Μέρος 3: Σύγκλιση των οικονομιών της Ευρωζώνης
Η συγκεκριμένη νομισματική πρόταση διευκολύνει τη σύγκλιση των οικονομιών, αλλά παράλληλα θα πρέπει να υπάρξουν και παράλληλες κινήσεις οι οποίες να συνοδεύουν τη νομισματική μετάβαση, προκειμένου αυτή να επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Τα ίδια ισχύουν ακόμα και για την αναγκαστική εναλλακτική της προστατευμένης μετάβασης σε ένα προσωρινό νόμισμα, με κλείδωμα ισοτιμίας, ως προάγγελο του δυαδικού €.Μέθοδοι σύγκλισης
Υπάρχουν αρκετοί συνδυασμοί τρόπων σύγκλισης των οικονομιών, οι οποίες βασίζονται στις παρακάτω μεθόδους:
Εξαγορά σημαντικού μέρους του υφιστάμενου χρέους των χωρών της Ευρωζώνης από τις αγορές.
Συμψηφισμός χρέους και απαιτήσεων μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.
Αναδιάρθρωση μέρους του υφιστάμενου χρέους μεταξύ χωρών της Ευρωζώνης, με βάση το μέγεθος του χρέους προς ΑΕΠ, με μακροπρόθεσμες περιόδους χάριτος, λήξεις και χαμηλά σταθερά επιτόκια.
Αμοιβαιοποίηση μέρους του υπόλοιπου υφιστάμενου χρέους προς τις αγορές.
Αμοιβαιοποίηση μέρους του νέου χρέους προς τις αγορές.
Κοινή φορολογική πολιτική, συμπεριλαμβανομένης και της αντιμετώπισης των φορολογικών παραδείσων.
Αντικατάσταση των εισφορών προς την Ε.Ε., με απευθείας μεταβίβαση φορολογικών εσόδων και αναπροσαρμογή των ποσοστών, με βάση την τρέχουσα, αλλά και μελλοντική φοροδοτική ικανότητα των χωρών.
Επεκτατική νομισματική πολιτική.
Σχεδιασμός αναπτυξιακών προγραμμάτων, με μεσομακροπρόθεσμο σχεδιασμό και με βάση τις πραγματικές ανάγκες κάθε οικονομίας, με διαφορετικό μοντέλο και προγράμματα αποζημίωσης στις περιπτώσεις που δεν καταστεί δυνατή η απορρόφηση ποσών και πάντα με στόχο τη σύγκλιση του επιπέδου διαβίωσης και οικονομικής ανάπτυξης των χωρών.
Ένα προτεινόμενο μοντέλο
Το προτεινόμενο μοντέλο έχει 3 άξονες: τη διαχείριση του χρέους, την διαχείριση των εσόδων και την ανάπτυξη. Η διαχείριση χρέους συνδέεται με την διαχείριση των εσόδων.
Διαχείριση χρέους και εσόδων
Στα πλαίσια της μείωσης του εξωτερικού χρέους, αλλά και της αμοιβαιοποίηση μέρους των χωρών κρατών, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν αρχικά συντονισμένα να προβούν σε υποχρεωτική πρόωρη εξαγορά μέρους του χρέους, π.χ. έως ενός ποσοστού 30% ως προς το ΑΕΠ, από τους ιδιώτες κατόχους χρέους, με νομισματοποίηση του χρέους, κατά συνέπεια πρόκειται για διαγραφή. Ένα πρόσθετο ποσοστό, π.χ. 50%, θα μπορούσε να συνεχίσει να βρίσκεται στις αγορές, σε κρατικό επίπεδο. Το υπερβάλλον χρέος του 80% ως προς το ΑΕΠ θα μπορούσε να αντικατασταθεί από ευρωομόλογα, τα οποία αντικαθιστούν τα κρατικά ομόλογα και για αυτά αναπροσαρμόζονται εν μέρει οι εισφορές στα ευρωπαϊκά ταμεία για ένα μακρύ χρονικό διάστημα, όπως επίσης και ένα μέρος των φορολογικών εσόδων θα πρέπει να διοδευθεί προς αυτή την κατεύθυνση, για αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
Τι θα σήμαινε αυτό για την Ελλάδα; Το 30% του χρέους προς ΑΕΠ διαγράφεται αυτόματα. Επειδή δεν υπάρχει παρά ελάχιστο χρέος προς τον ιδιωτικό τομέα, το ποσοστό του χρέους από 80% έως το 180% ως προς το ΑΕΠ (αυτό είναι το συνολικό χρέος ως προς το ΑΕΠ, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία), δηλαδή το 100%, αμοιβαιοποιείται.
