Στην Τουρκία για πρώτη φορά ο νέος πρόεδρος εκλέγεται άμεσα από τους
πολίτες και βασικός υποψήφιος, όπως όλα δείχνουν, θα είναι ο νυν
πρωθυπουργός Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μόλις λίγες μέρες πριν την πρώτη επέτειο των γεγονότων στο πάρκο Γκεζί
στις 31 Μαΐου, ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα στην Τουρκία η δίκη των 255
κατηγορουμένων για καταστροφή δημόσιας περιουσίας, διατάραξη δημόσιων
υπηρεσιών, καταστροφές σε χώρο λατρείας και προστασία εγκληματιών κατά
τη διάρκεια των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Ανάμεσά τους βρίσκονται
και επτά αλλοδαποί.
Οι περισσότεροι αισθάνονται ότι κατηγορούνται αδίκως. «Συναντήθηκα με τέσσερις φίλους στην πλατεία Ταξίμ. Ξαφνικά μας συνέλαβε η αστυνομία. Δεν ξέραμε τι θα μας συμβεί. Είμαι αθώος και ζητώ να αφεθώ ελεύθερος», υποστήριξε ο κατηγορούμενος Σετσκίν Τσεμπετζί, μιλώντας προς το CNN Turk. Την ίδια εικόνα παρουσιάζει και ο οπερατέρ Γκερκέμ Τσελίλογλου. «Ήμουν με την κάμερα ανάμεσα σε μια ομάδα διαδηλωτών. Όταν η αστυνομία έκανε ξαφνικά χρήση δακρυγόνων, οι διαδηλωτές απομακρύνθηκαν άμεσα και εγώ έμεινα μόνος. Με συνέλαβαν. Αυτό δεν είναι δίκαιο».
«Αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης»
Η χρονική συγκυρία της έναρξης της δίκης δεν είναι τυχαία, σχολιάζει ο Φετί Ατσικέλ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. «Λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές, ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να επιδείξει το αυταρχικό του στιλ διακυβέρνησης. Από την απαρχή των διαδηλώσεων ακολουθεί μια στρατηγική ‘φίλων και εχθρών’». Ο ίδιος επισημαίνει ότι ο νυν πρωθυπουργός διχάζει τη χώρα. «Προσπαθεί να πείσει τους ψηφοφόρους του ότι διώκει τους υποκινητές των ταραχών. Δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη εάν ο Ερντογάν μετέτρεπε την πρώτη επέτειο σε ένα είδος προεκλογικού σόου ενόψει των προεδρικών», λέει ο πολιτικός επιστήμονας προς τη Deutsche Welle. Ενώ η μέρα της πρώτης επετείου πλησιάζει, οι τουρκικές αρχές συνεχίζουν να αναζητούν τους αστυνομικούς και μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, που κατηγορούνται ότι τραυμάτισαν πολλούς ανθρώπους, αρκετούς μάλιστα θανάσιμα. «Υπάρχει ένα υποτονικό κλίμα στην Τουρκία. Η δίκη έδειξε ότι δεν άλλαξε τίποτα», λέει ο Ατσικέλ.
Στις 10 Αυγούστου οι τούρκοι πολίτες καλούνται να εκλέξουν, για πρώτη φορά, τον πρόεδρο της χώρας. Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, θα διεξαχθεί και δεύτερος γύρος, δυο ακριβώς εβδομάδες αργότερα. Άγνωστο παραμένει προς το παρόν ποιοι θα είναι οι βασικοί υποψήφιοι. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι ο νυν πρωθυπουργός θα είναι ένας από αυτούς. Η πρόσφατη συνάντηση της ηγεσίας του AKP δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνειών. Εκεί αποφασίστηκε ότι τα μέλη του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν επιτρέπεται να παραμένουν για περισσότερες από τρεις θητείες στο ίδιο αξίωμα. Στη βάση του εσωτερικού αυτού κανονισμού του κόμματός του, ο Τ. Ερντογάν δεν μπορεί να εκλεγεί εκ νέου πρωθυπουργός.
Τα σχέδια του Ερντογάν
Ο Ερντογάν διεμήνυσε ότι θα αξιοποιήσει στο έπακρον τις δυνατότητες του αξιώματος σε περίπτωση που εκλεγεί και αυτό δεν θα ήταν κάτι πρωτόγνωρο στην τουρκική πολιτική, σχολιάζει η Εβρέν Μπαλτά, πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Γιλντίζ της Κων/πολης. Βάσει του Συντάγματος, ο τούρκος πρόεδρος έχει τεράστια πολιτική δύναμη, «που όμως δεν έχει αξιοποιηθεί μέχρι στιγμής στο μέγιστο βαθμό», επισημαίνει η ειδικός. «Μέχρι σήμερα οι πρόεδροι είχαν έναν μάλλον ουδέτερο και περισσότερο συμβολικό ρόλο». Ο Ερντογάν όμως φαίνεται αποφασισμένος να το αλλάξει αυτό. «Γι΄ αυτό θα πρέπει να είμαστε βέβαιοι για το εξής: εάν ο Ερντογάν εκλεγεί τον Αύγουστο πρόεδρος, τότε θα προσπαθήσει να κυβερνά όπως ένας πρόεδρος σε μια προεδρική δημοκρατία». Και αυτό με ένα αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης, προσθέτει η Μπαλτά.
