Του Ted Galen Carpenter, Cato Institute
Κάποτε οι ηγέτες των ΗΠΑ είχαν κατανοήσει και αποδεχτεί το δεδομένο
πως μια μεγάλη δύναμη μπορεί να απαιτήσει την εφαρμογή ζωνών ασφαλείας
εντός της γεωγραφικής περιοχής της και της περιοχής επιρροής. Κλασικό
παράδειγμα αποτελεί το Δόγμα Μονρόε, του 1823, που εξήγγειλαν και
εφάρμοσαν οι ίδιες οι ΗΠΑ, θεωρώντας ως ζώνη επιρροή τους, ολόκληρο το
δυτικό ημισφαίριο, αν και ακόμα τότε δεν μπορούσαν, καν, να θεωρούνται
ισχυρή δύναμη.Τώρα όμως οι ΗΠΑ θεωρούν παράνομη των εφαρμογή μιας μικρότερης
έκτασης ζώνης ασφαλείας από άλλες μεγάλες δυνάμεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα
εμφανές όσον αφορά τη Ρωσία. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, επισήμως, δεν θέλουν
ούτε να ακούσουν για ζώνες ασφαλείας και άλλες «ξεπερασμένες», στο
σύγχρονο διεθνές σύστημα, πρακτικές.
Η Κοντολίσα Ράις, υπουργός Εξωτερικών επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, είχε εκφράσει τη θεώρηση αυτή το 2008, μετά τον σύντομο πόλεμο Ρωσίας – Γεωργίας. Είχε καταγγείλει τη Μόσχα για την προσπάθειά της να επιβάλει μια «αρχαϊκού τύπου ζώνη ασφαλείας», κατά μήκος των συνόρων της.
Ο νυν υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είπε τα ίδια, στον Νοέμβριο του 2013. Δήλωσε μάλιστα, μετά την ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, πως «η εποχή του Δόγματος Μονρόε τελείωσε» και πως κανείς δεν μπορεί, στον 21ο αιώνα, να συμπεριφέρεται με πρακτικές του 19ου και να εισβάλει στο έδαφος μιας γειτονικής χώρας.
Φυσικά, η στάση των ΗΠΑ είναι υποκριτική. Αντίθετα με τα όσα είπε ο Κέρι, το Δόγμα Μονρόε ζει και βασιλεύει. Οι ΗΠΑ το αξιοποίησαν για να δικαιολογήσουν τις επεμβάσεις τους στη Γρενάδα, τον Παναμά και την Αϊτή, που βρίσκονται στο δυτικό ημισφαίριο, εντός της ζώνης επιρροής τους, δηλαδή.Αν η στάση της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας φαίνεται αδιανόητη στη Δύση, οι Αμερικανοί ηγέτες οφείλουν να αναγνωρίσουν πως η Ουκρανία, έχει μεγάλη στρατηγική και οικονομική σημασία για τη Μόσχα και καμία ρωσική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ουκρανία να ενταχθεί στη δυτική γεωπολιτική ζώνη επιρροής. Οι ΗΠΑ όμως και οι δυτικοί της σύμμαχοι επιχείρησαν αυτό ακριβώς να κάνουν, υποστηρίζοντας τους διαδηλωτές της πλατείας Μαϊντάν και προκαλώντας την ανατροπή του φιλορώσου μεν, εκλεγμένου δε, προέδρου Γιανουκόβιτς.
Θα ήταν πολύ καλό να μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε, αντίστροφα, μια κατάσταση. Φανταστείτε την αντίδραση των ΗΠΑ αν η Ρωσία, ή οποιαδήποτε άλλη μεγάλη δύναμη προσπαθούσε να επεκτείνει την επιρροή της στην Καραϊβική, ή στην Κεντρική Αμερική. Έτσι και η Ρωσία, αντέδρασε στην προσπάθεια της Δύσης να επιβάλει την επιρροή της σε μια χώρα που βρίσκεται στα σύνορά της.