Μέρος αυτής της ελάφρυνσης μετατρέπεται σε επαναπροσδιορισμό εισφορών για μια περίοδο 100 ετών στα ευρωπαϊκά ταμεία, με μια περίοδο χάριτος 30 ετών, όπως επίσης και σε φορολογικά έσοδα που θα διοχετεύονται σε ευρωπαϊκά ταμεία.
Με δεδομένο ότι η Ελλάδα θα είχε πλέον ένα χρέος στο 50% του ΑΕΠ, αυτό θα μπορούσε να εκδοθεί σε ομόλογα προς τον ιδιωτικό τομέα, αποπληρώνοντας τις σημερινές υποχρεώσεις προς τους θεσμικούς πιστωτές.
Νομισματοποίηση χρέους και ανακεφαλαιοποίηση ευρωπαϊκών τραπεζών
Με μια πρώτη ανάγνωση, η νομισματοποίηση του χρέους όλων των χωρών της Ευρωζώνης σε ένα ποσοστό 30% επί του ΑΕΠ θα οδηγούσε πιθανώς σε μια πρώτη αντίστοιχη υποτίμηση του νομίσματος, αν δεν υπάρξιε παρέμβαση στα συναλλαγματικά αποθέματα, καθώς ο δείκτης Μ3 της νομισματικής κυκλοφορίας θα αυξανόταν κατά αντίστοιχο ποσοστό, εφόσον ο Μ3 είναι σήμερα στα 10 τρις. € στην Ευρωζώνη και η ελάφρυνση του χρέους στα 3 τρις. €.
Θα πρέπει όμως κανείς να δει την δομή του κρατικού χρέους των χωρών της Ευρωζώνης και παράλληλα να δει πρόσφατα παραδείγματα. Στις Η.Π.Α., η ποσοσική χαλάρωση που έφθασε σε μια διετία, από το 2008 έως το 2010, στο ύψος του 1,3 τρις $, κατευθυνόμενη στη στήριξη των τραπεζών, δεν είχε ουσιαστική επίπτωση στην ισοτιμία του $ και αντίστοιχα στη Μ.Β. η ποσοτική επέκταση κατά 375 £ μετά την κρίση του 2008 δεν επηρέασε την ισοτιμία της στερλίνας.
Με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος του κρατικού χρέους χωρών της Ευρωζώνης διακρατάται από τράπεζες εντός της ευρωζώνης, οι οποίες χρήζουν σημαντικής ανακεφαλαιοποίησης ενόψει των stress tests του 2016, αλλά και από επενδυτικά κεφάλαια με επενδύσεις στην Ευρώπη, το μεγαλύτερο μέρος της νομισματικής επέκτασης θα μπορούσε να οδηγηθεί στην ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, επιτρέποντας πρόσθετες προβλέψεις σε προβληματικά δάνεια, αλλά και σε συναλλαγές επί χαρτοφυλακίων προβληματικών δανείων, με πιθανή προϋπόθεση τη συγκέντρωση του τραπεζικού τομέα στις χώρες που δεν έχουν πληγεί από μνημόνια.