Μεταξύ 2002 και 2007 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην κατεύθυνση εκδημοκρατισμού της χώρας, υπογραμμίζει η ειδικός. «Η αποδυνάμωση του στρατού ήταν μια από τις βασικές απαιτήσεις της ΕΕ για την ένταξη της Τουρκίας. Ο Ερντογάν ήταν ο πρώτος πολιτικός που το κατάφερε. Τον γιορτάζαμε, γιατί ήταν ένας μεταρρυθμιστής». Από το 2010 όμως, όπως σημειώνει, το AKP άρχισε να γίνεται όλο και πιο αυταρχικό, κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα στον τρόπο αντιμετώπισης των ΜΜΕ. Η Μπαλτά παραπέμπει στην πρόσφατη έκθεση της ανθρωπιστικής οργάνωσης Freedom House, η οποία κατατάσσει την Τουρκία στις «μη ελεύθερες χώρες», μια χώρα με ελάχιστη ή και καθόλου ελευθερία στα ΜΜΕ.
Και ο Φετί Ατσικέλ συμφωνεί ότι τα πρώτα χρόνια ο Τ. Ερντογάν καλλιέργησε επιτυχώς το προφίλ του μεταρρυθμιστή. «Όταν όμως κατάλαβε ότι οι ψηφοφόροι του του είναι πιστοί, άρχισε το αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης. Υπήρξε ένας όλο και πιο αυστηρός έλεγχος του τύπου, 60 αρθρογράφοι έχασαν τη δουλειά τους ενώ η κρατική τηλεόραση υπέπεσε στον προσωπικό έλεγχο του πρωθυπουργού». Όπως εκτιμά ο Ατσικέλ, ο Ερντογάν μετατρέπει την Τουρκία σε μια χώρα α λα Πούτιν, τα ηνία της οποίας έχει μια ισλαμιστική, συντηρητική πολιτική ηγεσία. Μπορεί η Τουρκία να έχει ένα κοινοβουλευτικό και όχι ένα προεδρικό σύστημα, αλλά «γνωρίζουμε ότι εάν εκλεγεί, ο Ερντογάν θα αξιοποιήσει στο έπακρον την ισχύ του ως πρόεδρος».
Senada Sokullu / Κώστας Συμεωνίδης
Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος
Πηγή: Deutsche Welle
Πηγή:www.capital.gr
Οι περισσότεροι αισθάνονται ότι κατηγορούνται αδίκως. «Συναντήθηκα με τέσσερις φίλους στην πλατεία Ταξίμ. Ξαφνικά μας συνέλαβε η αστυνομία. Δεν ξέραμε τι θα μας συμβεί. Είμαι αθώος και ζητώ να αφεθώ ελεύθερος», υποστήριξε ο κατηγορούμενος Σετσκίν Τσεμπετζί, μιλώντας προς το CNN Turk. Την ίδια εικόνα παρουσιάζει και ο οπερατέρ Γκερκέμ Τσελίλογλου. «Ήμουν με την κάμερα ανάμεσα σε μια ομάδα διαδηλωτών. Όταν η αστυνομία έκανε ξαφνικά χρήση δακρυγόνων, οι διαδηλωτές απομακρύνθηκαν άμεσα και εγώ έμεινα μόνος. Με συνέλαβαν. Αυτό δεν είναι δίκαιο».
«Αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης»
Η χρονική συγκυρία της έναρξης της δίκης δεν είναι τυχαία, σχολιάζει ο Φετί Ατσικέλ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. «Λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές, ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να επιδείξει το αυταρχικό του στιλ διακυβέρνησης. Από την απαρχή των διαδηλώσεων ακολουθεί μια στρατηγική ‘φίλων και εχθρών’». Ο ίδιος επισημαίνει ότι ο νυν πρωθυπουργός διχάζει τη χώρα. «Προσπαθεί να πείσει τους ψηφοφόρους του ότι διώκει τους υποκινητές των ταραχών. Δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη εάν ο Ερντογάν μετέτρεπε την πρώτη επέτειο σε ένα είδος προεκλογικού σόου ενόψει των προεδρικών», λέει ο πολιτικός επιστήμονας προς τη Deutsche Welle. Ενώ η μέρα της πρώτης επετείου πλησιάζει, οι τουρκικές αρχές συνεχίζουν να αναζητούν τους αστυνομικούς και μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, που κατηγορούνται ότι τραυμάτισαν πολλούς ανθρώπους, αρκετούς μάλιστα θανάσιμα. «Υπάρχει ένα υποτονικό κλίμα στην Τουρκία. Η δίκη έδειξε ότι δεν άλλαξε τίποτα», λέει ο Ατσικέλ.
