Στο παρελθόν οι ΗΠΑ έχουν κατηγορηθεί, και
δικαίως, για ασαφή έως ηθελημένα παραπλανητικά μηνύματα που εξώθησαν
συμμάχους σε καταστροφικές επιλογές, καθώς αυτο-υποβιβάστηκαν από
ερείσματα της Ουάσιγκτον σε κράτη-ταραξίες. Ποιος δεν θυμάται τη
συνομιλία του Σαντάμ με την πρέσβη των ΗΠΑ στη Βαγδάτη λίγο πριν από την
εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, που ερμηνεύθηκε από τον ισχυρό άνδρα της
χώρας ως «πράσινο φως»;Ποιος έχει ξεχάσει ότι
τους πρώτους μήνες της σύγκρουσης στη Γιουγκοσλαβία οι ΗΠΑ ήθελαν τη
διατήρηση της ενότητας της χώρας, έστω και ως χαλαρής συνομοσπονδίας,
μια θέση που ο Μιλόσεβιτς ερμήνευσε ως στήριξη της πολιτικής του από την
κυβέρνηση του Μπους πατρός;Σήμερα η στάση των ΗΠΑ απέναντι στον Ερντογάν βρίσκεται στον αντίποδα, επειδή η σκληρή και ωμή αποδοκιμασία των επιλογών του εντός και εκτός συνόρων είναι αναμφισβήτητη, καθώς έχει φθάσει στα όρια των διπλωματικών προσχημάτων. Το ταξίδι του Τούρκου προέδρου στην Ουάσιγκτον, για να συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής για την πυρηνική ασφάλεια, από την προετοιμασία του μέχρι τις συναντήσεις του Ερντογάν με τους Μπάιντεν και Ομπάμα, στο οποίο είχαν επενδυθεί από τουρκικής πλευράς προσδοκίες ότι θα προσέφερε έστω και την επικοινωνιακή επίφαση μιας εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ, έγινε μπούμερανγκ.
Η προετοιμασία, με τη συνάντηση Ερντογάν - Ομπάμα να είναι μετέωρη μέχρι την τελευταία στιγμή, ήταν μια σαφής επιλογή της αμερικανικής πλευράς να δείξει ότι η συνάντηση των δύο ηγετών έγινε ύστερα από φορτική επιμονή του Τούρκου προέδρου. Η ουσιαστική συνάντηση, που δεν ήταν άλλη από τις συνομιλίες Ερντογάν - Μπάιντεν, ήταν επιβεβαίωση διαφωνιών και αποκλίσεων με επίκεντρο το Κουρδικό, όπου η Τουρκία με έκδηλη νευρικότητα δεν μπορεί να διαχειρισθεί τη σαφή επιλογή της Ουάσιγκτον να στηρίξει τη δημιουργία ντε φάκτο ανεξάρτητης κουρδικής οντότητας στη Βορειοανατολική Συρία.
Τα μηνύματα δεν είναι τυχαία και δεν αναφέρονται στο παρελθόν και στη στάση των Ερντογάν - Νταβούτογλου στη σύγκρουση της Συρίας από το 2011 μέχρι και σήμερα. Η πραγματιστική κουλτούρα της αμερικανικής διπλωματίας δεν στέκεται ποτέ στο παρελθόν, ακόμη και στο πιο πρόσφατο, επικεντρώνεται πάντοτε στο παρόν και στο ορατό μέλλον. Με άλλα λόγια, στην Ουάσιγκτον φοβούνται τον Ερντογάν ως σοβαρό παράγοντα παρενόχλησης της σταθεροποίησης στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή, που προσπαθούν να προωθήσουν μαζί με τη Ρωσία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν η Αγκυρα είχε στείλει ευκρινές μήνυμα πως είναι έτοιμη να συνεργασθεί αποδεχόμενη τη νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων, οι ΗΠΑ θα βοηθούσαν. 'Η μάλλον, για να είμαστε ακριβείς, μέχρι τώρα βοηθούσαν από το ενδιαφέρον τους για επίσπευση της αναζήτησης λύσης στο Κυπριακό, τη μεσολάβηση για την αποκατάσταση των σχέσεων Ισραήλ - Τουρκίας με επίκεντρο την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, μέχρι τη στήριξη της διαμεσολάβησης της Σαουδικής Αραβίας για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις Σίσι - Ερντογάν.
Τα σκληρά μηνύματα πριν και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Ερντογάν στην Ουάσιγκτον προφανώς αποτυπώνουν τη διαπίστωση ότι ο σουλτάνος όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στα κίνητρα εξομάλυνσης που του προσφέρθηκαν, αλλά κλιμακώνει τον διπλωματικό του μικρομεγαλισμό απέναντι στην κοινή δράση ΗΠΑ - Ρωσίας στη Συρία για σταθεροποίηση της χώρας με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Μια αρνητική στάση που φωτίζει τη μοναξιά της Τουρκίας σε αντίστιξη με την αποδοχή της νέας τάξης πραγμάτων από τους δύο άλλους δυσαρεστημένους, το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
