Αναμένοντας τον Παπάγο να πεθάνει
Τον καιρό εκείνο ο στρατηγός Παπάγος ήταν βαριά άρρωστος και οι Βρετανοί τον περίμεναν να πεθάνει. Είχαν καλές πληροφορίες για την κατάστασή του από διάφορους πληροφοριοδότες τους της ελλαδικής κοινωνίας και πολιτικής ζωής. Ήλπιζαν με την αλλαγή της φρουράς στην Αθήνα η δουλειά τους να γινόταν πιο εύκολη, γι' αυτό και ο χρόνος που πραγματοποιήθηκε η Τριμερής στο Λονδίνο δεν ήταν τυχαία. Εκμεταλλεύθηκαν την κατάσταση χρησιμοποιώντας τον τότε αδύναμο Υπ. Εξωτερικών Στ. Στεφανόπουλο και πέτυχαν τον σκοπό τους.
Πληροφορίες οι Βρετανοί έπαιρναν πολλές και από τον Α. Μποδοσάκη, ο οποίος συνεργαζόταν στενά μαζί τους και πολιτικά. Μεταξύ των πολλών τέτοιων αναφορών επέλεξα δύο. Είναι ενδεικτικές για τον ρόλο ορισμένων ανθρώπων, πρωτίστως επιχειρηματιών λεφτάδων, στην περίπτωση του Π. Α. Μποδοσάκη, οι οποίοι στο προσκήνιο θέλουν να ηγούνται των Ελλήνων και να μας πουλούν άκρατο πατριωτισμό, φιλανθρωπία κ.ά., αλλά στο παρασκήνιο άλλα κάνουν εις βάρος μας.
Σε επιστολή του προς τον Υπ. Εξωτερικών στο Λονδίνο ο τότε πρέσβης της Βρετανίας στην Αθήνα Sir Charles Peake (Αύγουστος 1955) ενημέρωνε: «… Μεταφέροντας τη συζήτηση στο θέμα της υγείας του Πρωθυπουργού (Παπάγου), ο Μποδοσάκης είπε πως υπήρχε ένας λόγος για τον οποίο θα ήταν καλά αν εξαφανιζόταν. Ο Μποδοσάκης ήταν πεπεισμένος πως ενόσω ο Παπάγος παρέμενε εκεί (δηλαδή ζωντανός και να διατηρεί τη θέση του), δεν υπήρχε η ελάχιστη προοπτική να συμφωνηθεί μια λύση στο κυπριακό πρόβλημα, εφόσον ήταν σίγουρος (ο Μποδοσάκης) από πρόσφατες συνομιλίες με τον Παπάγο πως ο τελευταίος ουδέποτε θα συμφωνούσε σε μια λύση την οποία εμείς (Βρετανοί) δεχόμαστε...».
Η δεύτερη αναφορά και πάλιν από τη Βρετ. Πρεσβεία στην Αθήνα προς τον Υπ. Εξωτερικών 18 Αυγούστου 1955, με υπογραφή του αξιωματούχου της Πρεσβείας A. E. Lambert.
«... Ακόμα λίγες πληροφορίες για την πιθανή συμπεριφορά του Στεφανόπουλου κατά την Τριμερή... Ο Πρέσβης και εγώ είχαμε μια ενδιαφέρουσα συνομιλία χθες με τον Μποδοσάκη. Τα όσα λέει ο Μποδοσάκης κατά γενικολογία έχουν μεγάλη αξία. Εκτός από το ότι είναι ένα σιγανό πουλί, μπαινοβγαίνει παντού, βλέπει πολλούς και επιπρόσθετα είναι από τους λίγους ανθρώπους στην Ελλάδα που δεν προτιμούν την ΕΝΩΣΗ.
Μας είπε ότι ο Παπάγος είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ένας άνθρωπος που αργοπεθαίνει (από τον καιρό που ο Στρατάρχης Παπάγος είχε πρωτο-αρρωστήσει, ο Μποδοσάκης είχε την πιο απογοητευτική άποψη για τις ελπίδες ανάρρωσής του).
