Συνέντευξη στον Αποστολη Φωτιαδη
Μισή ώρα πριν από τη συνάντηση της «Κ» με τον πρωθυπουργό της Σερβίας Ιβιτσα Ντάτσιτς για μια συζήτηση σχετικά με τη συμφωνία Βελιγραδίου και Πρίστινας για το Κόσοβο, εκπρόσωποι των Σέρβων από το βόρειο Κόσοβο ολοκλήρωναν την πρώτη συνάντησή τους με την κυβέρνηση στο Βελιγράδι διαφωνώντας με το σχέδιο. Εφυγαν δηλώνοντας ότι δεν θα το στηρίξουν, αφού «μοιάζει σαν να το έγραψε ο Θάτσι». Το σχέδιο προβλέπει δημιουργία ένωσης των σερβικών κοινοτήτων στον Βορρά με αυξημένη αυτονομία και ρυθμίζει πολύπλοκα διοικητικά θέματα μεταξύ Αλβανών και Σέρβων στην περιοχή.
– Οι Σέρβοι του Κoσόβου δεν συμφωνούν με το σχέδιο, γιατί;
– Διότι το πλάνο προβλέπει μετατροπή των δομών των Σέρβων στο Κόσοβο (γνωστές και ως παράλληλες δομές) σε δομές της Σερβικής Ενωσης του Κοσόβου. Δεν μπορούν να δεχτούν ότι η Σερβία, στην κατάσταση που είναι, πρέπει να αποδεχθεί λύσεις που της παρουσιάζονται. Εγώ και ο πρόεδρος Νίκολιτς έχουμε προτείνει μία φόρμουλα με την οποία η θέση της Σερβίας για το Κόσοβο δεν αλλάζει. Οι θεσμικές αλλαγές που εισάγονται θα είναι προσωρινές έως την επίλυση του ζητήματος του καθεστώτος. Ημασταν έτοιμοι να κουβεντιάσουμε γι’ αυτό, αλλά η Πρίστινα δεν ήταν, πιστεύουν ότι είναι ένα θέμα που έχει επιλυθεί.
– Υπάρχει όμως μια αποδοχή του Κοσόβου ως νομικής οντότητας σε αυτή την περίπτωση; Προοίμιο μιας αναγνώρισής του;
– Η Σερβία δεν θα αναγνωρίσει το Κόσοβο. Αντίθετα, δεν δεχτήκαμε το αίτημά τους να μην εμποδίσει η Σερβία την ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς, ιδίως τον ΟΗΕ και τον ΟΑΣΕ, ακριβώς επειδή αυτές είναι ιδιότητες που μπορεί να έχει μόνο ένα ανεξάρτητο κράτος.
– Υπάρχουν συμφέροντα στο βόρειο Κόσοβο, που θα προσπαθούσαν να αντισταθούν στις αλλαγές;
– Οι Σέρβοι στο βόρειο Κόσοβο δεν έχουν να φοβούνται κάτι από αυτή τη συμφωνία. Οσα δικαιώματα είχαν ως πολίτες της Σερβίας παραμένουν σε ισχύ. Ωστόσο, υπάρχει ένα τμήμα του πληθυσμού και οργανωμένων δικτύων που έχουν δικά τους συμφέροντα, οικονομικού χαρακτήρα, και επηρεάζονται από ζητήματα που άπτονται του καθεστώτος της περιοχής και δημιουργούνται από τα κενά στο κράτος δικαίου.
– Θα μπορέσει ο Χασίμ Θάτσι να εφαρμόσει το σχέδιο;
– Σε καμιά πλευρά το σχέδιο δεν θα υποστηριχθεί από τους ακραίους. Οσον αφορά στην εφαρμογή, φοβάμαι πως οι σοβαρότερες αντιδράσεις θα προέλθουν από τους Σέρβους στον Βορρά και όχι από τους Αλβανούς.
– Ωστόσο, ο Θάτσι θα μείνει στην εξουσία για κάποιο καιρό ακόμη και έπειτα ακολουθούν μάλλον λιγότερο ρεαλιστές πολιτικοί.
– Οποιοσδήποτε πλησιάζει την εξουσία θα γίνει πιο ρεαλιστής. Γενικά, δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποια μελλοντική κυβέρνηση στο Βελιγράδι ή στην Πρίστινα που θα ανέτρεπε αυτά που συμφωνήσαμε.
– Με τη συμφωνία αυτή η Σερβία είναι ένα βήμα πιο κοντά στην Ευρώπη;
– Για πρώτη φορά υπήρχε πραγματική κατανόηση της ουσίας των αιτημάτων μας από την Κάθριν Αστον (σ.σ.: υπεύθυνη της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική). Αυτά δεν αφορούν το ποιος λέει ότι έχει τα εδάφη, αλλά το να μην μπορεί ο στρατός του Κοσόβου να εισέλθει σε περιοχές του Βορρά. Και εφόσον εκεί οι Σέρβοι είναι απόλυτη πλειοψηφία, να πλειοψηφούν και στις δικαστικές και αστυνομικές δομές. Εκτιμώ πολύ όσα έκανε η Αστον, ωστόσο η Σερβία θα χρειαστεί πολλή δουλειά ακόμη για να βρει εταίρους και συμμάχους στη Δύση.
– Θα πάρετε ημερομηνία ενταξιακών διαπραγματεύσεων το καλοκαίρι;
– Το περιμένουμε. Είναι κάτι που μου υποσχέθηκε η Κάθριν Αστον ότι θα ακολουθήσει. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η ημερομηνία είναι συνδεδεμένη με την εκκίνηση της εφαρμογής του σχεδίου. Αυτή η συμφωνία δεν έχει αξία εάν παραμείνει στα χαρτιά, και οι Σέρβοι στο βόρειο Κόσοβο θα πρέπει να καταλάβουν ότι το μέλλον των υπόλοιπων Σέρβων εξαρτάται από αυτούς.