Οι ΗΠΑ δεν θα αντιδρούσαν αναλόγως αν η Ρωσία πρόσφερε συμμαχία στο Μεξικό ή στον Καναδά και χρησιμοποιούσε την επιρροή της για να ανατρέψει φιλοαμερικανικές κυβερνήσεις σε άλλες χώρες; Στην καλύτερη περίπτωση Αμερικανοί αξιωματούχοι θα φώναζαν ότι καταπατάται το Δόγμα Μονρόε – αυτού που υποτίθεται δεν ισχύει πια – θεωρώντας τις κινήσεις της δύναμης που θα το αποτολμούσε, εχθρικές.
Είναι παράλογο να θεωρούμε πως η Μόσχα αντιμετωπίζει τα πράγματα διαφορετικά. Η αλήθεια είναι ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους εισέβαλαν στην παραδοσιακή ρωσική ζώνη επιρροής, την οποία η Μόσχα θεωρεί ζωτικής σημασίας για την εθνική της ασφάλεια. Η ηγεσία των ΗΠΑ όφειλε να προβλέψει τις συνέπειες της συμπεριφοράς της.
Η Δύση, λοιπόν, πρέπει, άμεσα, να σταματήσει, πριν γεννηθεί ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος, καθώς μια νέα σύγκρουση μπορεί να μην παραμείνει καν ψυχρή. Ήδη, τα ρωσικά και τα ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη, καθημερινά, βρίσκονται επικίνδυνα κοντά. Οι πιθανότητες ενός σφάλματος, μιας ακούσιας έστω ενέργειας, από τη μια ή την άλλη πλευρά, είναι επικίνδυνα πολλές και δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για την πρόκληση ενός τέτοιου κινδύνου.
Η συμπεριφορά της Ρωσίας έναντι των γειτόνων της μπορεί να μην είναι η καλύτερη, αλλά είναι αυτή που περιμένει κανείς να επιδείξει μια μεγάλη δύναμη εντός της ζώνης επιρροής της. Οι ηγέτες των ΗΠΑ κατανοούσαν κάποτε αυτή την πραγματικότητα. Είναι, δυστυχώς, ατυχές και πολύ επικίνδυνο το γεγονός, ότι τώρα πια φαίνεται να την παραγνωρίζουν.
ΠΗΓΗ: Defense One, http://www.defence-point.gr
Κάποτε οι ηγέτες των ΗΠΑ είχαν κατανοήσει και αποδεχτεί το δεδομένο
πως μια μεγάλη δύναμη μπορεί να απαιτήσει την εφαρμογή ζωνών ασφαλείας
εντός της γεωγραφικής περιοχής της και της περιοχής επιρροής. Κλασικό
παράδειγμα αποτελεί το Δόγμα Μονρόε, του 1823, που εξήγγειλαν και
εφάρμοσαν οι ίδιες οι ΗΠΑ, θεωρώντας ως ζώνη επιρροή τους, ολόκληρο το
δυτικό ημισφαίριο, αν και ακόμα τότε δεν μπορούσαν, καν, να θεωρούνται
ισχυρή δύναμη.Τώρα όμως οι ΗΠΑ θεωρούν παράνομη των εφαρμογή μιας μικρότερης
έκτασης ζώνης ασφαλείας από άλλες μεγάλες δυνάμεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα
εμφανές όσον αφορά τη Ρωσία. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, επισήμως, δεν θέλουν
ούτε να ακούσουν για ζώνες ασφαλείας και άλλες «ξεπερασμένες», στο
σύγχρονο διεθνές σύστημα, πρακτικές.Η Κοντολίσα Ράις, υπουργός Εξωτερικών επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, είχε εκφράσει τη θεώρηση αυτή το 2008, μετά τον σύντομο πόλεμο Ρωσίας – Γεωργίας. Είχε καταγγείλει τη Μόσχα για την προσπάθειά της να επιβάλει μια «αρχαϊκού τύπου ζώνη ασφαλείας», κατά μήκος των συνόρων της.
Ο νυν υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είπε τα ίδια, στον Νοέμβριο του 2013. Δήλωσε μάλιστα, μετά την ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, πως «η εποχή του Δόγματος Μονρόε τελείωσε» και πως κανείς δεν μπορεί, στον 21ο αιώνα, να συμπεριφέρεται με πρακτικές του 19ου και να εισβάλει στο έδαφος μιας γειτονικής χώρας.
