Οι Ηνωμένες Πολιτείες πάντα υπέρ της Τουρκίας

Σάββας ΚαλεντερίδηςΣτα δύο προηγούμενα άρθρα μας αναφερθήκαμε στο αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η Τουρκία σε πολιτικό και γεωπολιτικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο διεθνών σχέσεων και Διεθνούς Δικαίου. Μάλιστα, αναφέραμε ότι η επίδειξη δύναμης που κάνει η Τουρκία στην ΑΟΖ της Κύπρου, παραβιάζοντας βάναυσα το Διεθνές Δίκαιο και θέτοντας σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή της πορεία αλλά και τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Κορέα, τη Γαλλία και τις 28 χώρες της Ε.Ε., είναι απόδειξη της αδυναμίας και του αδιεξόδου που αναφέραμε παραπάνω.

Επειδή πιστεύουμε ακράδαντα ότι η τύχη και η πορεία ενός τόπου και μιας χώρας του μεγέθους της Κύπρου και της Ελλάδας, με τη συγκεκριμένη γεωγραφική θέση και μέγεθος, ιδιαίτερα κάτω από τις συγκεκριμένες γεωπολιτικές συνθήκες, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα που έχουν οι πολιτικοί και κρατικοί παράγοντες, οι διανοούμενοι, οι δημοσιολογούντες, οι αναλυτές και οι απλοί πολίτες να αναλύουν τα τεκταινόμενα και να προβλέπουν τις εξελίξεις, σχεδιάζοντας αντιστοίχως ανάλογες πολιτικές, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια προσέγγιση στις προοπτικές της Τουρκίας, από την οποία σαφώς απειλούνται η Κύπρος και η Ελλάδα.

Η Τουρκία αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής ασφάλειας της Δύσης και των ΗΠΑ στην περιοχή της Βαλκανικής, της Λεκάνης του Εύξεινου Πόντου, του Καυκάσου, του Ιράν, της Μεσοποταμίας, της Μέσης Ανατολής, της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου. Για να εξυπηρετήσει δε στρατηγικά συμφέροντα της Ουάσινγκτον και του Λονδίνου χρησιμοποιήθηκε στην Κύπρο το 1974 και στο Αιγαίο, στις αλλεπάλληλες κρίσεις που ξέσπασαν από τη δεκαετία του ’70 και εντεύθεν.
Ολα αυτά τα χρόνια η στήριξη της Δύσης βοήθησε την Τουρκία αφενός μεν να διαχειρίζεται τις σχέσεις της με την Κύπρο και την Ελλάδα από σαφώς πλεονεκτική θέση, από θέση ισχύος, αφετέρου δε να κρατά υπό πίεση και σχετικό έλεγχο μια σειρά από ζητήματα, που αποτελούν το καθένα και όλα μαζί την αχίλλειο πτέρνα της, με κορυφαίο το Κουρδικό και στη συνέχεια το Αλεβιτικό.

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μια χαρακτηριστική αλλαγή σε αυτά που περιγράφηκαν παραπάνω. Η Ουάσινγκτον δεν παρέχει πλέον τη στήριξη που παρείχε επί δεκαετίες στην Αγκυρα ούτε στο Κυπριακό ούτε στο ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών της Ελλάδας αλλά ούτε και στο Κουρδικό.
Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τους λόγους, αν δηλαδή η Ουάσινγκτον άλλαξε τη στάση της λόγω της πολιτικής που ακολουθεί η Αγκυρα σε μια σειρά από ζητήματα αλλά και λόγω της στρατηγικής που έχει, δηλαδή να καταστεί μια παγκόσμια δύναμη ισότιμη με τις ΗΠΑ, ή εάν η τουρκική κυβέρνηση ακολουθεί τις συγκεκριμένες πολιτικές για να ξεπεράσει τα προβλήματα που θα προκύψουν από την αλλαγή στάσης της Ουάσινγκτον. Αυτό είναι κάτι σαν το άλυτο δίλημμα αν η κότα έκανε το αβγό ή το αντίστροφο.

Πάντως, αν θέλαμε να συνοψίσουμε την αλλαγή στάσης της Ουάσινγκτον στο Κυπριακό, αυτή συνίσταται στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν διά της Noble Energy στα ενεργειακά της Κύπρου και στην αναγνώριση του δικαιώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται την ΑΟΖ της, θέση που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις θέσεις και την πρακτική που ακολουθεί η Αγκυρα. Επίσης, η καταδίκη των «28» της Ε.Ε. ίσως να μην είχε εκδοθεί αν αντιστρατευόταν τα συμφέροντα της Ουάσινγκτον.

Οσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας, το γεγονός ότι προχωρούν απρόσκοπτα οι διαδικασίες εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο αλλά και το Λιβυκό πέλαγος (στις θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης) αποτελεί περίπου απόδειξη ότι τουλάχιστον δεν υπάρχει αντίδραση από την Ουάσινγκτον, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά από το 1974. Να υπογραμμίσουμε ότι οι διαδικασίες αυτές οδηγούν σε ντε φάκτο ανακήρυξη της ΑΟΖ στις προαναφερθείσες περιοχές. Επίσης να υπενθυμίσουμε ότι στις περιοχές αυτές βρίσκεται η Γαύδος, την οποία διεκδικούσε η Τουρκία και μάλιστα στα ΝΑΤΟϊκά φόρα, όπου, ως γνωστόν, δύσκολα κουνιέται ακόμα και φύλλο χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Ουάσινγκτον.

Φυσικά παραμένει εκκρεμές το ζήτημα του Αιγαίου, για το οποίο θα δούμε σε επόμενες φάσεις αν οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κρατούν την ίδια στάση, υποστηρίζοντας σκανδαλωδώς την Τουρκία. Εχουμε άποψη γι’ αυτό, όμως προς το παρόν δεν την κοινοποιούμε.
Οσο για τα ερωτήματα σε τι συνίσταται η αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ στο Κουρδικό και τι συνέπειες θα έχει αυτό στην πορεία της Τουρκίας, αλλά και στα Ελληνοτουρκικά, θα τα εξετάσουμε στο άρθρο μας της Κυριακής.