Ολοι εντός και εκτός Τουρκίας αιφνιδιάσθηκαν από την τροπή που πήρε η
διαμαρτυρία για την παρέμβαση στο Πάρκο Γεντί στην πλατεία Ταξίμ της
Κωνσταντινούπολης. Εκεί που ο Ερντογάν φάνταζε ανενόχλητος και
ανεξέλεγκτος κυρίαρχος του παιχνιδιού, αντιμετωπίζει σήμερα τη
μεγαλύτερη αμφισβήτηση από την εποχή της πρώτης εκλογικής του νίκης τον
Νοέμβριο του 2002.Τέλη Απριλίου του 1968 όλα έμοιαζαν ήσυχα για τον στρατηγό Ντε Γκολ Πρόεδρο της Γαλλίας και για τον πρωθυπουργό Πομπιντού. Ο στρατηγός είχε τερματίσει τον αποικιακό πόλεμο στην Αλγερία το 1962, είχε θεσπίσει πανίσχυρη Προεδρία με απευθείας εκλογή προέδρου από τον λαό και τέλος το 1966 είχε αποσύρει τη Γαλλία από το Στρατιωτικό Σκέλος του ΝΑΤΟ στο πλαίσιο μιας πολιτικής ίσων αποστάσεων από τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ. Μέσα σε αυτό το κλίμα η έγκυρη εφημερίδα Μοντ δημοσίευσε σε τέσσερις συνέχειες τον Απρίλιο του 1968 ανάλυση με τον Τίτλο «Η Γαλλία βαριέται».
Λίγες ημέρες μετά οι εξεγερμένοι φοιτητές αλλά και ένα δυναμικό τμήμα της μεσαίας τάξης διαμήνυαν στον Στρατηγό ότι το έργο του είχε ολοκληρωθεί και δεν του έμενε παρά να φύγει. Ο Ντε Γκολ πέρασε στην πολιτική αντεπίθεση, η Κεντροδεξία κέρδισε τις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε, αλλά σε ένα χρόνο υποχρεώθηκε σε παραίτηση.
Παρόμοιο σκηνικό με τη Γαλλία του 1968 και την Τουρκία του 2013 υπάρχει στην Ρωσία του Πούτιν, όπου μια μόλις σταθεροποιημένη μεσαία τάξη δεν πρόκειται να επιτρέψει στον ένοικο του Κρεμλίνου να εξαντλήσει ανενόχλητος την εξαετή του θητεία το 2018 και πολύ περισσότερο να επανεκλεγεί για δεύτερη εξαετία.
Ο Πούτιν τερμάτισε την κλεπτοκρατία και διέλυσε τους ολιγάρχες του Γέλτσιν, κατέστειλε τα αποσχιστικά κινήματα και έθεσε υπό έλεγχο την πρώην ΕΣΣΔ και στα μάτια ενός τμήματος της κοινωνίας δεν έχει άλλη χρησιμότητα.
Η Τουρκία του 2013 δεν είναι ούτε η Γαλλία του Ντε Γκολ, ούτε η Ρωσία του Πούτιν, καθώς η εν εξελίξει κρίση έχει το δικό της στίγμα: Μόνο κοινό σημείο είναι η σιωπηρή δυσαρέσκεια - αποξένωση και στη συνέχεια εξέγερση της νεολαίας των αστικών κέντρων και ενός δυναμικού τμήματος της μεσαίας τάξης που εκτιμά ότι με τη συντριπτική ήττα της στρατιωτικής ηγεσίας και του βαθέος κράτους τελείωσε η όποια χρησιμότητα του Ερντογάν.
Η πραγματικότητα είναι διαφορετική: Στην Τουρκία κατεδαφίσθηκε το παλιό καθεστώς και παραμένει ανοικτή πρόκληση το νέο θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο με την κοινοβουλευτική αντιπολίτευση να παίζει απλά και μόνο ένα παιχνίδι καθυστέρησης.Την ίδια στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη με άγνωστη πλέον κατάληξη η εφαρμογή της συμφωνίας Ερντογάν-Οτσαλάν για πολιτική επίλυση του Κουρδικού, μις δυναμική που είναι σε σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, αλλά και με τις εξελίξεις στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή.
Τα παραπάνω που εκ πρώτης όψεως φωτίζουν το έργο του Ερντογάν ως ανολοκλήρωτο, είναι από ό,τι φαίνεται και το πολιτικό του πλεονέκτημα για να αντεπιτεθεί: Η Τουρκία του 2013 σε αντίθεση με την Ρωσία του Γέλτσιν και τη Γαλλία του Ντε Γκολ αναζητά ακόμη τις νέες καθεστωτικές ισορροπίες στο εσωτερικό αλλά και μια θέση στους συσχετισμούς που θα διαμορφωθούν στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή όταν κοπάσει η αναταραχή που ξεκίνησε ως Αραβική Ανοιξη, ως κίνημα εκδημοκρατισμού, και κατέληξε στη Συρία με βαρύνουσα συνευθύνη των Ερντογάν-Νταβούτογλου ως θρησκευτικός κοινοτικός πόλεμος από την μια μεριά των Σουνιτών και όλων των άλλων κοινοτήτων -Αλαουιτών, Σιιτών, Δρούζων, Κούρδων και Χριστιανών από την άλλη.
Κοινό σημείο
Η Τουρκία του 2013 δεν είναι ούτε η Γαλλία του Ντε Γκολ, ούτε η Ρωσία του Πούτιν, καθώς η εν εξελίξει κρίση έχει το δικό της στίγμα: Μόνο κοινό σημείο είναι η σιωπηρή δυσαρέσκεια - αποξένωση και στη συνέχεια εξέγερση της νεολαίας των αστικών κέντρων και ενός δυναμικού τμήματος της μεσαίας τάξης.
Kapopoulos@pegasus.gr-Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