Είναι πεπεισμένος πως ο Παπάγος, τον οποίο είδε μόλις πριν λίγο, τώρα δεν παίζει κανένα ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής και στην ουσία δεν είναι ικανός να κάνει καμία δουλειά... Ο Μποδοσάκης επιβεβαίωσε ότι ο Στεφανόπουλος είναι γνήσια ανήσυχος και θέλει οι συνομιλίες να πετύχουν. Επιπλέον είναι προς το συμφέρον του (Στεφανόπουλου) να πετύχουν οι συνομιλίες, γιατί αν αποτύχουν η δική του θέση εδώ θα καταρρεύσει... Ο Μποδοσάκης πιστεύει ότι οποιαδήποτε λογική λύση που εμείς (Βρετανοί) μπορούμε να προσφέρουμε στο Λονδίνο θα γίνει δεκτή από τον Στεφανόπουλο με δική του ευθύνη... Κατά την άποψη του Μποδοσάκη, θα είναι η καλύτερη λύση και μας ικετεύει να «βοηθήσουμε» να πραγματοποιηθεί... καμία άλλη κυβέρνηση εκτός από τη σημερινή θα μπορέσει ποτέ να δεχθεί τέτοια λύση...
Ο Μποδοσάκης είδε και τον Μακάριο πολύ πρόσφατα. Μας είπε (Μποδοσάκης) πως τον εξέπληξε που ο Μακάριος είναι υπέρ της Ένωσης γιατί ήταν ολοφάνερο πως αν ποτέ πραγματοποιείτο, η Κύπρος θα καταβροχθιζόταν από την Ελλάδα και ο ίδιος, ο Μακάριος, θα έχανε την ηγετική του θέση. Ο Μποδοσάκης είπε πως παρόλο ότι ο Μακάριος δεν είχε ξεκάθαρα πει τι πιστεύει, ο ίδιος (Μποδοσάκης) ένιωσε πως ο Μακάριος δεν ήταν και τόσο ένθερμος υποστηρικτής της Ένωσης, όπως πάντοτε άφηνε να νοηθεί. Αντίθετα, πιθανό να υποστήριζε κάποιου είδους μισο-ανεξαρτησίας για την Κύπρο...».
Ο Στ. Στεφανόπουλος αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στην Τριμερή του Λονδίνου μεταξύ 27 Αυγούστου και 7 Σεπτεμβρίου 1955. Δέχθηκε τη βρετανική σκευωρία εις βάρος του Ελληνισμού της Κύπρου, την επαναφορά της Τουρκίας ως ενδιαφερόμενου μέρους στο Κυπριακό, ενώ η Τουρκία με τη Συνθήκη της Λωζάννης είχε αποσυρθεί και εγκαταλείψει κάθε δικαίωμα πάνω στην Κύπρο. Όμως το Λονδίνο χρειαζόταν την επαναφορά της για να δρομολογήσει τα διχοτομικά εκδικητικά του σχέδια εις βάρος της νήσου μας... Και σ' αυτό το απάνθρωπο σχέδιο του Λονδίνου βοήθησε, τότε, το «επίλεκτο» στρατόπεδο των λεγόμενων «μετριοπαθών» Ελλαδιτών συνεργατών των Βρετανών, πρωτοστατούντος του Μποδοσάκη...
Έτσι ξεκίνησε και το δράμα της Κύπρου, που εξελίχθηκε από τη διχοτόμηση στην τουρκο-βρετανική Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. «Όχι στον καρκίνο της ομοσπονδίας», όπως χαρακτηρίστηκε τη δεκαετία του 1990 σε αφίσα του «Αντικατοχικού Κινήματος Κύπρου».
Ταυτόχρονα με την Τριμερή ξέσπασαν και οι μυστικά προ-σχεδιασμένες, μεταξύ πρωθυπουργών Βρετανίας και Τουρκίας, αιματηρές και βάρβαρες επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη εναντίον των εκεί Ελλήνων στις 6 Σεπτεμβρίου 1955. (Στο προαναφερθέν βιβλίο μου περιλαμβάνω ειδικό κεφάλαιο για τη βρετανο-τουρκική εκείνη σκευωρία - ίσως να υπήρξα η πρώτη που έγραψα για τα γεγονότα εκείνα βάσει των αποδεσμευμένων βρετανικών εγγράφων).
ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/συγγραφέας
