Του Κώστα Ράπτη- Ριάντ, Λονδίνο, Ανόβερο. Η κυριότερη
"αποχαιρετιστήρια” περιοδεία του ως προέδρου των ΗΠΑ, η οποία ξεκίνησε
την Τετάρτη και θα διαρκέσει έξι ημέρες, οδηγεί τον Barack Obama, διόλου
τυχαία, στις δύο περιοχές του κόσμου που αποτέλεσαν πυλώνες της
μεταπολεμικής αμερικανοκεντρικής τάξης πραγμάτων: την Μέση Ανατολή και
την Ευρώπη.
Πρόκειται για μία προσπάθεια του ενοίκου
του Λευκού Οίκου να σφραγίσει την προεδρική κληρονομιά του στον τομέα
της διεθνούς πολιτικής, τακτοποιώντας εκκρεμότητες και επιδιορθώνοντας
"ζημίες” που έχουν συσσωρευθεί το τελευταίο διάστημα.
Ο απολογισμός της οκταετίας δεν είναι
λαμπρός, αφού η μεν Ευρώπη (ο χώρος που τον αποθέωνε με μαζική
συγκέντρωση στην Πύλη του Βραδεμβούργου τo 2008, ενώ ακόμη ο Barack
Obama διεκδικούσε την προεδρία και τον τίμησε με ένα Νόμπελ Ειρήνης
προτού συμπληρώσει ένα έτος στην εξουσία) γνωρίζει πρωτοφανείς
κλυδωνισμούς, ενώ η Μέση Ανατολή σπαράσσεται από πολεμικές συγκρούσεις
και βλέπει το φαινόμενο του Ισλαμικού Κράτους να καταλύει σύνορα με
ηλικία ενός αιώνα.
Πολύ χαρακτηριστικά, κύριος σκοπός του
Αμερικανού προέδρου στο λονδρέζικο σκέλος της περιοδείας του θα είναι το
να παρέμβει ενόψει του βρετανικού δημοψηφίσματος, υπενθυμίζοντας την
διαχρονική αμερικανική υποστήριξη στο σχέδιο της Ε.Ε. και στην συμμετοχή
της Βρετανίας σε αυτό, ενώ στο Ριάντ επιχειρεί να διαλύσει κατά το
δυνατόν την καχυποψία με την οποία τον περιβάλλει ο Οίκος των Σαούντ,
μετά την πτώση του Hosni Mubarak στην Αίγυπτο, την υποχώρηση της
Ουάσιγκτον από την προοπτική "αλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό και,
κυρίως, την υπογραφή της διεθνούς συμφωνίας με το Ιράν για το πυρηνικό
του πρόγραμμα.
Αρκεί κανείς να παρατηρήσει, ότι η
επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ "προετοιμάστηκε” με την αναζωπύρωση της
συζήτησης για την δημοσιοποίηση των διαβόητων "28 σελίδων” από το
πόρισμα του Κογκρέσου για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, που
παραμένουν απόρρητες (και εκτιμάται ότι κάνουν λόγο για ανοχή ή εμπλοκή
σαουδαράβων αξιωματούχων και χρηματοδοτών στην προετοιμασία των
τρομοκρατικών ενεργειών), με την κατάθεση νομοσχεδίου (το οποίο κατόπιν
μπλοκαρίσθηκε από τον ίδιο τον εισηγητή του!) που θα επέτρεπε σε
οικογένειες θυμάτων να κινηθούν δικαστικά κατά του Ριάντ για τη
διεκδίκηση αποζημιώσεων, αλλά και από τις υπόγειες απειλές του
πετρελαιοπαραγωγού βασιλείου να αποσύρει τα κεφάλαιά του από τις
αμερικανικές αγορές. Επιπλέον, την ημέρα της αναχώρησης του Obama για τη
Μέση Ανατολή, ο επικεφαλής του State Department, John Kerry είχε μία
παραγωγική συνάντηση με τον Ιρανό ομόλογό του Mohammad Javad Zarif.
Ο ίδιος ο Obama, σε πρόσφατη
συνέντευξη-ποταμό στο περιοδικό Atlantic, σχετικά με τη διπλωματική
κληρονομιά του, εκφράσθηκε με ασυνήθιστα ειλικρινή γλώσσα για τους
"τζαμπατζήδες” συμμάχους, που νομίζουν ότι θα επιλύουν τις περιφερειακές
τους διαφορές με τα αμερικανικά όπλα, για την αδυναμία του Ριάντ να
εμπνευσθεί έστω μια ψυχρή "ειρήνη” με το Ιράν , για την απρονοησία των
Ευρωπαίων να πρωτοστατήσουν στην επέμβαση στη Λιβύη, εγκαταλείποντάς την
εν συνεχεία στο χάος κ.ο.κ.
Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα που θα
μεταφέρει δια ζώσης ο Αμερικανός πρόεδρος τόσο προς τους Ευρωπαίους, όσο
και προς τους Άραβες συμμάχους συνίσταται στην ανάγκη να "αναλάβουν τις
ευθύνες τους στον βαθμό που τους αντιστοιχεί”, ιδίως στα ζητήματα
ασφαλείας.
Άλλωστε, τόσο στο Ριάντ, όσο και στη
Διεθνή Έκθεση του Ανοβέρου, όπου τιμώμενη χώρα φέτος είναι οι ΗΠΑ, ο
Obama θα έχει τη δυνατότητα να παραστεί σε δύο ευρύτερες περιφερειακές
συνάξεις: την Σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του Κόλπου και την ad hoc
συνάντηση με τους Francois Hollande, David Cameron, Matteo Renzi και
βεβαίως Angela Merkel, την οποία ανακοίνωσε η καγκελαρία την Τετάρτη, σε
αντιγραφή του ραντεβού σε ίδια σύνθεση που πραγματοποιήθηκε στο
περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της G20 τον Νοέμβριο στην Αττάλεια.
Τουλάχιστον, με τους περισσότερο
"εύπλαστους” Ευρωπαίους συμμάχους, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει
περισσότερες πιθανότητες να εξασφαλίσει την ευθυγράμμισή τους: είτε αυτή
αφορά τις συζητήσεις για την υπό διαπραγμάτευση Διατλαντική Συμφωνία
ΤΤΙΡ, είτε την ανάγκη μεγαλύτερου συντονισμού των μυστικών υπηρεσιών
ενώπιον της τρομοκρατικής απειλής, όπως τονίσθηκε από πλευράς Λευκού
Οίκου, είτε την ανάγκη σταθεροποίησης της Λιβύης, που προβάλλει ως η νέα
αφετηρία προσφυγικών ροών, είτε, τέλος, τις "προκλήσεις ασφαλείας” στα
ανατολικά της Γηραιάς Ηπείρου.
Η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε η
Angela Merkel με τον Vladimir Putin σχετικά με την ουκρανική κρίση,
μένει να αποδειχθεί αν αποτελούσε απόπειρα της καγκελαρίου να αντισταθεί
σε έναν νέο γύρο επιδείνωσης των ρωσο-ευρωπαϊκών σχέσεων, προς βλάβην
των γερμανικών συμφερόντων, ή αντίθετα στη μεταβίβαση μηνυμάτων ενόψει
της πολυμερούς συνάντησης με τον Obama τη Δευτέρα.
