του Κώστα Ράπτη
Φιλοδοξία της ιρλανδικής προεδρίας στην Ε.Ε., η οποία
λήγει στις 30 Ιουνίου, ήταν το άνοιγμα, για πρώτη φορά μετά από τρία
έτη, ενός από τα 35 κεφάλαια των ευρω-τουρκικών ενταξιακών
διαπραγματεύσεων, ειδικότερα του 22ου που αφορά την περιφερειακή
πολιτική. Ωστόσο, η ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας-Γερμανίας,
στο φόντο της βίαιης καταστολής των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη
γείτονα, φέρνει τους “27” αντιμέτωπους με την ανάγκη να εξαντλήσουν την
επινοητικότητά τους στην εξεύρεση συμβιβαστικών λύσεων.
Η λογική του “αυτόματου πιλότου” που διέπει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις (και προεξοφλεί μακροπρόθεσμα την αίσια ολοκλήρωσή τους) στην περίπτωση της Τουρκίας συναντά προφανές αδιέξοδο και στους κόλπους των “27” επικρατεί διχασμός ως προς το ορθό μήνυμα που θα πρέπει να δοθεί στην Άγκυρα ακριβώς στην παρούσα ευαίσθητη συγκυρία.
Πρέπει η πόρτα να μείνει κλειστή έως ότου η κυβέρνησης της γειτονικής χώρας να δώσει διαφορετικά βήματα γραφής ή πρέπει αντίθετα (όπως ζητά το ίδιο το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης) η ευρωπαϊκή προοπτική να διατηρηθεί ως ενθαρρυντικό σήμα προς τις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις της Τουρκίας;
Η συνωμοσιολογική ρητορική του Tayyip Erdogan περί της διαπλοκής “εσωτερικών” και “εξωτερικών υπονομευτών” της προόδου της χώρας του ασφαλώς δεν βοηθά, ούτε και λεονταρισμοί έναντι του Βερολίνου ειδικότερα. Όμως γεγονός παραμένει ότι ανεξαρτήτως των όσων έχουν συμβεί τον τελευταίο μήνα στην Τουρκία, η γερμανική κεντροδεξιά ουδέποτε έκρυψε την απροθυμία της να υποδεχθεί την χώρα του Erdogan ως πλήρες μέλος της Ε.Έ. Το “όχι στην Τουρκία” αποτελεί, μαζί με το “όχι στο ευρωομόλογο” τους άξονες της ευρωπαϊκής πολιτικής του προεκλογικού μανιφέστου των Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών, ενόψει των γερμανικών εκλογών της 22ας Σεπτεμβρίου.
Ήδη από την περασμένη εβδομάδα η Γερμανία και η Ολλανδία είχαν διαμηνύσει ότι αντιτίθενται στο προγραμματισμένο για την Τετάρτη άνοιγμα του 22ου κεφαλαίου των ευρωτουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε διακυβερνητική διάσκεψη – και την Δευτέρα προστέθηκε με τον πιο ηχηρό τρόπο στους αντιδρώντες και η Αυστρία, της οποίας ο υπουργός Εξωτερικών και αντικαγκελάριος Michael Spindelegger δήλωσε: “αναμένουμε σήματα ότι η Άγκυρα σκοπεύει να αναγνωρίσει στον τουρκικό λαό τα δικαιώματά του... Πρέπει να υπάρξει κάποια κίνηση από τουρκικής πλευράς προτού ανοίξουμε νέο ενταξιακό κεφάλαιο”. Η Αυστρία φέρεται να προτείνει μιαν ορισμένη "περίοδο απόψυξης" των σχέσεων με την Τουρκία.
Στην απέναντι πλευρά, η Βρετανία, η Ιταλία, η Σουηδία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Πολωνία επιμένουν ότι η τουρκική ενταξιακή προοπτική δεν πρέπει να εκτροχιασθεί. Μάλιστα ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών Carl Bild συνέδεσε ευθέως τις όποιες αντιρρήσεις με τη γερμανική προεκλογική περίοδο, λέγοντας: “Δεν ασκούμε πολιτική για την επόμενη μέρα ή εβδομάδα αλλά για τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες. Δεν μπορούμε να αλλάζουμε τη στρατηγική μόνο και μόνο επειδή υπάρχει νευρικότητα στη μία ή στην άλλη γωνιά. Η διεύρυνση αποτελεί την πιο σημαντική πολιτική της Ε.Ε. για την εξασφάλιση της ειρήνης σε όλη την ήπειρο: δεν μπορεί να πέφτει θύμα βραχυπρόθεσμων ιδιοτροπιών”.