Η συγκεκριμένη κίνηση θα μπορούσε να έχει ελάχιστο αντίκτυπο στην ισοτιμία του €. Αντιθέτως, η μείωση του δημόσιου χρέους, σε συνδυασμό με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την ενίσχυση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης της Ε.Κ.Τ., θα αύξανε τη ζήτηση για στοιχεία ενεργητικού αποτιμημένα σε €, με αποτέλεσμα να απαιτεί πιθανώς παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Οι πρόσθετες προβλέψεις σε προβληματικά δάνεια ασφαλώς θα διευκόλυναν τις μεταβιβάσεις δανείων σε επενδυτικά κεφάλαια. Με βάση αυτή την εξέλιξη, δίνεται η ευκαιρία εξορθολογισμού της νομοθεσίας για προστασία της πρώτης κατοικίας δανειοληπτών. Αντιμετωπίζοντας εξίσου το πρόβλημα για χαμηλού εισοδήματος και περιουσίας δανειολήπτες στεγαστικών και επαγγελματικών δανείων, με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία έως μια αντικειμενική αξία, με ενοικιαστές και δανειολήπτες δανείων με εξασφάλιση πρώτη κατοικία με υψηλότερη αντικειμενική αξία, θα έπρεπε η προστασία να δοθεί μέσω εισοδηματικής ενίσχυσης για όλους τους πληγέντες από την οικονομική κρίση. Αυτό συνεπάγεται ενίσχυση των πόρων του ταμείου κοινωνικής συνοχής σε επίπεδο Ε.Ε.
Ενιαία φορολογία
Βασικός αποσταθεροποιητικός παράγοντας στην Ε.Ε. είναι το φορολογικό arbitrage που πραγματοποιείται μεταξύ χωρών. Με στόχο τη σύγκλιση των οικονομιών των χωρών, θα πρέπει να υπάρχει σύγκλιση των φορολογικών συντελεστών, τόσο στους έμμεσους, όσο και στους άμεσους φόρους. Οι πόροι που θα προέλθουν από την αναπροσαρμογή της φορολογίας είναι σημαντικοί, καθώς μεγάλο μέρος της φορολογίας που χάνεται κάθε χρόνο θα ανακτηθεί. Κρίσιμο σημείο είναι η αντιμετώπιση των φορολογικών παραδείσων.
Προκειμένου να στηριχθεί από πλευράς εσόδων η αμοιβαιοποίηση του χρέους, αλλά και με στόχο μεγάλα κοινά έργα υποδομών, είναι αναγκαίο ένα σημαντικό μέρος από τους άμεσους φόρους να οδηγείται απευθείας στα ευρωπαϊκά ταμεία. Στη στήριξη των έργων υποδομής μπορεί να συνδράμει και ένας ειδικός πανευρωπαϊκός φόρος περιουσίας, με χαμηλό συντελεστή, αλλά υψηλή απόδοση.
Η φορολογία, με αυτό τον τρόπο, αποκτά δομή αντίστοιχη με αυτή των Η.Π.Α., με τους ομοσπονδιακούς και πολιτειακούς φόρους.
Όσον αφορά στη φορολογία επιχειρήσεων με έδρα σε κράτος μέλος της Ευρωζώνης, μέρος της φορολογίας τους θα μπορούσε να αποδίδεται στα κράτη μέλη, με βάση την γεωγραφική κατανομή του κύκλου πωλήσεών τους, ένα όπλο για να σταματήσει και από την άλλη πλευρά την φοροαποφυγή, με μεταναστεύσεις φορολογικής έδρας σε χώρες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
Αναπτυξιακό σχέδιο
Οποιοσδήποτε συνδυασμός μέτρων θα επέλυε πιθανώς προσωρινά το πρόβλημα, η κατάσταση όμως θα έτεινε στη συνέχεια προς την ίδια κατεύθυνση, ελλείψει ενός αναπτυξιακού σχεδίου, με σαφές προσδιορισμένο παραγωγικό μοντέλο.