Φυσικά, η στάση των ΗΠΑ είναι υποκριτική. Αντίθετα με τα όσα είπε ο Κέρι, το Δόγμα Μονρόε ζει και βασιλεύει. Οι ΗΠΑ το αξιοποίησαν για να δικαιολογήσουν τις επεμβάσεις τους στη Γρενάδα, τον Παναμά και την Αϊτή, που βρίσκονται στο δυτικό ημισφαίριο, εντός της ζώνης επιρροής τους, δηλαδή.Αν η στάση της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας φαίνεται αδιανόητη στη Δύση, οι Αμερικανοί ηγέτες οφείλουν να αναγνωρίσουν πως η Ουκρανία, έχει μεγάλη στρατηγική και οικονομική σημασία για τη Μόσχα και καμία ρωσική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ουκρανία να ενταχθεί στη δυτική γεωπολιτική ζώνη επιρροής. Οι ΗΠΑ όμως και οι δυτικοί της σύμμαχοι επιχείρησαν αυτό ακριβώς να κάνουν, υποστηρίζοντας τους διαδηλωτές της πλατείας Μαϊντάν και προκαλώντας την ανατροπή του φιλορώσου μεν, εκλεγμένου δε, προέδρου Γιανουκόβιτς.
Θα ήταν πολύ καλό να μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε, αντίστροφα, μια κατάσταση. Φανταστείτε την αντίδραση των ΗΠΑ αν η Ρωσία, ή οποιαδήποτε άλλη μεγάλη δύναμη προσπαθούσε να επεκτείνει την επιρροή της στην Καραϊβική, ή στην Κεντρική Αμερική. Έτσι και η Ρωσία, αντέδρασε στην προσπάθεια της Δύσης να επιβάλει την επιρροή της σε μια χώρα που βρίσκεται στα σύνορά της.
Οι ΗΠΑ δεν θα αντιδρούσαν αναλόγως αν η Ρωσία πρόσφερε συμμαχία στο Μεξικό ή στον Καναδά και χρησιμοποιούσε την επιρροή της για να ανατρέψει φιλοαμερικανικές κυβερνήσεις σε άλλες χώρες; Στην καλύτερη περίπτωση Αμερικανοί αξιωματούχοι θα φώναζαν ότι καταπατάται το Δόγμα Μονρόε – αυτού που υποτίθεται δεν ισχύει πια – θεωρώντας τις κινήσεις της δύναμης που θα το αποτολμούσε, εχθρικές.
Είναι παράλογο να θεωρούμε πως η Μόσχα αντιμετωπίζει τα πράγματα διαφορετικά. Η αλήθεια είναι ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους εισέβαλαν στην παραδοσιακή ρωσική ζώνη επιρροής, την οποία η Μόσχα θεωρεί ζωτικής σημασίας για την εθνική της ασφάλεια. Η ηγεσία των ΗΠΑ όφειλε να προβλέψει τις συνέπειες της συμπεριφοράς της.
Η Δύση, λοιπόν, πρέπει, άμεσα, να σταματήσει, πριν γεννηθεί ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος, καθώς μια νέα σύγκρουση μπορεί να μην παραμείνει καν ψυχρή. Ήδη, τα ρωσικά και τα ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη, καθημερινά, βρίσκονται επικίνδυνα κοντά. Οι πιθανότητες ενός σφάλματος, μιας ακούσιας έστω ενέργειας, από τη μια ή την άλλη πλευρά, είναι επικίνδυνα πολλές και δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για την πρόκληση ενός τέτοιου κινδύνου.
Η συμπεριφορά της Ρωσίας έναντι των γειτόνων της μπορεί να μην είναι η καλύτερη, αλλά είναι αυτή που περιμένει κανείς να επιδείξει μια μεγάλη δύναμη εντός της ζώνης επιρροής της. Οι ηγέτες των ΗΠΑ κατανοούσαν κάποτε αυτή την πραγματικότητα. Είναι, δυστυχώς, ατυχές και πολύ επικίνδυνο το γεγονός, ότι τώρα πια φαίνεται να την παραγνωρίζουν.
ΠΗΓΗ: Defense One, http://www.defence-point.gr