Ωστόσο, η συνάντηση του Συμβουλίου Μονίμων Αντιπροσώπων των “27” (Coreper) τη Δευτέρα δεν μπόρεσε να καταλήξει σε αποτέλεσμα, και ας επαναλήφθηκε το βράδυ της ίδιας ημέρας, ενώ η συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων την Τρίτη στο Λουξεμβούργο συγκαλείται χωρίς ακόμη να είναι γνωστό αν θα πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη διακυβερνητική διάσκεψη με την Τουρκία την επομένη.
Στις συμβιβαστικές φόρμουλες που προτείνονται προβλέπεται το άνοιγμα του 22ου κεφαλαίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων χωρίς την παρουσία υπουργών (όπως είχε συμβεί αρκετές φορές στην περίπτωση της Κροατίας), ενώ η γερμανική πλευρά φέρεται να επιθυμεί την μετάθεση του ανοίγματός του για τον Οκτώβριο οπότε η Κομισιόν θα έχει εκδώσει την επόμενη έκθεση προόδου για την Τουρκία (Γερμανικές διπλωματικές πηγές αρνούνται ότι η φόρμουλα αυτή επελέγη με βάση το εκλογικό ημερολόγιο της Γερμανίας...).
Μιλώντας στο Τουρκο-γερμανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στο Βερολίνο η καγκελάριος Angela Merkel τόνισε ότι η σεβασμός του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας (για τα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη) αποτελεί πάντα το κυριότερο εμπόδιο, ενώ παρότρυνε την Τουρκία να αντιμετωπίσει τις διαδηλώσεις ως στοιχείο πλούτου και όχι ως απειλή.Από την πλευρά του ο Φιελελεύθερος υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Guido Westerwelle τηρεί περισσότερο διαλλακτική στάση και είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του Ahmet Davutoglu (μετά και την κατ΄ιδίαν συνάντησή τους στις 22 Ιουνίου στο Κατάρ) σε αναζήτηση της κατάλληλης φόρμουλας.
Την ίδια στιγμή ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Egemen Bagis προγραμματίζει συνάντηση με τους πρεσβευτές των “27” στην Άγκυρα, προκειμένου να τους ενημερώσει για τους χειρισμούς των τουρκικών αρχών στην υπόθεση του Πάρκου Gezi, ενώ παράλληλα διαμηνύει από στηλών της Sueddeutsche Zeitung ότι αν το άνοιγμα του 22ου κεφαλαίου μπλοκαριστεί, η χώρα του έχει “και άλλες επιλογές”...
Η λογική του “αυτόματου πιλότου” που διέπει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις (και προεξοφλεί μακροπρόθεσμα την αίσια ολοκλήρωσή τους) στην περίπτωση της Τουρκίας συναντά προφανές αδιέξοδο και στους κόλπους των “27” επικρατεί διχασμός ως προς το ορθό μήνυμα που θα πρέπει να δοθεί στην Άγκυρα ακριβώς στην παρούσα ευαίσθητη συγκυρία.
Πρέπει η πόρτα να μείνει κλειστή έως ότου η κυβέρνησης της γειτονικής χώρας να δώσει διαφορετικά βήματα γραφής ή πρέπει αντίθετα (όπως ζητά το ίδιο το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης) η ευρωπαϊκή προοπτική να διατηρηθεί ως ενθαρρυντικό σήμα προς τις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις της Τουρκίας;
Η συνωμοσιολογική ρητορική του Tayyip Erdogan περί της διαπλοκής “εσωτερικών” και “εξωτερικών υπονομευτών” της προόδου της χώρας του ασφαλώς δεν βοηθά, ούτε και λεονταρισμοί έναντι του Βερολίνου ειδικότερα. Όμως γεγονός παραμένει ότι ανεξαρτήτως των όσων έχουν συμβεί τον τελευταίο μήνα στην Τουρκία, η γερμανική κεντροδεξιά ουδέποτε έκρυψε την απροθυμία της να υποδεχθεί την χώρα του Erdogan ως πλήρες μέλος της Ε.Έ. Το “όχι στην Τουρκία” αποτελεί, μαζί με το “όχι στο ευρωομόλογο” τους άξονες της ευρωπαϊκής πολιτικής του προεκλογικού μανιφέστου των Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών, ενόψει των γερμανικών εκλογών της 22ας Σεπτεμβρίου.
