Ιερουσαλήμ. Ανταπόκριση: Πάνος ΧαρίτοςήΕίτε από το Ισλαμικό Κράτος είτε από την Αλ Κάιντα ή ακόμα κι από τις οργανώσεις των σαλαφιστών, η Ιορδανία ένιωθε πάντα να απειλείται. Σε επίπεδο ρητορικής οι προαναφερθείσες οργανώσεις δεν έκρυβαν τα σχέδια αποσταθεροποίησης που ήθελαν να θέσουν σε εφαρμογή και δαπάνησαν μεγάλο μέρος των κονδυλίων τους και του ανθρώπινου δυναμικού τους στον τομέα του προσηλυτισμού νέων μελών. Πολύ πριν το Ισλαμικό Κράτος, συγκεκριμένα στην αλληλογραφία μεταξύ του επιχειρησιακού στελέχους της Αλ Κάιντα το 2005 Αϊμάν Αλ Ζαουάχρι προς τον τότε υπαρχηγό της οργάνωσης Αμπού Μουσάμπ Αλ Ζαρκάουι, αναφέρονται τέσσερα διαφορετικά στάδια επέκτασης της οργάνωσης για τον τελικό έλεγχο της Μέσης Ανατολής.
Το τρίτο στάδιο περιελάμβανε επίθεση στις χώρες γύρω από το Ιράκ, κυρίως τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, τη Συρία και την Ιορδανία, με απώτερο σκοπό την ένταξή τους σε ένα μελλοντικό χαλιφάτο. Ήδη από το 2003, περίοδο κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ που είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, το Βασίλειο της Ιορδανίας διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στη δημιουργία υποδομών και στήριξης του αμερικανικού εγχειρήματος.
Για τον λόγο αυτό βρέθηκε στο στόχαστρο βομβιστών αυτοκτονίας, με αποτέλεσμα να ενταθούν τα μέτρα αστυνόμευσης, αλλά κυρίως να δοθεί έμφαση στον τομέα της συλλογής πληροφοριών. Τα μέτρα απέδωσαν και η ασφάλεια επανήλθε στην καθημερινότητα μιας χώρας η οποία βρίσκεται περιτριγυρισμένη από εμφύλιους πολέμους και χώρες στις οποίες το κυρίαρχο στοιχείο είναι κινήματα ή οργανώσεις με αποσταθεροποιητικό χαρακτήρα.
Οι ιορδανικές υπηρεσίες ασφαλείας
Υπάρχουν χώρες στη Μέση Ανατολή όπου κάποιοι άνθρωποι, μόνο στο άκουσμα των μυστικών υπηρεσιών των χωρών αυτών, θα σου πουν ό,τι θες να ακούσεις αρκεί να μην τους παραδώσεις στα χέρια αυτών των υπηρεσιών. Τα πρωτεία του φόβου κατέχει η Αίγυπτος. Δεν είναι τυχαίο που τα στελέχη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στα δικαστήρια της χώρας χαμογελούν στο άκουσμα της θανατικής ποινής. Όταν έχεις περάσει από τα μπουντρούμια ανάκρισης των μυστικών υπηρεσιών του Καΐρου, όλα τα υπόλοιπα μοιάζουν με λύτρωση. Η Ιορδανία μπορεί να μην βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα της εν λόγω λίστας, είναι όμως κάπου εκεί κοντά και οι ανακριτικές μέθοδοι προκαλούν τρόμο.Από την ανάληψη δράσης του Ισλαμικού Κράτους, στον εμφύλιο της Συρίας, η Ιορδανία επιχείρησε να μπλοκάρει τους όποιους διαδρόμους ανεφοδιασμού της οργάνωσης και του μετώπου είτε σε όπλα και πυρομαχικά, είτε σε ανθρώπινο δυναμικό. Σε πολύ μεγάλο βαθμό το κατάφερε και για τον λόγο αυτό προκάλεσε την οργή του ηγέτη του Χαλιφάτου, του Αλ Μπαγκντάντι, ο οποίος και προσπάθησε να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς του βασιλιά Αμπντάλα. Στα σχέδιά του περιλαμβάνονταν επιθέσεις αυτοκτονίας και καταδρομικές επιθέσεις από μικρά ένοπλα τμήματα πιστών στην οργάνωσή του, που βρίσκονταν ήδη στο ιορδανικό έδαφος. Ο σχεδιασμός παρέμεινε στα χαρτιά, αφού οι υπηρεσίες ασφαλείας κατάφεραν να συλλάβουν όσους εμπλέκονταν στα χτυπήματα.
Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων έδωσαν στους ανακριτές στοιχεία για ενεργά ή άλλα μέλη της οργάνωσης που δρούσαν στο εσωτερικό της χώρας ή στα σύνορα Συρίας και Ιράκ. Κατόπιν, και σε συνεργασία με τη CIA, η οποία διατηρεί μεγάλο δίκτυο πρακτόρων όλων των επιπέδων στην Ιορδανία, καθώς και με τις υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ, φρόντισαν να περιορίσουν δραστικά την παρουσία του Ισλαμικού Κράτους στις περιοχές πλησίον των ιορδανικών συνόρων και των υψιπέδων του Γκολάν. Σε αντίθεση με την Τουρκία, η Ιορδανία έδωσε γην και ύδωρ στον αγώνα της καταπολέμησης του Χαλιφάτου και της οργάνωσης του Αλ Μπαγκντάντι.
Αν και αποδυναμωμένο τα Ισλαμικό Κράτος στην ιορδανική επικράτεια, δεν έπαψε ούτε στιγμή να αναζητεί ευκαιρία για να δώσει στον μονάρχη μια απάντηση η οποία θα δημιουργούσε σύννεφα στη σχέση του με τους πολίτες της χώρας και θα ετύγχανε της φιλοξενίας των διεθνών πρωτοσέλιδων.
Ο Ιορδανός πιλότος ήταν ακριβώς αυτό που αναζητούσαν. Με καταγωγή από τη μεγαλύτερη και ισχυρότερη φυλή της Ιορδανίας, η οποία διατηρεί στενούς δεσμούς με το παλάτι. Οι πιέσεις που δέχθηκε ο βασιλιάς, ήταν ιδιαίτερα ισχυρές, ώστε να ενδώσει στα αιτήματα και να απελευθερώσει το μέλος της Βασιλικής Αεροπορίας. Σε αντίθεση με το λαϊκό αίσθημα, οι υπηρεσίες πληροφοριών τού είχαν εξ αρχής μεταφέρει τη βεβαιότητα πως ό,τι και να πράξει, δεν θα πετύχει την επιστροφή του πιλότου. Η ανάλυση των στοιχείων του βίντεο με την εκτέλεσή του απέδειξε πως πυρπολήθηκε λίγες ημέρες μετά τη σύλληψή του. Οι διαπραγματεύσεις ήταν παραπλανητικές και στόχο είχαν να δημιουργήσουν τριγμούς στις σχέσεις του Αμπντάλα με τη σημαντικότερη φυλή υποστηρικτών του.
Θεωρητικά, σε μια πρώτη ανάγνωση της αντίδρασης της οικογένειας του θύματος, το εγχείρημα του Ισλαμικού Κράτους απέτυχε. Μάλιστα η αίσθηση που υπάρχει, είναι πως έφερε τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, αφού πλέον η φυλή από την οποία προέρχονται έχει ορκιστεί να εκδικηθεί για τη δολοφονία του μέλους τους. Αυτό σημαίνει απλά, πως οι όποιοι δίαυλοι της ιορδανικής ερήμου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από το Ισλαμικό Κράτος πλέον έχουν σφραγιστεί.