Το αναπτυξιακό σχέδιο θα πρέπει να έχει ως μακροπρόθεσμη βάση την αντικατάσταση παραγωγικών διαδικασιών χαμηλής προστιθέμενης αξίας από άλλες υψηλότερης, καθώς και τη σταδιακή αποκατάσταση εργασίας έως του σημείου να πλησιάσει μειούμενη η ανεργία στα ποσοστά της διαρθρωτικής ανεργίας, όπως επίσης και την αποκατάσταση των εισοδημάτων, προς τόνωση της οικονομίας.
Για να πραγματοποιηθεί αυτό, πέραν των πόρων, χρειάζεται τη δημιουργία διαφορετικών δομών, με αναλυτικό μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, στενή παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και της απόδοσης των επενδύσεων σε όλους τους τομείς, υποστήριξη των επενδύσεων, καθώς και διαρκείς προσαρμογές του σχεδίου με βάση τις τεχνολογικές, αλλά και τις διεθνείς εξελίξεις. Χρειαζόμαστε, σε τοπικό επίπεδο, τη μετάβαση μιας χώρας, από χώρο διάθεσης σε χώρο σχεδιασμού, ανάπτυξης και δημιουργίας, αντλώντας πρωταρχικά από ένα υψηλού επιπέδου καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, είτε εν υπνώσει είτε σε αναγκαστική μετανάστευση.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, η παντελής ένδεια σε επίπεδο αναπτυξιακού παραγωγικού σχεδιασμού είναι εμφανής και λειτουργεί ως πρόσθετος μοχλός για την καθέλκυση της οικονομίας. Από τη μια πλευρά διαπιστώνουμε μια εμμονή στην ανάπτυξη των δύο βασικών τομέων της ελληνικής οικονομίας, της γεωργίας και του τουρισμού. Όσον αφορά στη γεωργία, με εξαίρεση τις δύο μικρές και απομονωμένες γεωγραφικά οικονομίες της Νέας Ζηλανδίας και της Ισλανδίας, η Ελλάδα υπερέχει σημαντικά έναντι των υπόλοιπων ανεπτυγμένων οικονομιών στο ποσοστό συμβολής της γεωργίας στο ΑΕΠ. Κοινώς, με πρόσθετο μάλιστα δεδομένο τις διαθέσιμες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και την μορφολογία της, είναι ουτοπικό να θεωρεί κάποιος ότι θα αυξήσει σημαντικά το ΑΕΠ της χώρας μέσα από την γεωργία.
Ο τουρισμός είναι επίσης εξαιρετικά αναπτυγμένος και αυτό που προέχει είναι τα έσοδα από τον τουρισμό να παραμένουν στην Ελλάδα. Ο τομέας που υπολείπεται η Ελλάδα σε σχέση με όλες τις αναπτυγμένες χώρες είναι ο δευτερογενής και ασφαλώς εκεί είναι το κλειδί, καθώς επενδύσεις στον δευτερογενή τομέα θα συμπαρασύρουν και αντίστοιχες στον τομέα των υπηρεσιών, με υψηλή προστιθέμενη αξία.
Αναπτύσσοντας τον δευτερογενή τομέα, στους κλάδους που αυτό είναι εκολότερα εφικτό, δημιουργούνται και οι προϋποθέσεις υποκατάστασης εισαγωγών προϊόντων υψηλότερης προστιυθέμενης αξίας από την γεωργία, αλλά αυξάνεται και ο ανά εργαζόμενο μέσος όρος συναλλάγματος από εξαγωγές.
Αυτό που προέχει είναι ένα αναλυτικό σχέδιο για την οικονομία, με συνεργασίες στο εξωτερικό, αξιοποιώντας ένα ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό επιστημονικού προσωπικού, το οποίο είτε παραμένει ανενεργό στην Ελλάδα είτε έχει οδηγηθεί σε αναγκαστική μετανάστευση.
ΕΔΗΜΕΡΙΔΑ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
