Του Κώστα Ράπτη
Αντιδρώντας στις αλλεπάλληλες επιθέσεις, με τουλάχιστον 12 νεκρούς, που σημειώθηκαν μέσα σε ένα 24ωρο στην ανατολική Τουρκία
και αποδίδονται στο ΡΚΚ, ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdoğan υποστήριξε
ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους, του PKK και
της "τρομοκρατικής οργάνωσης των Γκιουλενιστών” - έφτασε μάλιστα μέχρι
του σημείου να πει ότι όλοι αυτοί οι αντίπαλοι του τουρκικού κράτους
"δρουν από κοινού”.
Πρόκειται βέβαια για άλλη μία προσπάθεια
να ξαναγραφτεί η ιστορία, όπως συμβαίνει στη γείτονα μετά το
αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου: για τον απλούστατο λόγο ότι το
κουρδικό στοιχείο και οι τζιχαντιστές αποτελούν θανάσιμους αντιπάλους,
ενώ και το δίκτυο του ιεροκήρυκα Fethullah Gülen κάθε άλλο παρά θετικά
αντιμετώπισε τα "κουρδικά ανοίγματα” της κυβέρνησης του ίδιου
του Erdoğan στο πρόσφατο παρελθόν.
Στους τζιχαντιστές αποδίδεται άλλωστε η
ευθύνη τόσο για την επίθεση με 33 νεκρούς εναντίον αριστερών ακτιβιστών
στο Σουρούτς της συροτουρκικής μεθορίου τον Ιούλιο 2015, που έδωσε το
έναυσμα για την αναζωπύρωση της ένοπλης αντιπαράθεσης με το ΡΚΚ, όσο και
η επίθεση με 102 νεκρούς τον περασμένο Οκτώβριο στην Άγκυρα, εναντίον
συλλαλητηρίου υπέρ της ειρηνικής επίλυσης του κουρδικού ζητήματος το
οποίο είχαν συγκαλέσει συνδικάτα. Είχε προηγηθεί τον Ιούνιο η διπλή
επίθεση με τρεις νεκρούς στην προεκλογική συγκέντρωση του φιλοκουρδικού
αριστερού κόμματος HDP στο Ντιγιάρμπακιρ.
Τα γιουχαΐσματα κατά την ενός λεπτού
σιγή στη μνήμη των θυμάτων της επίθεσης της Άγκυρας πριν από την έναρξη
αγώνα της Εθνικής Ομάδας Ποδοσφαίρου της Τουρκίας
στο Ικόνιο ή ο βανδαλισμός του μνημείου που στήθηκε στον τόπο της
σφαγής μαρτυρούν τις συμπάθειες αξιοσημείωτου τμήματος του "λαού του
Tayyip Erdoğan”. Όσο για τις συνάφειες του τουρκικού κρατικού μηχανισμού
με τους τζιχαντιστές πολλά είναι αυτά που έχουν αποκαλυφθεί τα
τελευταία δύο χρόνια όχι μόνο από τις διαρροές που αποδίδονται σε
γκιουλενιστές δημόσιους λειτουργούς αλλά και από το ρωσικό Γενικό
Επιτελείο κατά την κορύφωση της έντασης μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας τον
περασμένο χειμώνα.
Αλλά προφανώς το ξαναγράψιμο της
ιστορίας δίνει αληθοφάνεια στην τωρινή στροφή της τουρκικής πολιτικής,
καθώς η Άγκυρα ετοιμάζεται να εγκαταλείψει τους προστατευόμενούς της
στον συριακό εμφύλιο πόλεμο, κρίνοντας πλέον ως σημαντικότερη
προτεραιότητα την διαφύλαξη της δικής της ακεραιότητας απέναντι στην
"κουρδική απειλή” και αξιολογώντας ως αποτυχημένη την εμπλοκή της στην
επιχείριση "αλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό, που ενθαρρύνθηκε αλλά δεν
προωθήθηκε μέχρι τέλους από τους Δυτικούς συμμάχους.
Καθόλου τυχαία, η πρόσφατη αναθέρμανση
των σχέσεων της Άγκυρας με τη Μόσχα και την Τεχεράνη, που ανοίγει τον
δρόμο για τη σύμπηξη ενός μετώπου όσων επενδύουν στην εδαφική
ακεραιότητα της Συρίας, συμπίπτει με μια πρωτοφανή εξέλιξη: την εμπλοκή,
για πρώτη φορά αφότου ξέσπασε η συριακή κρίση το 2011, των συριακών
κυβερνητικών στρατευμάτων και μάλιστα της αεροπορίας στις συγκρούσεις
των τελευταίων 24ώρων μεταξύ αντίπαλων κουρδικών οργανώσεων στην
Χάσσακα. Οι συγκρούσεις στην κουρδοκρατούμενη αυτή πόλη της
βορειοανατολικής Συρίας με τον μικτό πληθυσμό έχουν στοιχίσει τη ζωή σε 7
αμάχους και 9 αντιμαχόμενους ενώ οι αεροπορικές επιδρομές αποτελούν,
σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο,
ένα "μήνυμα στους Κούρδους (προφανώς της συνεργαζόμενης με τις ΗΠΑ
οργάνωσης PYD, συριακού κλάδου του ΡΚΚ) για να σταματήσουν να προβάλλουν
αξιώσεις που πλήττουν την συριακή εθνική κυριαρχία”.
Όσο για το δίκτυο του Gülen, η
πιθανότητα σύμπραξής του με το ΡΚΚ ανάγεται στη σφαίρα της επιστημονικής
φαντασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι για περίπου έναν μήνα μετά το
αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου το ΡΚΚ σχεδόν διέκοψε τις
επιθέσεις, αφήνοντας την κυβέρνηση απερίσπαστη στην εξάρθρωση των
γκιουλενικών δικτύων στον στρατό και τηρώντας στάση αναμονής, με το νου
στραμμένο στην τύχη του κρατούμενου ηγέτη του Abdullah Öcalan και την
(δαιψευσθείσα) πιθανότητα μιας νέας πολιτικής διαδικασίας.
Από την άλλη, το "τουρκοποιημένο Ισλάμ”
που προωθεί ο Gülen αντιμετώπιζε πάντοτε με καχυποψία την ανάδυση της
κουρδικής εθνικής ταυτότητας, εξού και μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες
του ήταν τα "προγράμματα φιλοξενίας” οικογενειών Κούρδων από ευσεβείς
τουρκικές οικογένειες στα δυτικά της χώρας. Η δε διαδικασία διαλόγου με
τον Abdullah Öcalan που εγκαινίασε η κυβέρνηση Erdoğan το 2009 ήταν ένας
από τους λόγους της αποστασιοποίησης των γκιουλενιστών από τους μέχρι
τότε συμμάχους τους. Μάλιστα πολλοί φθάνουν να αποδίδουν στο "παράλληλο
κράτος” του Gülen κινήσεις που επανειλημμένα απείλησαν την ευόδωση της
ειρηνευτικής διαδικασίας, όπως οι μαζικές συλλήψεις του 2009 και 2012
στελεχών της μετωπικής "Ένωσης Κουρδικών Κοινοτήτων”.