Βομβαρδισμός των τζιχαντιστών
Η απάντηση με πολλαπλά χτυπήματα από την αεροπορία του Αμμάν, κατά στόχων του Χαλιφάτου σε Ιράκ και Συρία, τις τελευταίες τέσσερις ημέρες, είχε ως αποτέλεσμα μεγάλο αριθμό νεκρών στις τάξεις των τζιχαντιστών, ωστόσο οι επιθέσεις αυτές είχαν στόχο να πείσουν τους πολίτες της Ιορδανίας πως ουδείς βρίσκεται στο απυρόβλητο.Βεβαίως, το κύμα των αεροπορικών βομβαρδισμών δεν μπορεί να διαρκέσει επί μακρόν διότι αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τις δυνάμεις που συμμετέχουν, με ορατό το ενδεχόμενο μεγαλύτερων απωλειών στις τάξεις της μοναρχίας. Επίσης, πέρα από το κοινό αίσθημα στις τάξεις των βεδουίνων που επιθυμούν θεαματική απάντηση στο Ισλαμικό Κράτος, η πλειοψηφία των κατοίκων του Αμμάν θα ήθελαν διακριτική στάση στα τεκταινόμενα στη Συρία και το Ιράκ, ώστε να μην διαταραχθεί περισσότερο η καθημερινότητα και το αίσθημα ασφάλειας στο εσωτερικό της Ιορδανίας.
Νέα άρνηση Ερντογάν σε ΗΠΑ
Την ίδια στιγμή, περιορισμούς στη δράση κατά του Χαλιφάτου θέτει η Άγκυρα. Αν και είχε δώσει το πράσινο φως για μερική χρήση αεροπορικών βάσεων για συγκεκριμένους σκοπούς από τις αμερικανικές δυνάμεις, μόλις προ τριημέρου απαγόρευσε την έλευση των αμερικανικών αεροσκαφών V 22 Osprey, τα οποία θα συμμετείχαν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στο Ιράκ και τη Συρία. Για τις ΗΠΑ η αποστολή αυτή ήταν ιδιαίτερα σημαντική κατόπιν του συμβάντος με το ιορδανικό μαχητικό τζετ που κατέρριψαν οι τζιχαντιστές, αφού δεν υπήρχε δυνατότητα επιχείρησης διάσωσής του. Κατόπιν αυτού η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε την απόσυρσή της από τη συμμαχία καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους έως ότου αναβαθμισθεί το πλαίσιο έρευνας και διάσωσης από πλευράς Ουάσιγκτον.Η άρνηση της Τουρκίας για φιλοξενία τέτοιου τύπου αμερικανικών αεροσκαφών δημιουργεί προϋποθέσεις για μεγαλύτερη διάσπαση στις τάξεις της συμμαχίας, ενώ διευρύνει το χάσμα που έχει προκύψει στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον λόγω των επιλογών της Άγκυρας στο ζήτημα της Συρίας.
Ε.Ε. και Γερμανία ενισχύουν την καταπολέμηση του Χαλιφάτου
Στον αντίποδα όλων των παραπάνω βρίσκεται η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρηματοδοτήσει με 1 δισ. ευρώ την καταπολέμηση της εξάπλωσης του Ισλαμικού Κράτους. Από το Μόναχο το οποίο επισκέφθηκε την Παρασκευή, ο πρωθυπουργός του Ιράκ Χάιντερ Αλ Αμπάντι απέσπασε τη δέσμευση της Γερμανίδας καγκελαρίου για ενίσχυση με γερμανικά όπλα και πολεμοφόδια του ιρακινού στρατού, στο πλαίσιο της ενίσχυσης του πολέμου κατά του Χαλιφάτου. Πόλεμος ενάντια σε μια οργάνωση που έχει υπερεκτιμηθεί, έχει περιορισμένες δυνατότητες και συγκρινόμενη με την Αλ Κάιντα υστερεί σε υποδομές και οργάνωση. Αυτό στο οποίο σαφέστατα υπερτερεί είναι η θέση της στα διεθνή πρωτοσέλιδα λόγω της αγριότητας με την οποία διεκδικεί τη δημοσιότητα.Χαρίτος Πάνος