Ήδη από την περασμένη εβδομάδα η Γερμανία και η Ολλανδία είχαν διαμηνύσει ότι αντιτίθενται στο προγραμματισμένο για την Τετάρτη άνοιγμα του 22ου κεφαλαίου των ευρωτουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε διακυβερνητική διάσκεψη – και την Δευτέρα προστέθηκε με τον πιο ηχηρό τρόπο στους αντιδρώντες και η Αυστρία, της οποίας ο υπουργός Εξωτερικών και αντικαγκελάριος Michael Spindelegger δήλωσε: “αναμένουμε σήματα ότι η Άγκυρα σκοπεύει να αναγνωρίσει στον τουρκικό λαό τα δικαιώματά του... Πρέπει να υπάρξει κάποια κίνηση από τουρκικής πλευράς προτού ανοίξουμε νέο ενταξιακό κεφάλαιο”. Η Αυστρία φέρεται να προτείνει μιαν ορισμένη "περίοδο απόψυξης" των σχέσεων με την Τουρκία.
Στην απέναντι πλευρά, η Βρετανία, η Ιταλία, η Σουηδία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Πολωνία επιμένουν ότι η τουρκική ενταξιακή προοπτική δεν πρέπει να εκτροχιασθεί. Μάλιστα ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών Carl Bild συνέδεσε ευθέως τις όποιες αντιρρήσεις με τη γερμανική προεκλογική περίοδο, λέγοντας: “Δεν ασκούμε πολιτική για την επόμενη μέρα ή εβδομάδα αλλά για τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες. Δεν μπορούμε να αλλάζουμε τη στρατηγική μόνο και μόνο επειδή υπάρχει νευρικότητα στη μία ή στην άλλη γωνιά. Η διεύρυνση αποτελεί την πιο σημαντική πολιτική της Ε.Ε. για την εξασφάλιση της ειρήνης σε όλη την ήπειρο: δεν μπορεί να πέφτει θύμα βραχυπρόθεσμων ιδιοτροπιών”.
Ωστόσο, η συνάντηση του Συμβουλίου Μονίμων Αντιπροσώπων των “27” (Coreper) τη Δευτέρα δεν μπόρεσε να καταλήξει σε αποτέλεσμα, και ας επαναλήφθηκε το βράδυ της ίδιας ημέρας, ενώ η συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων την Τρίτη στο Λουξεμβούργο συγκαλείται χωρίς ακόμη να είναι γνωστό αν θα πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη διακυβερνητική διάσκεψη με την Τουρκία την επομένη.
Στις συμβιβαστικές φόρμουλες που προτείνονται προβλέπεται το άνοιγμα του 22ου κεφαλαίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων χωρίς την παρουσία υπουργών (όπως είχε συμβεί αρκετές φορές στην περίπτωση της Κροατίας), ενώ η γερμανική πλευρά φέρεται να επιθυμεί την μετάθεση του ανοίγματός του για τον Οκτώβριο οπότε η Κομισιόν θα έχει εκδώσει την επόμενη έκθεση προόδου για την Τουρκία (Γερμανικές διπλωματικές πηγές αρνούνται ότι η φόρμουλα αυτή επελέγη με βάση το εκλογικό ημερολόγιο της Γερμανίας...).
Μιλώντας στο Τουρκο-γερμανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στο Βερολίνο η καγκελάριος Angela Merkel τόνισε ότι η σεβασμός του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας (για τα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη) αποτελεί πάντα το κυριότερο εμπόδιο, ενώ παρότρυνε την Τουρκία να αντιμετωπίσει τις διαδηλώσεις ως στοιχείο πλούτου και όχι ως απειλή.Από την πλευρά του ο Φιελελεύθερος υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Guido Westerwelle τηρεί περισσότερο διαλλακτική στάση και είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του Ahmet Davutoglu (μετά και την κατ΄ιδίαν συνάντησή τους στις 22 Ιουνίου στο Κατάρ) σε αναζήτηση της κατάλληλης φόρμουλας.
Την ίδια στιγμή ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Egemen Bagis προγραμματίζει συνάντηση με τους πρεσβευτές των “27” στην Άγκυρα, προκειμένου να τους ενημερώσει για τους χειρισμούς των τουρκικών αρχών στην υπόθεση του Πάρκου Gezi, ενώ παράλληλα διαμηνύει από στηλών της Sueddeutsche Zeitung ότι αν το άνοιγμα του 22ου κεφαλαίου μπλοκαριστεί, η χώρα του έχει “και άλλες επιλογές”...
Πηγή:www.capital.gr