Στις 10 Αυγούστου οι τούρκοι πολίτες καλούνται να εκλέξουν, για πρώτη φορά, τον πρόεδρο της χώρας. Σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, θα διεξαχθεί και δεύτερος γύρος, δυο ακριβώς εβδομάδες αργότερα. Άγνωστο παραμένει προς το παρόν ποιοι θα είναι οι βασικοί υποψήφιοι. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι ο νυν πρωθυπουργός θα είναι ένας από αυτούς. Η πρόσφατη συνάντηση της ηγεσίας του AKP δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνειών. Εκεί αποφασίστηκε ότι τα μέλη του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν επιτρέπεται να παραμένουν για περισσότερες από τρεις θητείες στο ίδιο αξίωμα. Στη βάση του εσωτερικού αυτού κανονισμού του κόμματός του, ο Τ. Ερντογάν δεν μπορεί να εκλεγεί εκ νέου πρωθυπουργός.
Τα σχέδια του Ερντογάν
Ο Ερντογάν διεμήνυσε ότι θα αξιοποιήσει στο έπακρον τις δυνατότητες του αξιώματος σε περίπτωση που εκλεγεί και αυτό δεν θα ήταν κάτι πρωτόγνωρο στην τουρκική πολιτική, σχολιάζει η Εβρέν Μπαλτά, πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Γιλντίζ της Κων/πολης. Βάσει του Συντάγματος, ο τούρκος πρόεδρος έχει τεράστια πολιτική δύναμη, «που όμως δεν έχει αξιοποιηθεί μέχρι στιγμής στο μέγιστο βαθμό», επισημαίνει η ειδικός. «Μέχρι σήμερα οι πρόεδροι είχαν έναν μάλλον ουδέτερο και περισσότερο συμβολικό ρόλο». Ο Ερντογάν όμως φαίνεται αποφασισμένος να το αλλάξει αυτό. «Γι΄ αυτό θα πρέπει να είμαστε βέβαιοι για το εξής: εάν ο Ερντογάν εκλεγεί τον Αύγουστο πρόεδρος, τότε θα προσπαθήσει να κυβερνά όπως ένας πρόεδρος σε μια προεδρική δημοκρατία». Και αυτό με ένα αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης, προσθέτει η Μπαλτά.
Μεταξύ 2002 και 2007 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην κατεύθυνση εκδημοκρατισμού της χώρας, υπογραμμίζει η ειδικός. «Η αποδυνάμωση του στρατού ήταν μια από τις βασικές απαιτήσεις της ΕΕ για την ένταξη της Τουρκίας. Ο Ερντογάν ήταν ο πρώτος πολιτικός που το κατάφερε. Τον γιορτάζαμε, γιατί ήταν ένας μεταρρυθμιστής». Από το 2010 όμως, όπως σημειώνει, το AKP άρχισε να γίνεται όλο και πιο αυταρχικό, κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα στον τρόπο αντιμετώπισης των ΜΜΕ. Η Μπαλτά παραπέμπει στην πρόσφατη έκθεση της ανθρωπιστικής οργάνωσης Freedom House, η οποία κατατάσσει την Τουρκία στις «μη ελεύθερες χώρες», μια χώρα με ελάχιστη ή και καθόλου ελευθερία στα ΜΜΕ.
Και ο Φετί Ατσικέλ συμφωνεί ότι τα πρώτα χρόνια ο Τ. Ερντογάν καλλιέργησε επιτυχώς το προφίλ του μεταρρυθμιστή. «Όταν όμως κατάλαβε ότι οι ψηφοφόροι του του είναι πιστοί, άρχισε το αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης. Υπήρξε ένας όλο και πιο αυστηρός έλεγχος του τύπου, 60 αρθρογράφοι έχασαν τη δουλειά τους ενώ η κρατική τηλεόραση υπέπεσε στον προσωπικό έλεγχο του πρωθυπουργού». Όπως εκτιμά ο Ατσικέλ, ο Ερντογάν μετατρέπει την Τουρκία σε μια χώρα α λα Πούτιν, τα ηνία της οποίας έχει μια ισλαμιστική, συντηρητική πολιτική ηγεσία. Μπορεί η Τουρκία να έχει ένα κοινοβουλευτικό και όχι ένα προεδρικό σύστημα, αλλά «γνωρίζουμε ότι εάν εκλεγεί, ο Ερντογάν θα αξιοποιήσει στο έπακρον την ισχύ του ως πρόεδρος».
Senada Sokullu / Κώστας Συμεωνίδης
Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος
Πηγή: Deutsche Welle
