεώρησαν ως μια κίνηση για να εξασφαλιστεί μια επιτυχία εξισορρόπησης της αμερικανικής αποτυχίας στην Ουκρανία. Τέλος, υπήρχε και ο ευσεβής πόθος των εν Κύπρω και αλλαχού διακαώς προσδοκούντων την αμερικανική παρέμβαση για τη λύση του κυπριακού προβλήματος, ότι δηλαδή ο Μπάιντεν θα ερχόταν με το μαγικό ραβδί για να φέρει τη δικαιοσύνη και την ελευθερία στην γη του Ονήσιλου και του Τελαμώνα διά της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Όμως, τα πράγματα είναι μάλλον πολύ πιο ουσιαστικά από τα επιφαινόμενα. Παρά ταύτα, το βάθος της επίσκεψης βρίσκεται στον βυθό της κυπριακής ΑΟΖ, όπου η αναζήτηση και η προσδοκώμενη ανακάλυψη υδρογονανθράκων σε μεγάλα και πλούσια ενεργειακά πεδία που περιβάλλουν την Κύπρο, αναδεικνύει την ίδια και τον χώρο της σε δυνάμει ενεργειακό κόμβο, με μια κρίσιμη για το μέλλον της γεωπολιτική υπεραξία.

Σημειώνουμε πως στο παιχνίδι της γεωπολιτικής των ενεργειακών πεδίων η Κύπρος δεν είναι μόνη, αλλά συνδέεται εκ των πραγμάτων κατ’ ευτυχή γεωγραφική συγκυρία με την Αθήνα και το Ισραήλ, το οποίο είναι οιωνεί παρόν. Ο δυτικός κόσμος, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, μετά την κρίση στην Ουκρανία και την υποβόσκουσα ψυχροπολεμική σύγκρουση με τη Ρωσία, αναζητεί εναλλακτικές λύσεις και πηγές ενεργειακής ασφάλειας. Ενεργειακή ασφάλεια σημαίνει επάρκεια παροχής ενεργειακών πόρων, τουτέστιν υδρογονανθράκων, φυσικού αερίου και πετρελαίου, άκρως απαραίτητων για τη βιομηχανία και την οικονομία του δυτικού κόσμου, ο οποίος δεν θέλει να εξαρτάται ή να λειτουργεί με το σύνδρομο του ενεργειακού εκβιασμού από τη Ρωσία ή την εκάστοτε άλλη δύναμη, η οποία δεν ελέγχεται από το σύστημα ηγεμονικής επιβολής των δυτικών μεγάλων δυνάμεων.

Δεδομένο το παιγνίδι των Αμερικανών …
Η ΚΥΠΡΟΣ αναγορεύθηκε από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης της επίσκεψης του Αντιπροέδρου Μπάιντεν σε ενεργειακό και στρατηγικό εταίρο. Αυτό σημαίνει εμπιστοσύνη της αμερικανικής ηγεσίας προς την Κύπρο και πίστη των Αμερικανών πως η Κύπρος δεν πρόκειται να αλλάξει στρατόπεδο, ούτε και να διαπραγματευθεί αυτήν τη στρατηγική συνεργασία, όχι μόνο με άλλους, αλλά ούτε και με τους ιδίους. Το παιχνίδι των Αμερικανών σε σχέση με την Κύπρο είναι δεδομένο. Η Κύπρος είναι ένα πολιτικό σύστημα ενταγμένο στη σφαίρα επιρροής τους, προφανώς όπως οι ίδιοι το αντιλαμβάνονται και όπως εμείς τους κάναμε να το πιστέψουν.

Το ζήτημα που ανακύπτει με βάση αυτό το σκεπτικό -δηλαδή της γεωπολιτικής σημασίας της Κύπρου για τις ΗΠΑ, και με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ μιλούν κατά βάση με την Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος, υποκείμενο διεθνούς δικαίου και την Κυβέρνησή της, πράγμα που είναι εκ προοιμίου εξαιρετικά θετικό- συνίσταται στο ότι η Κύπρος και η ηγεσία της δεν αξιοποιεί, ως οφείλει, την υπόθεση ενεργειακής ασφάλειας συναρτώντας τη με τη διεκδίκηση ελευθερίας, δημοκρατίας και κράτους δικαίου για την ίδια και τον λαό της.

Εφόσον εμείς είμαστε πλέον ο εταίρος, θα πρέπει να καταστεί σαφές πως αυτός ο εταίρος έχει υποστεί εδώ και σαράντα χρόνια εισβολή και κατοχή, η οποία συνεχίζεται, και την οποία οι ΗΠΑ -ως σύμμαχος πλέον και φίλος της Κύπρου- οφείλουν να επιδιώξουν σθεναρά να την ανατρέψουν, αποκαθιστώντας τη διεθνή νομιμότητα της ελευθερίας και της δημοκρατίας στην Κύπρο. Εφόσον η Κύπρος μπορεί να παρέχει ενεργειακή ασφάλεια που τη μετατρέπει σε γεωστρατηγικό εταίρο, δικαιούται να αξιώσει ελευθερία και δικαιοσύνη για την ίδια και τον λαό της.

Ο Τζο Μπάιντεν ήλθε, είδε και απήλθε. Αυτό σημαίνει για εμάς πως κρατάμε την επίσκεψη και οτιδήποτε θετικό απέμεινε που συνίσταται στην ενίσχυση της κρατικής υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας και της διεθνούς της παρουσίας, και οργανώνουμε τη συνέχεια με ένα στρατηγικό σχέδιο, που να αφορά στα κέντρα λήψης αποφάσεων στις ΗΠΑ, στις Βρυξέλλες και στη Μόσχα. Αυτό για να το πραγματώσουν η Κύπρος και η Αθήνα οφείλουν να ξέρουν τι θέλουν, να θέσουν τους στόχους και τις κόκκινες γραμμές επιβίωσης της Κύπρου και του κυπριακού Ελληνισμού.

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου