Τουρκικό παζάρι, αραβικού χαρακτήρα, από Ερντογάν

Χαρίτος Πάνος Αν και το κουρδικό στοιχείο δεν είχε συνυπολογιστεί στις δυνάμεις εκείνες που θα ασκούσαν ιδιαίτερη βαρύτητα και επιρροή στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, τελικώς αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα.

Ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι Πεσμεργκά στη διατήρηση των ισορροπιών και της γραμμής στρατιωτικού ελέγχου στο Ιράκ, σε συνδυασμό με την προβολή από το σύνολο των ξένων μέσων ενημέρωσης της μάχης για το Κομπάνι στη Συρία, έχουν ως αποτέλεσμα τη διεθνοποίηση εκ νέου του κουρδικού ζητήματος.Τα επαναλαμβανόμενα πρωτοσέλιδα στον ξένο Τύπο εδώ και ένα μήνα ήταν αποτέλεσμα κυρίως των ενεργειών της Τουρκίας. Η επιμονή Ερντογάν για ανταλλάγματα και η προσπάθειά του να αποσπάσει μια συμφωνία εκ των προτέρων με την Ουάσιγκτον για οριστική απομάκρυνση του Μπασάρ Αλ Άσαντ οδήγησαν τον Λευκό Οίκο σε μονομερείς ενέργειες και σε διεύρυνση του χάσματος μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.

Η τηλεφωνική επικοινωνία του Μπάρακ Ομπάμα με τον ομόλογό του στην Άγκυρα στις αρχές της περασμένης εβδομάδας δεν έγινε για να διασφαλιστεί η συνεργασία της Τουρκίας, αλλά για να ξεκαθαρίσει ότι πλέον η Ουάσιγκτον θα κινηθεί από μόνη της. Το ύφος του Αμερικανού προέδρου δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης των ενεργειών που προανήγγειλε στον Ερντογάν και κυρίως δεν ήταν η πρώτη φορά που του απευθυνόταν κατ' αυτόν τον τρόπο.

Η απόφαση του αμερικανικού Πενταγώνου για ρίψη πολεμικών εφοδίων και τροφίμων στους Κούρδους υπερασπιστές στο Κομπάνι αποτέλεσε την υλοποίηση ενός γενικότερου σχεδίου που φέρεται να έχει εκπονηθεί από τη στρατιωτική ηγεσία της Ουάσιγκτον. Εφόσον ο Ερντογάν δεν επέτρεπε τη διέλευση από το τουρκικό έδαφος μαχητών των Πεσμεργκά για να ενισχύσουν το Κομπάνι, είχε εξεταστεί η δυνατότητα μεταφοράς τους με αμερικανικά μαχητικά ελικόπτερα απευθείας από το Ιράκ.

Αν και η ενίσχυση των Κούρδων μέχρι στιγμής δεν κρίνεται ικανοποιητική, έχει επιφέρει ισορροπία στο μέτωπο με τους τζιχαντιστές. Η εντατικοποίηση των αεροπορικών βομβαρδισμών εξανάγκασε τους επιτιθέμενους του Ισλαμικού Κράτους σε μερική υποχώρηση. Περίπου 600 τζιχαντιστές έχασαν τη ζωή τους στις μάχες και τους βομβαρδισμούς των συμμαχικών δυνάμεων.Το νέο στοιχείο που δημιουργεί μεγάλη ανισορροπία δυνάμεων είναι η μεταφορά αρμάτων μάχης τύπου Άμπρααμς (πρόκειται γι' αυτά που οι Αμερικανοί είχαν αφήσει στον ιρακινό στρατό όταν έφυγαν από το Ιράκ κι έπεσαν στα χέρια τους προ διμήνου) και πυραύλων εδάφους-εδάφους, στο ανατολικό τμήμα του μετώπου.Αν και οι δυνάμεις που έχουν συγκεντρώσει είναι ικανές να καταλάβουν το Κομπάνι, δεν αναμένεται διαφοροποίηση στο πεδίο των μαχών αφού τα άρματα μάχης είναι εύκολος στόχος για την αεροπορία.

Δύο τα μέτωπα για τους τζιχαντιστές

Ο τρόπος ανάπτυξης των ένοπλων τμημάτων του Ισλαμικού Χαλιφάτου υποδεικνύει ότι πλέον επικεντρώνονται σε δύο μέτωπα, στο Κομπάνι της Συρίας και στην επαρχία Ντιγιάλα στο Ιράκ, την οποία επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν ως δίαυλο για την προώθηση δυνάμεων στο Ραμάντι και τη Φαλούτζα που λειτουργούν ως προγεφύρωμα για τη Βαγδάτη.Αν και η δύναμη πυρός που έχουν συγκεντρώσει στις τάξεις τους είναι εντυπωσιακή, δύσκολα θα πετύχουν σε κάποιο από τα δύο προαναφερθέντα μέτωπα.Το Κομπάνι, πέρα από μάχη - σύμβολο για τους Κούρδους, έχει αναδειχθεί σε προσωπική υπόθεση του Αμερικανού προέδρου. Αν η πόλη έπεφτε, οι τζιχαντιστές θα είχαν νικήσει όχι μόνο τους Κούρδους, αλλά το σύνολο των συμμαχικών δυνάμεων που επιχειρούν εναντίον τους.

Των συμμαχικών δυνάμεων ηγούνται οι Αμερικανοί και κατ' επέκταση μια ήττα της πόλης θα ισοδυναμούσε με ήττα της πολιτικής απόφασης για εμπλοκή. Θα μεταφραζόταν επίσης ως ήττα και του ίδιου του Μπάρακ Ομπάμα από την αδιάλλακτη πολιτική για το εν λόγω ζήτημα του Ταγίπ Ερντογάν και θα αναδείκνυε τον ηγετικό ρόλο που επιζητεί ο Τούρκος πρόεδρος στην περιοχή.
Στο Κομπάνι κρίνονται πολλά περισσότερα από μια απλή πολεμική αναμέτρηση και για τον λόγο αυτόν εκτιμάται πως θα διασφαλιστεί με κάθε μέσο.Αναφορικά με τη Βαγδάτη, η κλιμάκωση των εχθροπραξιών κρίνεται πιθανή, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό που να μπορεί να επιφέρει απώλειες εδαφών ή συνοικιών.

Το μεγάλο ζητούμενο για την αμερικανική ηγεσία είναι ξεκάθαρα πλέον η διακοπή της γραμμής εξαγωγής πετρελαίου από τη βορειοανατολική Συρία που ελέγχουν οι τζιχαντιστές διά μέσω Τουρκίας.Η δύναμη του Ισλαμικού Κράτους βρίσκεται στο 1-3 εκατομμύρια δολάρια που εκταμιεύουν καθημερινά από το λαθρεμπόριο. Δίχως αυτό το «όπλο» θα απολέσουν την στρατιωτική ισχύ τους σε μικρό διάστημα.Με την Άγκυρα να εξακολουθεί να παζαρεύει τη συνεργασία με την Ουάσιγκτον και να ξανοίγεται και σε άλλα μέτωπα πέραν του Ιράκ και της Συρίας (βλέπε ΑΟΖ, Κύπρος, Ελλάδα, Αίγυπτος), δεν αναμένεται κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση στο διπλωματικό πεδίο.Η επίσκεψη του Τζον Κέρι στο Κάιρο την προηγούμενη εβδομάδα είχε επισήμως τον χαρακτήρα της συνεργασίας για την πορεία του εκδημοκρατισμού της Αιγύπτου, ωστόσο, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ήταν το τελευταίο πράγμα που συζητήθηκε και η χρονική στιγμή της επίσκεψης δεν ήταν τυχαία.